Jūmysqa asyǧys jinalyp jatqanymda qaltaly telefon «şyr» ete qaldy. Bışkektegı qyrǧyz tanysym eken. Quanyşy qoinyna syimai, üiıne byltyr ūia salǧan qos qarlyǧaştyŋ qaityp oralǧanyn aitty. Jyly ūiasyn tapqan qūstarǧa ışım jylysa da, beimezgılde telefon şalǧan beimaza tanysymnyŋ jaŋalyǧyna eleŋ etpedım. Sodan jūmysqa jetkenşe qyrǧyzdyŋ «Karlygach uchat zymyrap» degen änınıŋ yrǧaǧy tılıme orala berdı. Kün qūbylyp, jyly köktemnen küder üzgelı qaşan. Endı jaidary jaz bolsa da deimız ışımızden… Ūşyp jürgen qarlyǧaştardy ızdep, jan-jaǧyma qaradym. Közıme tüspedı…
Bala künımızde qarlyǧaştar bızdıŋ üige de ūia salatyn. Äjemız qarlyǧaştyŋ sary auyz balapandary qanattanyp ketkenşe esıktı japqyzbaityn. Ekı qūstyŋ ala jazdai tırlıgı köz aldymyzda ötetın. Qoŋyr küzde qarlyǧaş tırlıktıŋ änı tyiylyp, qūstar bır künde joq bolyp ketetın edı. Bır jyly seksennen asyp, qarlyǧaştar kelmei tūryp, erte köktemde äjemız qaitys boldy. Sodan berı üige qarlyǧaştar jolamai kettı.
Aitqandai, byltyr köktemde eskı üidı būzyp, jaŋasyn tūrǧyzdy. Jaŋa üidıŋ qabyrǧasy tūrysymen qarlyǧaştar ūia sala bastapty. Men ony jaqsylyqqa baladym.
Jūmysqa kele sala, üstelımnıŋ üstınde jatqan Astana qalasynyŋ mügedek balalar qoǧamynyŋ aqparat paraqşasyna közım tüstı. Qoǧamnyŋ töltaŋbasy retınde qarşadai qūs – qarlyǧaş beinelenıptı. Osy qoǧamnyŋ jetekşısı Qamqa Jasanovamen bolǧan äŋgıme esıme tüstı:
– Qanatymen su tasyǧan qarlyǧaştai qanşama ana mügedek säbiınıŋ tırşılıgıne när berıp, aialai kütıp jür. Sal auruyna şaldyqqan perzentınıŋ boiyna kır jūqtyrmai, ışıp-jemnen taryqtyrmai mäpelep baǧady. Jyldan jylǧa ümıtın jalǧap, mümkındıgı şekteulı balasynyŋ betıne telmırıp, jüregı ezılıp jürgen qairan analardyŋ eŋbegın kım jeŋıldeter?! Soŋǧy jyldary bala 18 jasqa tolǧanǧa deiın järdemaqy tölenetın boldy. Jalpy, keiıngı kezde memleket mügedekter problemasyna moiyn būryp, köptegen ortalyqtar aşyp, olardy emdep, oŋaltu şaralaryn qolǧa alyp jatyr. Būrynǧydai «şetelde emdetemız» dep, alaşapqyn äbıgerge tüspeitın boldyq. Däl sondai tehnika, tehnologiialar da özımızdıŋ medisina mekemelerınde de bar. Bılıktı därıgerler de jetkılıktı. Nauqastarǧa türlı järdemaqy, tölemder tölenıp, därı-därmekterın jeŋıldıktermen beru joly qarastyrylǧan. Eŋ bastysy, ana men bala öz qaiǧysymen, öz dertımen qoǧamnan syrttap, oqşau qalmaityn boldy, – degen edı.
Qarlyǧaştar adam men tabiǧat ündesıp, üilesım ornaǧan jerde ǧana ūia salady deidı. Jarasym joǧalǧan jerde qūs ekeş qūs ta tūraqtamaidy eken. Al, qanatymen su tasyǧandai jer betıne jaqsylyq jasap jürgen jandardyŋ qarlyǧaş tırlıgı de sol jarasymdy dünienıŋ kırpışın qalaǧandai körındı maǧan.
Aigül UAISOVA,
a.uaisova@astana-akshamy.kz
