Beisenbı künı Astana äkımı İmanǧali Tasmaǧambetov qala tırşılıgın qamtamasyz etıp otyrǧan bırqatar strategiialyq maŋyzdy nysandardy aralady. Olardyŋ qatarynda soru stansasy, «1-JEO» men «2-JEO», «Astana REK» käsıporyndarynda boldy. Sondai-aq, şahar basşysy 2011-2020 jyldarǧa arnalǧan Tūrǧyn üi-kommunaldyq şaruaşylyǧyn jaŋǧyrtu baǧdarlamasynyŋ elordada oryndalu barysymen tanysyp, osy baǧdarlama sebımen jöndelgen üidı baryp kördı.
Qalaǧa jylu men elektr quatyn taratatyn käsıporyndardyŋ qys mezgılıne äzırlıgı qandai? Osyny anyqtaudy basty maqsaty etıp alǧan İmanǧali Nūrǧaliūly aldymen «Astana-Jylutranzit» AQ basqarma töraǧasy Aitmūqan Jūmabaevtyŋ esebın tyŋdady.
Käsıporyn basşysynyŋ aituynşa, jylytu mausymyna daiyndyq kezınde bıraz jūmystar atqarylǧan. Atap aitsaq, biyl şahardaǧy jylu taratu jelılerınıŋ 31 şaqyrymy jaŋartylyp, köp päterlı tūrǧyn üilerge jylu eseptegış qūraldaryn ornatu ısı tolyǧymen aiaqtalǧan. Olardyŋ jalpy sany 969-ǧa jetse, 569-y osy jyldyŋ enşısıne tiesılı. Osynyŋ arqasynda jüie jūmysyn avtomatty jaǧdaida baqylau mümkındıgı tudy.
Bırneşe jyl kölemınde 2-JEO-ny keŋeitu jäne jaŋǧyrtu jūmystary jürgızılude. Sonyŋ ışınde №7 jäne №8 qazandyqtaryn, №5 pen №6 turbinalardy ornatu qolǧa alynǧan. Būl üderıske «Sentrkazenergomontaj» kompaniiasy bas merdıger bolyp qatysuda. Atalǧan qazandyqtar men turbinalar 2016 jyly ıske qosyluy tiıs.
Ortalyq aldaǧy qys mezgılıne nendei qam jasady degenge kelsek, būl jönınde: «Bügıngı künge jylytu mausymyna tolyqtai äzırmız. Jöndeu jūmystarynyŋ barlyǧyn aiaqtadyq. Audandyq qazandyqtarymyz artyq jüktemelerge şydas beredı. Jüktemeler äzırge jaz boiy jūmys ıstegen 2-JEO-ǧa tüsıp tūr. Jaqyn künderı 1-JEO-nyŋ energetikalyq bölıgın ıske qosamyz. 2-JEO-da daiyndalǧan 225 tonna kömır qory bız jaǧudy josparlaǧanynan 30 paiyzǧa köp bolsa, 1-JEO-da, tıptı, ekı eseden artyq» dedı «Astana-Energiia» AQ basqarma töraǧasynyŋ mındetın atqaruşy Oleg Utkin. Oǧan sensek, kütpegen jaǧdailar oryn alatyn bolsa, mäselen, negızgı jabdyqtar ısten şyqsa, olardy auystyra qoiatyn qosalqy bölşekter men qūrylǧylar saqadai sai tūr.
Paidalanuǧa berılgenıne elu üş jyldyŋ jüzı bolǧan 1-JEO-da äbden eskırgen jabdyqtar auystyryluda. Ony jaŋǧyrtu jūmystary qalaǧa qosymşa jylu energiiasyn taratuǧa mümkındık beredı. Atalǧan ıske respublikalyq biudjetten 22,7 mlrd teŋge bölu qarastyrylǧan. Qazırdıŋ özınde eskı jabdyqtardy jaŋartu jūmystary öz jemısın berude. Mäselen, jaŋadan ornatylǧan №5 qazandyq jaqyn künderı ıske qosylǧanda qalaǧa qosymşa 35 gigokaloriia jylu energiiasy keledı. Kelesı jyly №7 qazandyq paidalanuǧa berılmek. Odan keiıngı kezekte №6 qazandyq tūr. Jaŋǧyrtu jūmystary 2017 jyly aiaqtalǧanda, mazut jaǧu üş esege azaiady, şaharǧa qosymşa berıletın jylu energiiasy edäuır ösedı, jabdyqtar jaŋa bolǧannan keiın olarǧa degen senım de küşeiedı. Osyndai aqparatpen käsıporyn direktory Iýrii Utiujnikov bölıstı.
SÜBELI SÖZ
İmanǧali TASMAǦAMBETOV, Astana qalasynyŋ äkımı:
– Astananyŋ qysy qatal keletının özderıŋız bılesızder. Sondyqtan, keibır kütpegen jaǧdailar oryn aluy mümkın. Jyl saiyn alaŋdaityn jaǧdailar tuyndaityny da jasyryn emes. Bıraq, 1-JEO men 2-JEO-da tehnikalyq jaǧynan sauatty mamandar jūmys ısteitındıkten, mūndai jaǧdailar qala halqyna sezılmei qalyp jatady. Şahar jyldan-jylǧa ösıp keledı. Sol sebepten jylu men elektr quatyn öndırudı arttyruymyz kerek. Ükımettıŋ, Elbasynyŋ bızge körsetıp jatqan kömegınıŋ arqasynda ony ıske asyrudamyz. 3-JEO-nyŋ qūrylysyn qolǧa aldyq. Jalpy, qalaǧa jylu men elektr quatyn taratuşy ūjymdar bız aldaryna qoiyp otyrǧan mındetterdı mültıksız atqaruda. Ol üşın olarǧa alǧystan basqa aitarym joq.
«Astana REK» ūiymynda da aitarlyqtai jaǧymdy jaŋalyqtar bar. Astanada qūrylys jūmystary qarqyndy jürgızılıp jatqandyqtan, elektr quatynyŋ tapşylyǧy, äsırese, sol jaǧalauda sezılıp tūratyn. Biyl ıske qosylǧan «Şūbar» aralyq stansasy būl qajettılıktı ötep otyr. Qalaǧa qosymşa energiia kele bastady. Sonyŋ ışınde Ministrlıkter üiı, Ükımet üiı syndy ǧimarattarǧa. Būl stansa Suly-nuly jelek joly aumaǧyn, jalpy alǧanda tūtastai Esıl audanyn elektr quatymen qamtamasyz etuge qauqarly. Kölıkterge ornatylǧan «Simens» firmasynyŋ jyljymaly zerthanasy da energetikterge jelılerde synaq jūmystaryn jürgızuge, aqaulyqtardy jedel anyqtauǧa mümkındık berdı.
Jaqynda gazetımızge Mirzoian köşesınıŋ 19-mekenjaiynda ornalasqan köp päterlı tūrǧyn üi 2011-2020 jyldarǧa arnalǧan Tūrǧyn üi-kommunaldyq şaruaşylyǧyn jaŋǧyrtu baǧdarlamasyna enıp, jöndeuden ötkenın jazǧan edık. Jöndeu qorytyndysymen qala basşysy da tanysty. 1984 jyly salynǧan būl üidıŋ şatyry men qasbetı, jertölesı, päterlerge kıre berıs alaŋdary jöndeldı. İnjenerlık jelılerı auystyrylyp, avtomatty jylu beru punktı ornatyldy. Baǧdarlamanyŋ el igılıgıne jarap jatqanyn atap ötken İmanǧali Tasmaǧambetov qalalyq Tūrǧyn üi inspeksiiasy basqarmasynyŋ basşysy Talǧat Rysbekovten atqarylǧan jūmystar men aldaǧy ıs josparlary jaiyn sūrap bıldı.
Nysandardy aralau qorytyndysynda İmanǧali Nūrǧaliūly şahardyŋ jylytu mausymyna daiyndyǧyna jaqsy baǧa berdı.
Amanǧali QALJANOV
