ASTANALYQ JOL POLİSİIаSY BALALARDYŊ QATYSUYMEN ORYN ALATYN APATTY JAǦDAILARDY AZAITU MAQSATYNDA, BIRQATAR ŪIYMDASQAN IS–ŞARALARYN ÖTKIZDI. JOL POLİSEILERI OQU MEKEMELERINIŊ MAŊYNDAǦY BAǦDARŞAMDARDYŊ, JOL TAŊBALARY MEN BELGILERINIŊ BIRLIGINE TEKSERIS JÜRGIZDI. SONYŊ NÄTİJESINDE QALADA JAŊADAN 9 BAǦDARŞAM ORNATYLDY, 23 JERGE «BALALAR» JOL BELGISI, 61 JERDE «JASANDY KÖPIRŞIKTERI» JÄNE 21 JERDE «ABAILAŊYZ, BALALAR!» ATTY AQPARATTYQ QALQAN ORNATYLDY.
– Jyl saiyn, äsırese jaŋa oqu jylynyŋ alǧaşqy ailarynda «Balalar qauıpsızdıgı» şaralaryn küşeitemız. Öitkenı, oquşylar jazǧy demalystan keiın öz mektebıne baryp-keletın üirenşıktı joldaryna boiy üirenıp, daǧdylanǧanǧa deiın bıraz uaqyt ötedı. Ärbır oqu ornynda bekıtılgen inspektorlarymyz aşyq sabaqtar ötkızıp, ata-analarmen jūmys jürgızedı. Qaladaǧy bılım beru oryndarynda arnaiy jol belgılerı ornatylǧan. Mūnyŋ bärı jol qozǧalysyna qatysuşylardyŋ qyraǧylyǧyn arttyru üşın qajet. Arnaiy belgıler arqyly jürgızuşı kölıktıŋ jyldamdyǧyn bäseŋdetıp, kez- kelgen oqys jaǧdaidyŋ aldyn alulary üşın qajet,- dedı Astana qalasy IID JPB jol jäne tehnikalyq baqylau bölımınıŋ bastyǧy Nūrlan Uvaev.
Kölık jürgızuşılerınıŋ jauapkerşılıgın arttyru maqsatynda, Respublika daŋǧyly men Seifullin köşesı qiylysynda ornalasqan № 3 mektep-gimnaziianyŋ qasyna qalam ülgısınde jasalǧan «Mektep» aqparattyq qalqany ornatyldy. Mūndai aşyq tüstı erekşe ülgı Europa elderınde kezdesedı. «Karandaş» metaldyq qūrylymnan daiyndalyp, ol jol belgılerı men jol körsetkışterın daiyndaityn 3M firmasynyŋ jaryqqa şaǧylysatyn fluoressensiia qabyǧy japsyrylǧan. Osynyŋ esebınen «qalam» kündız-tünı jaryq bolyp tūrady. Jaŋa ülgı jürgınşıler tarapynan oŋ qabyldansa mūndai belgıler jaiau adamdardyŋ legı anaǧūrlym qarqyndy jerlerge ornatylatyn bolady.
Anyqtap bılgenımızdei, 2012 jyldyŋ jetı aiynyŋ qorytyndysy boiynşa JKO kezınde qaitys bolǧan balalardyŋ sany 33 paiyzǧa tömendegenı baiqalypty.
Bıraq, kölık jürgızuşılerı jol jüru erejesın qataŋ saqtamaiynşa, eşqandai jol jaŋalyqtary men jol poliseilerı balalarymyzdyŋ tolyq qauıpsızdıgıne kepıldık bere almaityny belgılı.
Üiden attap şyqqannan-aq maŋdaiy mäşinege tıreletın sebeptı, bügıngı künnıŋ balalary mäşineden müldem qoryqpaidy. Oŋdy-soldy aǧylyp jatqan kölık qozǧalysyna da boilary üirengen. Bıraq, būl beiqamdyq olardy jol qozǧalysynyŋ qaterınen saqtamaidy. Eŋ bastysy, Jol jüru erejelerın qataŋ saqtauǧa erte bastan daǧdylanuy kerek.
Ony kım üiretedı? Ärine, aldymen äke-şeşesı, atasy men äjesı. Jäi aityp qoimai, eresekterdıŋ jolda jüru erejesın qalai saqtaitynyn öz önegesımen körsetkenderı jön. Sonda ǧana mektepterde ötkızıletın osy taqyryptaǧy aşyq sabaqtar balanyŋ kökeiıne tez qonady.
Al, balany tärtıpke üiretudıŋ eş qiyndyǧy joq. Säbiıŋızdı ertıp, bala baqşaǧa nemese mektepke bet alǧanda aldymen baǧdarşamnyŋ qyzmetın tüsındırıŋız. Jasyl jaryq janǧanda balany qolynan myqtap ūstap, nyq basyp ötıŋız. Joldy kesıp ötkende balamen, ne qol telefonyŋyzben söilesuge nemese jügırıp ötuge de bolmaidy. Mūnyŋ bärı qyraǧylyqty kemıtedı. Baǧdarşamnyŋ qyzyl jaryǧy janǧanda joldy kesıp ötuge bolmaitynyn bärı bılse de, sary jaryǧynda sabyr saqtaudy esten şyǧaryp jıberedı. Mındettı türde jürgınşılerge arnalǧan jerasty jolyn paidalanyŋyz. Eger özıŋız bas bolyp, köşede jüru tärtıbın būzsaŋyz, (jasyratyny joq, köp jaǧdaida solai bolyp jatady) baladan ne sūrauǧa bolady…
Avtobustan aldymen özıŋız tüsıŋız. Sızden būryn tüsken bala taǧatsyzdanyp, jolǧa şyǧyp ketuı mümkın. Qanşalyqty asyǧyp tūrsaŋyz da, aialdamaǧa toqtaǧan qoǧamdyq kölıktı körıp, tūra jügıruge bolmaidy. Ondaida kölıkke ülgerudı ǧana oilap, barlyq qauıpsızdık erejelerı qaperıŋızden şyǧyp ketedı. Eger balaŋyz da būl ädetke üirenıp alsa, otpen oinaǧanmen teŋ. Sol sebeptı, mektepke uaqytynan erte şyǧyp, keşkısın köp keşıkpegenı dūrys. Qaraŋǧy tüskende, jaŋbyrly ne qarly künde jürgızuşılerdıŋ de, jolauşylardyŋ da qyraǧylyǧy bäseŋdeidı.
Mümkındıgınşe, jürgınşıler soqpaǧymen jüruge tyrysyp, ülken köşede jüru qajettıgı bolǧanda aǧylyp jatqan qozǧalysty naqty baǧalai bılu kerek. Ülken köşenı kesıp ötu, odan qaldy aialdamada avtobustan tüse sala, kölıktıŋ aldy-artyn orap, köşenıŋ kelesı betıne qarai asyǧu – köptıŋ qanyna sıŋgen qatelık. Al, basty qaterge tıgetın mūndai ädettıŋ qaiyry az. Jasöspırımderdıŋ aialdamada alysyp oinamai, aqyryn tūryp kölıktı kütkenı jön.
Tūrǧyn üi keşenınıŋ balalar alaŋyn ainala kölıkter tūraqtaityny belgılı. Bırı ketse ornyna ekınşısı kelıp jatady. Sondai sätte alaŋda asyr salǧan balalardyŋ doby kölıktıŋ astyna qarai domalap ketıp jatady. Oiyn balasy da salyp ūryp, doptyŋ soŋynan jügıredı. Mūndai jaǧdaida dop qana jarylyp qalsa jaqsy. Eger bala özınıŋ ömırı domalanǧan doptan artyq ekenın, ata-anasy basqa dop alyp beretının bılse, qaterge basyn tıkpesı anyq.
Aigül UAISOVA
BILGENIMIZ JÖN!
BALALARDYŊ JOL ÜSTINDE QAIǦYLY OQİǦALARǦA ŪŞYRAUYNYŊ NEGIZGI SEBEBI – JOL QOZǦALYSYNYŊ QARAPAIYM EREJELERIN SAQTAMAU BOLYP TABYLADY. ÖZ QAUIPSIZDIGIŊ ÜŞIN MYNA EREJELERDI MYQTAP ESTE SAQTA!
JÜRIP BARA JATQAN AVTOBUS NE MARŞRUTTYQ TAKSİDE BARLYQ KEZDE TŪTQADAN ŪSTAP TŪR.
ROLİK, VELOSİPED JÄNE SKEITBORD TEPKENDE MŪQİIаT JÄNE ABAI BOL.
JOLDYŊ ARǦY BETINE TEK BAǦDARŞAM TŪRǦAN NEMESE JAIаU JÜRGINŞI ÖTETIN JERDEN ÖT.
TEK QANA BAǦDARŞAMNYŊ JASYL TÜSI JANǦANDA ǦANA JOLDAN ÖT.
JÜRIP BARA JATQAN KÖLIK ALDYNAN KESIP ÖTPE.
JOLDYŊ KÖLIK JÜRETIN BÖLIGINDE OINAMA.
EGER JAIаU JÜRGINŞI JÜRETIN JOL JOQ BOLSA, ONDA KÖLIK QOZǦALYSYNA QARAMA-QARSY JOLDYŊ OŊ JAǦASYMEN JÜR.
