Äleumet

Qazaqtyŋ tūŋǧyş premerı

«Alǧaşqy premer» atanǧan memleket jäne qoǧam qairatkerı Ūzaqbai Qaramanov tırı bolǧanda biyl 85 jasqa tolar edı. Būlai atanuyna onyŋ 1990 jylǧy qaraşada Qazaq KSR-ınıŋ Premer-ministrı bolyp taǧaiyndaluy sebep boldy. Egemen elımızdıŋ örkendep ösuıne zor üles qosyp, Qazaqstannyŋ ekonomikalyq damu jolynda adal qyzmet atqarǧan qairatkerdı ardaqtap, atyn mäŋgı este qaldyru üşın elordanyŋ oŋtüstık jaǧalauyndaǧy jobalyq atauy A41 köşesıne byltyr Täuelsızdıktıŋ 30 jyldyǧynda Ūzaqbai Qaramanov esımı berıldı.

[smartslider3 slider=2687]

2021 jylǧy 5 säuırde qalalyq onomastikalyq komissiia otyrysynyŋ qorytyndysy boiynşa Nūr-Sūltan qalasynyŋ Almaty audanyndaǧy bırneşe köşege belgılı tūlǧalar esımı berılgen edı. Solardyŋ bırı – Ū.Qaramanov köşesı «Nūrly jol» vokzalyna jaqyn ornalasqan, ūzyndyǧy – 940 metr. Köşenıŋ bır şetı Q.Ahmediiarov, ekınşı basy A564 köşesıne baryp tıreledı.

Onyŋ atyna elordada köşe berılse, özınıŋ tuǧan jerı Qyzylorda oblysynyŋ Aral audanyndaǧy Ū.Qaramanov esımımen atalatyn №262 mektep-gimnaziia aulasyna müsını ornatyldy. Qarapaiym balyqşynyŋ otbasynda düniege kelgen tūŋǧyş premerdıŋ äkesı Qaraman Araldaǧy äigılı balyq aulau artelınde qyzmet etken, auyldastary arasynda bedelı ülken, syily kısı bolǧan. Mekteptı bıtırgen bozbala Ūzaqbai 1959 jyly Kuibyşev qalasyndaǧy injenerlık-qūrylys institutyn bıtırıp, eŋbek jolyn Aqtöbe oblavtotresınıŋ Şūbar qūdyq avtobazasynda prorab retınde bastaidy. 1961-1964 jyldary «Qyzylordaqūrylys» tresınıŋ öndırıstık-tehnikalyq bölımınıŋ aǧa injenerı, Aral qalasynda qūrylys basqarmasynyŋ bas­tyǧy bolyp eŋbek ettı. 1965-1980 jyldary «Almaty-önerkäsıpqūrylys» mekemesınde, «Bas­AlmatyQūrylys» Qazaq KSR Auyr industriia käsıporyndary qūrylysy ministrlıgınıŋ bas basqarmasynda basşylyq qyzmet atqardy. 1980-1986 jyldary Qazaq KSR jeŋıl önerkäsıp ministrınıŋ orynbasary, Qazaq KSR Qūrylys ministrınıŋ bırınşı orynbasary lauazymdaryn atqardy. 1987 jylǧy säuırde Qazaq KSR Materialdyq-tehnikalyq jabdyqtau memlekettık komitetınıŋ töraǧasy boldy. 1989 jylǧy şıldede Ūzaqbai Qaramanov Qazaq KSR Ministrler keŋesınıŋ töraǧasy, 1990 jylǧy qaraşada Qazaq KSR-ınıŋ Premer-ministrı bolyp taǧaiyndaldy.

1993 jyly Araldy qūtqaru halyqaralyq qorynyŋ atqaruşy direktory, 1994 jyldyŋ nauryz aiynan deputat, QR Joǧarǧy Keŋesı Tabiǧatty paidalanu jäne ekologiia komitetınıŋ töraǧasy boldy. 1995 jyly «Qazkontrakt» respublikalyq kelısımşart korporasiiasynyŋ vise-prezidentı, 1998 jyly «Qomaq-İnvest» qarjylai-käsıpşılık tobynyŋ prezidentı, QR Qūrylysşylar odaǧynyŋ prezidentı, 1999 jyldan QR Parlamentı Mäjılısı 2-nşı, 3-ınşı şaqyrylymynyŋ deputaty. Qazaqstan Qūrylysşylar odaǧynyŋ negızın saluşy.

Ǧūmyrynyŋ 30 jylyn qūrylys salasyna arnaǧan Ū.Qaramanov – qūrylys jäne säulet salasynda özındık qoltaŋbasy qalyptasqan tūlǧa. Onyŋ elorda men Almaty qalasyndaǧy teŋdesız ǧimarattardyŋ avtory ekendıgın jūrt jaqsy bıledı. Tuǧan jer topyraǧynyŋ qūrdymǧa ketıp bara jatqanyna köz jūmyp qarai almaǧan ol Aral tragediiasyn köterıp, Syr öŋırınıŋ mäselesımen ömırınıŋ soŋyna deiın kürestı. Qazaqstan Ükımetı töraǧasy qyzmetınen ketkennen keiın de Aral mäselesın bır sätke de nazardan tys qaldyrmady. Parlament Mäjılısıne deputat bolyp sailanǧan jyldary Mäjılıstıŋ qorşaǧan orta, ekologiia mäselelerın basqaryp, ūdaiy nazarda ūstaǧan. «1964 jyly Almatyda jetekşı qūrylys mekemelerın tızgındep, olardyŋ tabysty jūmys ısteuıne yqpal ettı. Bılıktı maman Almatynyŋ adam tanymastai ajarlanuyna bar küş-jıgerın jūmsady. Almatynyŋ boitūmaryna ainalǧan ırgelı ǧimarattardyŋ bärıne abzal azamat alaqanynyŋ taby tigen. Mäselen, M.Äuezov atyndaǧy drama teatry, Köktöbedegı teleradio keşenı, Medeu şatqalyndaǧy tasqynnan qorǧaityn böget, «Qazaqstan» qonaqüiı jäne qazırgı Dostyq daŋǧyly men Nazarbaev köşesınıŋ aumaǧyndaǧy ırgelı ǧimarattardy saluǧa Qaramanov barynşa atsalysty» («Aiqyn». N.Jūmahan, 2018 jyl).

«Syr öŋırınde respublikalyq ūiymdastyru komissiiasyn basqarǧan Ūzaqbai Qaramanovtyŋ yqpalymen būrynǧy Qyzylorda oblysy Qazaly audanyndaǧy «Qazaqstannyŋ 40 jyldyǧy» atyndaǧy keŋşarǧa Janqoja batyrdyŋ aty berıldı. Audan ortalyǧyndaǧy №70 mektepke QR Ministrler kabinetınıŋ qaulysymen Janqoja batyr esımı berıldı» («El esındegı eskertkış». 28.11.2012 j. BAQ.kz). Ūzaqbai Qaramanūly memlekettık maŋyzdy qyzmetterdı atqara jürıp, ǧylymnan da qol üzbedı. Bırneşe ǧylymi-zertteu eŋbektıŋ, köptegen maqalalardyŋ avtory boldy.

Memleket jäne qoǧam qairatkerı el müddesı jolyndaǧy qajyrly eŋbegı üşın II därejelı «Barys», «Eŋbek Qyzyl Tu» ordenderımen, Qazaq KSR Joǧarǧy Keŋesınıŋ qūrmet gramotalarymen jäne türlı joǧary därejedegı medaldarmen marapattalǧan. KSRO Ministrler keŋesı syilyǧynyŋ laureaty atanyp, osy keŋes syilyǧynyŋ, Europa qorşaǧan ortany qorǧau oblystyq «Altyn globus» syilyǧynyŋ laureaty boldy. Qyzylorda oblysynyŋ qūrmettı azamaty atandy.

2017 jyly 25 qyrküiekte 80 jasynda Almaty qalasynda dünieden ozǧan Ū.Qaramanov qazırgı Qazaqstannyŋ qalyptasuyna, respublikanyŋ qūrylys salasynyŋ damuyna eleulı üles qosty. Ol öz elınıŋ şynaiy patrioty, bılıktı basşy jäne joǧary deŋgeidegı käsıbi maman boldy. Tūŋǧyş Ükımetbasynyŋ önegelı joly men jasaǧan eŋbegı, jarqyn beinesı el jadynda ūzaq saqtalady.

Taǧyda

Raihan Rahmetova

«Astana aqşamy» gazetınıŋ şoluşysy

Ūqsas jaŋalyqtar

Pıkır üsteu

Back to top button