Memleket basşysy Qasym-Jomart Toqaev elordany damytu mäselelerı boiynşa keŋes ötkızgende Astananyŋ kelbetın meilınşe jaqsartu qajettılıgın aityp, qala äkımdıgıne bırqatar tapsyrmalar jüktedı. Bügıngı taŋda «Astana – jaily qala» baǧdarlamasy aiasynda auqymdy jūmystar atqarylyp keledı. Bız bügınnen bastap Astana audandarynda jürgızılıp jatqan jūmystar jaily baiandaimyz. Bırınşı kezekte Almaty audanyn nazarǧa aldyq.
Bügıngı taŋda «Astana – jaily qala» jobasy aiasynda damyp kele jatqan Almaty audany aumaǧynda jasyl alaŋdar men velosiped joldarynyŋ sany köbeidı, köpırler men qoǧamdyq keŋıstıkterdıŋ qatary artty. Būrynǧy eskı üilerdıŋ ornyna, köşe boilaryna şaǧyn saiabaqtar salynyp, audan tūrǧyndary men qonaqtarynyŋ qolaily ömır süru ortasy qalyptasuda. Zaman talabyna sai qaita jaŋartylyp, aulalarda boi kötergen jaŋa oiyn jäne sport alaŋdary audan tūrǧyndarynyŋ jiı baratyn, bos uaqytyn tiımdı paidalanatyn oryndaryna ainaldy.
155 aula abattandyrylady
– Almaty audanynyŋ aumaǧynda 465 oramışılık aula bar, onyŋ ışınde 2022 jyly 88 aula abattandyryldy. Jūmys barysynda 400-ge juyq şaǧyn säulet nysandary, 300-den astam trenajer, 8 futbol alaŋy ornatyldy, 17 myŋ şarşy metrge juyq tasty jäne 55 myŋ şarşy metrden astam jasandy jabyn jabdyqtaldy. Audan aumaǧynda aulalardy abattandyru boiynşa auqymdy jūmystar jürgızılude. Aǧymdaǧy jyly 155 aulany abattandyru josparlanǧan. 2022 jyly 8 qoǧamdyq keŋıstık jabdyqtaldy. Biyl qoǧamdyq keŋıstıkterdı jailastyru qarqynyn arttyryp, olardyŋ sanyn 10-ǧa deiın arttyru közdelıp otyr, – deidı Almaty audanynyŋ äkımı Maqsat Samatūly.
Almaty audanynyŋ äkımı 2022 jylǧy äleumettık- ekonomikalyq damu qorytyndylary jönınde aita kele, kommunikasiia qūru boiynşa jüzege asyrylǧan jūmystarǧa toqtaldy.
– Bügıngı künı audan tūrǧyndarymen 76 jeke qabyldau, 232 adamdy qamti otyryp, 11 köşpelı jäne eseptık kezdesu ötkızıldı, onyŋ ışınde tūrǧyn alaptardyŋ tūrǧyndarymen kezdesuler ötkızıldı. Sondai-aq audan äkımdıgı äleumettık jelılerde 10 tıkelei efir ötkızdı. Oǧan 1000-nan astam adam qatysty, – dedı audan äkımı.
Audan aumaǧynda 20 myŋnan astam jaryqtandyru közderı ornalasqan, onyŋ ışınde aǧymdaǧy jyly 9 myŋǧa juyq jaŋa ülgıdegı svetodiodty şamdarǧa auystyryldy. Byltyr 4,5 myŋǧa juyq şam tūrǧyn alaptar men şaǧyn audandarda auystyrylsa, osy jyly 1400 svetodiodty şamdardy auystyru men ornatu jūmystaryn jürgızu josparlanyp otyr.
Kögaldar men köşetter köbeiedı
Almaty audanynyŋ aumaǧynda barlyǧy 6 saiabaq, 2 bulvar jäne 30-dan astam skver, 200 myŋǧa juyq aǧaş, 41 myŋnan astam dana būta, şamamen 3,5 mln şarşy metr aumaqta kögaldar bar. 2022 jyly 8 myŋnan astam aǧaş otyrǧyzyldy, 25 myŋ tekşe metrden astam aumaqqa kögaldar ornatyldy jäne jöndeldı. 400 mekenjai boiynşa aǧaş būtaqtaryn sanitarlyq kesu jūmystary jürgızıldı. Biyl audan aumaǧynda 8000 aǧaş otyrǧyzu josparlanyp otyr.
Bügıngı künı audan aumaǧyn, adamdar köp jüretın köşeler men jaiau jürgınşıler joldaryn kündelıktı tazalau keŋeitılgen rejimmen jüzege asyrylyp jatyr. Būl jūmystardy atqaruǧa kün saiyn 700-ge juyq jol jūmysşylary jäne 500-den astam tehnika jūmyldyrylady.
Almaty audany äkımınıŋ aituynşa, atalmyş audan aumaǧynda asfalttanbaǧan 74 (30,2 km.) köşe bar. Aǧymdaǧy jyly ūzyndyǧy 14,6 şaqyrymdy qūraityn 25 köşege jöndeu jürgızıldı, onyŋ ışınde, injenerlık jelılermen qosa 19 köşege kürdelı qūrylys jürgızıldı. Jalpy aumaǧy 5,1 şaqyrymdy qūraityn 17 köşede inerttı material töselgen.
Qoǧamdyq keŋıstıkter men aula aumaqtarynda basketbol/futbol alaŋdary, workout-aimaqtar, demalysty tynyş orynda ötkızuge arnalǧan aimaqtar, ätkenşekter, skeit-aimaqtar jäne t.b. boi köterdı. Osylaişa, audan aumaǧynda qarausyz qalǧan uchaskeler men batpaqty jerler sany aitarlyqtai azaidy. Olardyŋ oryndary qala tūrǧyndary men qonaqtary üşın tartymdy jerlermen tolyǧyp, tūrǧyndar quanyşyn eselei tüstı.
Sonymen qatar, audan aumaǧynda 442 aialdama keşenı bar, onyŋ 239-y apparat teŋgerımıne alynǧan. Aǧymdaǧy jyly 7 aialdama ornatyldy. 2023 jyly 10 jyly aialdamany paidalanuǧa beru josparlanyp otyr.
Gazdandyru jalǧasyp jatyr
Elordany gazdandyru – qala tūrǧyndarynyŋ ömır süru jaǧdaiyn jeŋıldetuge baǧyttalǧan auqymdy jobalardyŋ bırı. Tūrǧyn üilerdı kömırmen jylytu qorşaǧan ortaǧa ǧana emes, tūrǧyndarǧa da ziian keltıretını anyq. Sondyqtan qalany gazdandyru elorda ekologiiasyna jäne bas şahar tūrǧyndarynyŋ ömır süru sapasyna da oŋ äser etedı.
Gazdandyru jūmystarynyŋ alǧaşqy jylynda, naqtyraq aitsaq, 2021 jyly Almaty audany aumaǧynda jekemenşık üilerdıŋ 1522-sı gazǧa qosyldy.
– Aǧymdaǧy jyly barlyq abonentter gazben qamtamasyz etıldı (6580 – 100%), olardyŋ ışınde 4 297 üi (65,3%) gazǧa qosyldy. Sonymen qatar, şaǧyn jäne orta biznestıŋ 221 obektısı (dükender, dämhanalar, TQS), 4 äleumettık nysan, 4 köpqabatty tūrǧyn üi gazǧa qosyldy. Jūmys barysynda 29 gazdy retke keltıruşı punkt ornatylyp, 298 şaqyrym jelıler salynǧan, – dedı M.Samatūly.
Üleskerler ümıtı aqtaldy
Qala basşylyǧynyŋ tıkelei aralasuymen soŋǧy kezderı üleskerler mäselesı de oŋ şeşılıp, qūrylysy ūzaqqa sozylǧan nysandardyŋ qūrylysyn aiaqtau boiynşa auqymdy, jüielı jūmystar jürgızılude. Mäselen, «Nūrly jer» baǧdarlamasy aiasynda 2013 jyldan 2020 jylǧa deiın 82 apatty üi būzylyp, 5700-den astam tūrǧyn, atap aitsaq, Abylai han daŋǧyly, 52, 54, Qobylandy batyr köşesı, 7 mekenjai tūrǧyndary jaŋa üige qonystandy.
Ötken jyly Şalköde köşesı, 7 mekenjaidaǧy bır üi būzyldy, audan aumaǧyndaǧy ekı üi 2023-2024 jyldarǧa arnalǧan būzu josparyna engızılıp otyr. Naqtyraq aitsaq, Markov köşesı, 2 mekenjai – 2023 jyly, al Atamūra köşesı, 11 mekenjaidaǧy üi 2024 jyly sürıletın bolady. Almaty audanynda tozyǧy jetken eskı üiler bar. Osyndai 12 üi boiynşa apattylyq turaly qosymşa qorytyndy alyndy, būl üilerdı sürudı josparǧa engızu üşın vedomstvoaralyq komissiia qarauyna berıldı.
Audan basşysy bügıngı taŋda qūrylysy toqtatylǧan nysandar turaly da baiandady.
– Audanymyzda 172 qūrylys nysany bolsa, onyŋ ışınde jūmys ıstep tūrǧandary – 143. Bügıngı taŋda 29 qūrylys nysanynyŋ jūmysy toqtatyldy. Olar boiynşa jol kartasyn äzırleu jūmystary, iaǧni qūrylysty alu nemese aiaǧyna deiın jetkızu jūmystary jürgızılude. Jyl basynan berı 38 köpqabatty tūrǧyn üi keşenı jäne 2 äleumettık nysan salyndy, jyl soŋyna deiın 3 köpqabatty tūrǧyn üi keşenın paidalanuǧa beru josparlanyp otyr, – dedı audan äkımı.
Jalpy, Almaty audany boiynşa 2021 jyly – 452 491 şarşy metr, al 2022 jyly şamamen 600 myŋ şarşy metr tūrǧyn üi paidalanuǧa berılgen.
