Astana qalalyq äkımdıgı Dın ısterı basqarmasy, Dın problemalaryn zertteu ortalyǧy jäne «Nūr Astana» ortalyq meşıtınıŋ bırlesuımen bastau alǧan «Qazırgı qoǧam ömırındegı ruhani qūndylyqtar» taqyrybynda seminar-trening öttı. Aita ketu kerek, ekı künge jalǧasqan seminarda esımı elge belgılı islamtanuşy, teologtar Ersın Ämıre men Arman Quanyşbaev aqida jäne fiqh, mazhab mäselelerı jaiynda därıs jürgızdı.
Dın ısterı basqarmasy basşysy Jorabek Däurenov seminardyŋ aşylu barysynda mälımdegenındei, bügınde dın mäselesı el bırlıgı men ūlttar tatulyǧy taqyrybymen bailanysty bolyp otyr.
El ırgesı bekıp, täuelsızdık tuy köterılgen uaqytta dın atyn jamylǧan jat aǧymdar öz piǧyldaryn ıske asyruǧa tyrysyp baqty. Düdämäl toptardyŋ qūryǧyna ılıgıp, jaŋsaq basqan jastarymyz da bolǧany jasyryn emes.
Älbette, zaiyrly qoǧamda ärkımnıŋ senım bostandyǧy saqtalatyny ras. Alaida, batyr ata Bauyrjan Momyşūly aityp ketkendei, «Tärtıpke baǧynǧan qūl bolmaidy». Būl oraida Elbasymyz Nūrsūltan
Nazarbaev öz sözınde «Bızdıŋ Konstitusiia senım bostandyǧyna kepıldık beredı, būl – fakt. Bıraq, özderıŋız bıletındei, şeksız erkındık degen bolmaidy. Ol degenımız – haos. Barlyǧy da Konstitusiia men zaŋdar aiasynda boluǧa tiıs» dep, bostandyqtyŋ baǧasy men el boludyŋ negızgı faktoryn atap aitty. Iаǧni, memleket bekıtken zaŋ aiasynda dästürlı dınıŋdı ūstanyp, kösegesın kögertuıŋe eşbır tosqauyl joq. Al, senımge selkeu tüsırıp, kümändı oilarǧa jeteleitın, bırlıkke syzat tüsırıp, qoǧamǧa bülık salatyn jat aǧymmen küres jürgızu – ne memlekettıŋ, ne dın qyzmetkerınıŋ jeke şaruasy emes. Memleket degenımız – sız ben bız. Iаǧni, barşamyzdyŋ bırıgıp, jūmyla atqaratyn şaruamyz. Qala äkımdıgınıŋ qoldauymen ötıp otyrǧan būl seminar-treningtıŋ dıttegen maqsaty da osy.
Seminardyŋ alǧaşqy därısın islamtanuşy, teolog Ersın Ämıre «Maturudi aqidasynyŋ dıni mätındık negızderı jäne qaişy közqarastar» taqyrybynda jürgızdı. San ǧasyrlar qalyptasyp, tarih sürleuınde özınıŋ sara jolyn qaldyrǧan Maturudi aqidasy jaiynda jalǧan söz aityp, syrt eldıŋ şeihtaryna senım artyp, atajūrtynyŋ ǧalymdaryna kümänmen qaraityn aǧym ökılderınıŋ pätuasyz pıkırlerı men dälel-däiekterın jıpke tızgendei tızbektep bergen Ersın qari olardyŋ köksegenı bırlık emes, tartysty qalaǧan bos tırlık dedı. «Ökınışke qarai, özı ösıp-öngen atamekenın qorǧaǧan keşegı batyr babasy ūstanǧan senımge senımsızdık tanytyp, aqidany alystan ızdegen jastarǧa janym aşidy. Özderı ne aityp otyrǧanyn öz sana-tüisıkterıne salyp tüsınse, būlai etpes edı. İslam dını – anyq jäne onda eşbır kümän joq. Al, dınımızde aqida – eŋ maŋyzdy mäselenıŋ bırı. Onsyz sen künsız jaryq ızdegenmen teŋ bolasyŋ» dep, aqida töŋıregındegı ılgerı-keiıngı ötken ǧalym, ǧūlamalardyŋ paiym-tūjyrymdaryna keŋınen toqtalyp öttı. Teolog talqylaǧan aqida taqyrybynda elorda imamdary da öz oilaryn ortaǧa salyp, pıkır almasty.
Seminardyŋ ekınşı bölıgı islamtanuşy Arman Quanyşbaevtyŋ «Mazhabtar arasyndaǧy dıni közqarastyq aiyrmaşylyqtar jäne olardyŋ pätualyq negızderı» därısıne arnalyp, mazhab mäselesı jönınde äŋgıme örbıdı. Sözınıŋ bısmılläsın bılımnen bastaǧan Arman Quanyşbaev imamdarǧa küres tek qana bılımmen, özıŋdı, öz jolyŋdy, mazhabyŋdy tanumen ǧana jemıstı bolatynyn jetkızdı.
Mazhabtar tarihy, ondaǧy tarau, ūǧym-tüsınıkter, fiqh mäselelerın qamtyǧan dıntanuşy därısınen soŋ, sūraq-jauapqa uaqyt berıldı. Onda mazhab mäselesımen bırge, fiqhtaǧy talasty taqyryptar, otbasy, neke, sauda jasau, t.b. turasynda köptegen şariǧi sūraqtar qozǧaldy.
Jaiyq NAǦYMAŞ
