Keşe QR Täuelsızdıgınıŋ 25 jyldyǧyna arnalǧan «Quatty öŋır – quatty Qazaqstan» baǧdarlamasynyŋ aiasynda aituly aqyn Ertai Aşyqbaevtyŋ şyǧarmaşylyq keşımen aşylǧan Aqtöbe oblysynyŋ Astana qalasyndaǧy künderı bügın «Han şatyr» sauda-oiyn-sauyq ortalyǧy alaŋyndaǧy auyl şaruaşylyǧy önımderınıŋ järmeŋkesımen jalǧasyp jatyr.
MAILY QİIаNNYŊ BEKIRESI
Sondai-aq, bügın jäne erteŋ astanalyqtar 362 äulienıŋ mekenı – Maŋǧystau oblysynyŋ elordadaǧy künderıne kuä bolady. «Han şatyr» SOO alaŋyna kıre berıste de maŋǧystaulyq şarualardyŋ önımderı jaiǧastyrylǧan. Ärine, maily qiian elı degende halyqtyŋ esıŋe eŋ aldymen mūnai men qart Kaspiidıŋ balyǧy tüsedı. Būl jolǧy järmeŋkege bas sūqqandar da balyqty aŋsap kelgenderı aian. Solardyŋ bırı – şyǧarmaşylyq ortadan jiı körınetın ärıptesımız Almas Altaidy «Tüpqaraǧan audany» degen anyqtamasy bar sörenıŋ janynan kezıktırıp qaldyq.
Ūzyn-sonar kezektıŋ soŋynda tūrǧan ol tuǧan jerınıŋ asyn aluǧa kelgenın ūqtyrdy. Astanada tabyla qoimaityn bekıre balyǧynyŋ kelısı osy jerde 3,5 myŋ teŋgeden saudalanuda. Alaida satyp aluşylardyŋ ony qymbatsynbai, bır-ekeuden, tıptı odan da köp mölşerde dorbalaryna toǧytyp jatqanyn kördık.
TIRI BALYQTARDY QYZYQTAUDA
Aqtöbeden Astanaǧa azyq-tülık artyp jetken keruen 400 tonnadan astam önım äkelıptı. Atap aitsaq, 100 tonnaǧa tarta et, 25 tonna balyq, 100 tonna kökönıs, 24 tonna süt pen süt önımderı, 17 tonna ösımdık maiy jəne basqa da azyq türlerı qazır alaŋda satyluda. Önımderdı satyp alyp jatqan jūrt alaŋ ortasynda ornatylǧan kışıgırım äuıttegı tırı balyqtardy da qyzyqtauda.Niet bıldırgender satyp ta alyp jatyr.
«Būl balyqtar Qarǧaly audanynyŋ «Ardaǧym» şarua qojalyǧynda ösırıledı. Jalpy balyq şaruaşylyǧymen ainalysqanymyzǧa 25 jyl boldy. Balyqtyŋ bırneşe türımen jūmysty bastap, bekıre ösırudı osydan 10 jyl būryn qolǧa aldyq. Astanadaǧy järmeŋkege de törtınşı jyl qatarynan kelıp otyrmyz. Osy joly da sıbır bekıresınıŋ jalpy alǧanda 750 kelısın alyp keldık. Būl tūqym alys joldy öte jaqsy köteredı. Mūnyŋ kelısın 4 myŋ teŋgeden satyp ala alasyzdar. Elordadaǧy tūtynuşylarǧa arzandatyp berıp tūrmyz. Negızınen mūnyŋ kelısın 5 myŋ teŋgeden saudalauşy edık» deidı şarua qojalyǧynyŋ ökılı Qali Qūltaiūly.
ABYLAI QYMYZY NEMESE ET DEGENDE BET BAR MA?
Būdan soŋ «Abylai qymyzy» degen jazuy bar şölmekterge nazar audardyq. Būl qymyz Alǧa audanyndaǧy «Abylai» şaruaşylyǧynda öndırıledı eken. Satyp tūrǧan boijetkenmen bır auyz tıldesıp, litrı 500 teŋgeden saudalanyp jatqanyn bıldık.
Bır baiqaǧanymyz, aqtöbelık şarualardyŋ sörelerınen et molynan oryn alypty. Qyzylsyrap kelgen halyqtyŋ da qatary köp. Dorbalaryn etke toltyryp, ketıp bara jatqan er men äieldı toqtatyp, baǧalar jönınde sūradyq. «Jylda ötetın järmeŋke ǧoi. Osy jolǧy ūiymdastyryluy bızge ūnap tūr. «Et degende bet bar ma?» deitın qazaqpyz ǧoi, etke bola kelıp otyrmyz. Aqtöbenıŋ Şalqar audanynyŋ etı bızge ūnady. Siyr etın – 1000 teŋgeden satyp aldyq. Satuşylardyŋ mädenietı de köŋılımızden şyqty» deidı Güljanat Tölepbergenova esımdı tūtynuşy.
QARTTARDY MEREKEDE QUANTQAN JÄRMEŊKE
Bügın – Qarttardyŋ halyqaralyq künı merekesı ekenı belgılı. Satyp alǧan ettı qoia tūryp, qauqyldasyp tūrǧan ekı qariianyŋ qasyna baryp, merekemen qūttyqtap, tıldesıp qaludy jön kördık. «Ettıŋ baǧasy arzan eken. Siyr etı – 1000 teŋgeden, jylqy etı – 1200 teŋgeden saudalanyp tūrǧannnan keiın qyzyǧyp ketıp, satyp aldym. Mereke künı ūiymdastyrylǧan järmeŋkege myna bız – qarttar razymyz» deidı Mahmūt Qūlasbaev aqsaqal.
Aleksei deitın qart temır jol vokzaly aumaǧynda tūrady eken. Järmeŋkede arzan baǧamen et satylyp jatqanyn estıp, «Han şatyr» maŋyna jetıptı. Keregın alyp, yrza bolǧan qariia bızden 10 baǧyttaǧy avtobusqa otyratyn aialdamany sūrady. «Sol jaǧalauǧa kele qoimaimyz. Osyndai merekelerde ǧana üiımızden şyǧyp tūramyz» deidı ol.
MÄIEKTI MÄDENİ ŞARALAR
Järmeŋkede tek azyq-tülık qana emes, türlı tūrmystyq jäne zergerlık būiymdar, kädesyilar saudalanuda. «Jasaǧan būiymdarymyzdy halyqqa körsetıp, satu üşın jylda Astanaǧa kelıp tūramyz. Järmeŋke bır jaǧynan sauda, ekınşı jaǧynan qarym-qatynas qoi. Önerde jürgenıme de bıraz jyl boldy. Aqtau qalasynda, şetelderde de körmelerım ötken. Ata-babalarymyzdan bızge qalǧan zergerlık, ūstalyq jolynda jürmız» deidı aqtöbelık qolöner şeberı Bolat Atyraubaev.
Şeberler qalaşaǧy ornalasqan maŋǧa aqtöbelıkter bes kiız üi tıgıptı. «Aqtöbeden Astanaǧa 20-dan astam qolöner şeberlerı özderı jasaǧan būiymdaryn äkeldı. Oblystyq tarihi-ölketanu muzeiı de jädıgerlerın alyp keldı. Kiız üidıŋ bıreuı osy mekemenıkı. Özge kiız üilerdıŋ iesı Qarǧaly, Baiǧanin, Märtök, Yrǧyz audandary» deidı Aqtöbe oblystyq Mädeniet, mūraǧattar jäne qūjattama basqarmasynyŋ bölım basşysy Läilä Omarova.
Jalpy aqtöbelıkter Astanaǧa auqymdy mädeni baǧdarlamamen kelıp otyr. Qazır saǧat 15.00-de oblys äkımı Berdıbek Saparbaev L. Gumilev atyndaǧy Euraziia ūlttyq universitetınde oqyp jatqan aqtöbelık studenttermen kezdesedı. Erteŋgı osyndai kezdesu Nazarbaev Universitetınde josparlanǧan. Sonymen qatar oblys basşysy bügın saǧat 18.00-de QR Ūlttyq akademiialyq kıtaphanada Astana qalasynda tūratyn aqtöbelık ziialy qauym ökılderı men aqyn-jazuşylarmen kezdesedı.
Sondai-aq, bügın «Astanalyq» saiabaǧynda Astanadaǧy Aqtöbe «Arbaty» atty järmeŋke-körme aşylyp, saǧat 16.00-de Jastar teatrynda Jabal Erǧalievtıŋ «Esıgımdı qaqqan kım?» spektaklı, al 18.00-de Quandyq Şaŋǧytbaev pen Qanabek Baiseiıtovtıŋ «Beu, qyzdar-ai» komediiasy qoiylady.
Erteŋ Aqtöbe «Arbaty» Kongress-holl alaŋynda jalǧasyp, osy ǧimaratta «Araily Aqtöbeden – Elordaǧa!» atty Aqtöbe oblysy öner şeberlerınıŋ jäne şyǧarmaşylyq ūjymdarynyŋ gala-konsertı ötedı.
Al maŋǧystaulyqtar bügın saǧat 16.00-de Beibıtşılık jäne kelısım saraiynda oblystyq tarihi-ölketanu muzeiınıŋ «Jaŋǧyrǧan asyl mūra» jäne oblystyq kıtaphananyŋ «Tüp-törkının törge ozdyrǧan Maŋǧystau» atty körmenı aşady. Osy jerde saǧat 18.00-de «Jaŋǧyrǧan Maŋǧystaudan – jasampaz Astanaǧa» atty gala-konsert ötedı.
Erteŋ saǧat 11.00-de QR Ūlttyq akademiialyq kıtaphanasynda Qazaqstan Respublikasynyŋ Eŋbek Erı, Halyq jazuşysy Äbış Kekılbaevtyŋ ömırı men şyǧarmaşylyǧyna arnalǧan «Äbış älemı» jurnalynyŋ tūsaukeserı ötedı. Tanystyrylym barysynda oblystyq kıtaphananyŋ «Aŋyzǧa ainalǧan abyz» atty kıtap körmesı men oblystyq tarihi-ölketanu muzeiınıŋ «Ūly dala abyzy» atty jyljymaly körmesı ūiymdastyrylady.
Al 18.00-de M.Gorkii atyndaǧy Memlekettık akademiialyq orys drama teatrynda N.Jantörin atyndaǧy muzykalyq-drama teatrynyŋ Äbış Kekılbaiūly şyǧarmasynyŋ jelısımen sahnalanǧan «Şyŋyrau» dramasy körsetıledı.
Amanǧali QALJANOV
