Astana qalasy Kölıktegı ışkı ıster departamentınıŋ Kinologiialyq ortalyǧy äue, temırjol kölıkterınde esırtkı men jarylǧyş zattardy tabuda, qylmyskerlerdı qūryqtauda jaqsy nätije körsetıp jür. Jaqynda kinologiialyq ortalyqtyŋ şaǧyn pitomnigıne baryp, ondaǧy iısşıl itterdıŋ jaiymen tanystyq.
6 jyl būryn boi kötergen ortalyqta ūzyn-sany 70-ke juyq qyzmettık-ızdestıru itı bar eken. Olardyŋ barlyǧy – Almatyda ornalasqan IIM Kinologiialyq ortalyǧynyŋ «tülekterı». Sebebı, ışkı ıster organdaryndaǧy iısşıl itterdıŋ barlyǧy aldymen osy ortalyqta üiretıledı.
Kinologiia ortalyǧynyŋ bastyǧy polisiia maiory Qanat Jäkenovtıŋ aituynşa, jattyqtyru men üiretuge köbıne nemıs ovcharkasy, spaniel jäne labrador-retriver tūqymyndaǧy itter qolaily. Al, olardy asyrap-baptau üşın az qarajat ketpeitın körınedı. Öitkenı, olardyŋ qūramy paidaly därumender men elementterge asa bai taǧamdaryn Fransiiadan arnaiy aldyrtady eken.
Ortalyqtaǧy Iаna, Lada, Margo, Mona, Vita, Djek degen itter 2-3 jasta körınedı. İısşıl haiuandar şamamen 8 jyl qyzmet etedı eken. Osynşa uaqyttan keiın iıs sezu qabıletı tömendei bastaǧan itter «qūrmettı» demalysqa şyǧady.
«İt – adamnyŋ dosy» ekendıgıne kämıl senetın osy ortalyqtyŋ kinolog-mamandarynyŋ aituynşa, it bır sekund iıskegen iıstı 5 jylǧa deiın ūmytpaidy. Adammen salystyrǧanda sezu qabıletı 10 myŋ ese küştı. Tüngı uaqytta bız 5 metrden köretın bolsaq, olar 100 metrge deiın qozǧalǧan qybyr-sybyrdy baiqap, 25 metrge deiın dauysty ajyratady. Tıptı, esırtkı zaty bır metr tereŋdıkte jatsa da tauyp alady. Qyzmette ittıŋ osy qabıletın tiımdı paidalanyp jürgen käsıbi kinolog-maman būl salaǧa qyzmetke ornalasam deuşıler aldymen ittı jaqsy köruı, ony tüsıne aluy kerektıgın de aityp öttı.
Kinologtar būl salaǧa kezdeisoq kele almaidy. Eŋ bastysy, itpen tıl tabysa bılu kerek. Būl ortalyqta ondai mamandar da az emes. Ortalyqta jūmysqa degen belsendılıgımen, jauapkerşılıgımen közge tüsıp jürgen Almas Däuletūly jas bolsa da öz qyzmetın jetık meŋgergen. Şūǧyl qoŋyrau tüsken boida «Margo» esımdı itımen äue, temırjol kölıkterınen zaŋsyz äreketterdı äşkereleuge da-iyn. Töbet tärbieleudıŋ qyr-syryn meŋgergen, jan-jaqty daiyndyqtan ötken kinolog-mamandar iısşıl ittermen jedel toptyŋ qūramynda oqiǧa bolǧan jerge şūǧyl jetıp, qylmyskerdıŋ soŋyna tüsıp, ony qolǧa tüsıruge köp septıgın tigızedı.
«Jaz mausymy keldı. Esırtkıge qarsy kürestıŋ qyzatyn kezı. İtterdıŋ barynşa tiımdı, käsıbi türde jūmys ısteuı üşın, bügınnen bastap qamdanyp jatyrmyz. Daiyndyqtary da jaman emes. İttermen kündelıktı jattyǧular jürgızılude. Mysalǧa aitatyn bolsaq, juyrda, belgısız bır er azamat qoŋyrau şalyp, «Astana qalasynyŋ äuejaiyndaǧy ūşaqtyŋ bırıne şahid beldıgımen bır äiel otyrdy» degen habarlama tüstı. Dereu kinolog-mamandar qyzmettık-ızdestıru itterın alyp, äuejaiǧa bardyq. Jedel ızdestıru şaralaryn jürgızıp, habardyŋ jalǧan ekendıgın anyqtadyq», – deidı Kölıktegı IID Kinologiialyq ortalyǧynyŋ bastyǧy Q.Jäkenov.
