Jaqsy ūrpaq tärbielep, olardyŋ bırı – ūiada, bırı qiiada mereiıŋdı ösırıp, quantyp jürgenın körgenge ne jetsın?!
Biylǧy jyly «Mereilı otbasy» baiqauyna qatysyp, baq synap otyrǧan Sovetjan Oekenov aqsaqaldyŋ būl tūrǧyda armany joq.
Ol jūbaiy Valiada ekeuı on bala süigen. Būl baqytty özderı jasynan imandylyqqa, eŋbekqorlyqqa, adaldyqqa baulyǧan ata-analarynyŋ jolyn jalǧau dep tüsınedı.
İä, aǧamyzdyŋ anasy Naǧima Oekenova da kezınde on bala tapqan. Sol balalaryn tärbielep, ösırgenı üşın 1959 jyly «Batyr ana» ataǧyn da alǧan edı.
Bız äŋgımelesuge barǧanda Bauyrjan Momyşūly atyndaǧy köşedegı «Qaharman» dep atalatyn üide tūratyn aqsaqaldyŋ: «Menıŋ ainalamnyŋ bärı batyr, bärı er» dep, külıp otyrǧany tegın emes eken.
Anasy «batyr ana» atanǧan Sovetjan aǧamyzdyŋ äkesı Nūratsalyq Oekenev te mūndai marapattan kende bolmapty. Jylqy ösıru şaruaşylyǧy boiynşa öz aimaǧynda aldyna jan salmai, ülken jetıstıkterge jetken ol 1948 jyly Sosialistık Eŋbek Erı ataǧyn ielengen edı… Al özı tütın tütetıp, otbasyn qūrǧannan keiın on balany ömırge äkelıp, jary Valiada Jūrtbaiqyzy da «Batyr ana» ataǧyn alyp otyr.
Ata käsıbın jalǧastyryp, özı tuyp-ösken Şyǧystaǧy Marqaköl audanynda Sovetjan aqsaqal ūzaq jyldar boiy mal şaruaşylyǧymen ainalysypty. Şarua qojalyǧyna at qoiu qajet bolǧanda da, taǧdyr tartuy bolyp ünemı sanasynda jaŋǧyryp tūrǧan «Üş batyr» esımın taŋdap alady. Bır qyzyǧy, būl atau Şyǧys Qazaqstan oblysy Marqaköl audanyndaǧy atqaruşy bilık qyzmetkerlerın taŋ qaldyrady. «Tıptı, ainalamdaǧy orys körşılerım kelıp, būl ne degen atau, ne üşın şarua qojalyǧyŋdy «Üş batyr» dep atap jatyrsyŋ?» dep sūrady» deidı aqsaqal äŋgıme üstınde. Bızge tüsındırgendei, Sovetjan Nūratsalyqūly olarǧa da erınbei täptıştep, özı süietın sözdıŋ män-jaiyn tüsındırıp berıp otyrǧanǧa ūqsaidy.
«Mereilı otbasy» baiqauyn ūiymdastyryp, otbasy qūndylyǧyn, adami baqytty bırınşı kezekke şyǧaruǧa bastama bıldırgen Elbasyna Sovethan aqsaqal dän riza. Öitkenı, «Adam, Äl-Farabi aitqandai, otbasynda baqytty bolǧanda ǧana baqytty» deidı ol.
Al baiqauǧa qatysu turaly oi qalai tuǧanyn sūraǧanymyzda äŋgımesın bylai baiandady:
– «Mereilı otbasy» baiqauyna qatysuşylardan qūjat qabyldau bastalǧanyn jaŋalyqtardan körıp jürgenmın. Maǧan būl şara ūnaityn edı. Maǧynasy tereŋ, halyqtyŋ öz igılıgı üşın qolǧa alynǧan bastama, jön eken dep otyratynmyn. Özım osy üi aulasynda qūrylǧan ardagerler ūiymy töraǧasynyŋ orynbasarymyn. Ara-tūra töŋırektegı aqsaqaldarmen bas qosyp, bırge şahmat oinap, äŋgımelesıp, jastarǧa, qoǧamǧa qatysty keibır mäselelerdı talqyǧa salyp otyruşy edık. Bır künı sondai basqosularymyzdyŋ bırınde ūiymdaǧy zamandastarym maǧan «Mereilı otbasyna» qatysuǧa keŋes berdı. «Senıŋ ataŋ da soǧys ardagerı bolǧan, anaŋ da «Batyr ana» ataǧyn alǧan. Özıŋ on bala tärbielep, önegelı otbasynyŋ ūiytqysy, ülken bır äulettıŋ atasy bolyp otyrsyŋ. Barlyq talapqa sai kelesıŋ ǧoi. Baiqauǧa qatyssaŋ qaitedı?» dedı…
Osylaişa Sovetjan jäne Valiada Oekenevter qūjattaryn jinap, baq synauǧa kırısıp ketedı. «Alaida, mūndaǧy maqsatymyz mındettı türde jeŋıp, bäige alu emes. Qoǧamǧa, jastarǧa jaqsy ülgı körsetu. Öz täjıribemızben bölısıp, qariiagerşılık sözımızdı jetkızu» deidı olar.
Ülgı demekşı, Sovetjan aqsaqal men Valiada anamyzdy jas kezınde qarapaiym eŋbek tabystyrǧan. Oqu oryndaryn bıtırıp, jūmys babymen jürgende keiıpkerımız özınen bes jas kışı, bıraq ısıne tiianaqty şynaşaqtai ǧana bır qyzdy körıp, yqylasy auǧan edı. Söitıp, 1966 jyly şaŋyraq köterıp, ülken ömırge jol salǧan bolatyn.
Bügın olardyŋ tütın tütetıp, bır şaŋyraqtyŋ astynda ömırdıŋ qiyndyǧy men quanyşyn qatar körıp kele jatqanyna jarty ǧasyrǧa juyqtapty. Talai jylǧy beinetınıŋ zeinetın körer uaqytta, balalarynyŋ şaqyrtuymen elordaǧa köşıp kelgen eken. Astanalyq bola bastaǧanyna da ekı jyldan asqan ūqsaidy.
Balalary bügınde türlı salalar boiynşa bılım alyp, bır-bır käsıptıŋ tūtqasyn ūstaǧan. Zaŋ, qauıpsızdık, mädeniet, sport salasynyŋ qai-qaisysyn alsaŋ da, Oekenevter äuletınen şyǧyp, maŋdaiy jarqyrap, ülken jetıstıkterge qol jetkızıp jürgen bır jandy bolsa da kezıktıresıŋ.
Al Sovetjan aqsaqal jūbaiy Valiada ekeuı sol balalarynyŋ quanyşyn körıp, baqytty tırlık keşıp keledı. Būryn ulap-şulaǧan on balany ösırgen olardyŋ bügınde 27 nemere men bır şöbere süiıp, kökjiegı keŋeie tüsken.
Näzira SAILAUQYZY
