Biyl – HH ǧasyrdyŋ Gomerı atanǧan jyr alyby Jambyl babamyzdyŋ 175 jyldyq mereitoiy. Esımı aŋyzǧa ainalǧan jyrau-aqynnyŋ artynda mol ruhani mūra qaldy. Ūly aqynǧa «Qyrymnyŋ qyryq batyry» men «Körūǧly» eposynyŋ tolyq nūsqasyn jatqa oryndauşy jyrau retınde alǧaşqy bolyp joǧary baǧa bergen jäne «Jambyl jyrlary teŋız tübınde şaşylyp jatqan marjan siiaqty» dep pıkırın jazyp, Jäkeŋnıŋ alǧaşqy öleŋder jinaǧyn bastyrtyp şyǧarǧan da Säken Seifullin eken.
Ol turaly Gülbahram apai: «1930 jyldyŋ basynda Jambyldy üige ertıp äkep, köp jyryn jazyp aldy. Onda Jambyl jüdeu edı. Alǧaş sözın de hatqa bastyrdy. Sodan bylai ekeuı dostasyp kettı» deidı S.Seifullin mūrajaiyna bergen öz estelıgınde.
Esımı aŋyzǧa ainalǧan abyzdyŋ artynda qalǧan ruhani mūralary barşylyq. Jäkeŋnıŋ soŋynan ergen önege bolarlyq äzıl-äŋgımelerı de jeterlık. 1936 jyly Mäskeude ötken Qazaqstan mädenietı men önerınıŋ dekadasynda Kreml saraiynda besın namazyn oquy – bır erlık.
Toqsan jastaǧy Jäkeŋ Mäskeude ükımet adamdaryna arnau aityp tūryp, Kalininnıŋ esımın ūmytyp qalyp, öleŋmen:
– Äi, Säbit, ana teke saqaldyŋ aty kım edı? – dep sūrauy erıksız ezu tartqyzady.
Dekada barysynda Stalinnıŋ qabyldauynda bolǧanda, kösem Jambylǧa bas izep qana peiıl baiqatypty. Qabyldau bıtıp, Jambyl qabyldaudan şyǧar kezde:
– Stalin qonaqqa şaqyrady degenderıŋ qaida? Üiıne bır kün qonbai ketemız be? – dep eldı küldırgen eken.
Jäkeŋnıŋ 90 jyldyq mereitoiyna orai Äulieata qalasyn Jambyl dep atauǧa ükımet qaulysy şyǧyp, hatşysy Ǧali Ormanov süiınşı sūraǧanda:
Äruaǧyŋnan ainalaiyn, Äulie ata!
Atymdy tartyp aldy dep bolma qapa, – degen eken.
Jäkeŋ qūrdasy Abaidy qatty qadırlegenı belgılı. Onyŋ bır dälelı – Äbdrahman mezgılsız qaitys bolǧanda, Abaiǧa öleŋmen köŋıl aituy tarihta qalǧan. Sol Abaidyŋ beinesı arhivten tabylyp, «Eŋbekşı qazaq» gazetıne jariialanǧan suretın Jäkeŋe körsetkende:
Mynau şynymen Abaidyŋ suretı me?!
Ūqsaǧan öleŋ sözdıŋ qūdıretıne, – degen eken.
Hatşylary Ǧali Ormanov pen Taiyr Jarokov aqsaqaldy äŋgımege tartyp:
– Jäke, osy qazaqta bas aqyn kım? – deptı.
– «Men» dep jauap berıptı Jäkeŋ.
Sonda qyzba mınez Taiyr:
– Täte-au, sonda Abai kım bolǧany? – dese.
– O, aqymaqtar, ekeuıŋ de özderıŋdı aqynmyn deisıŋder-au! Qazaqtyŋ tırı bas aqyny menmın. Al Abai degen aqyndyqtyŋ paiǧambary emes pe degen eken.
Dekada qorytyndysy boiynşa qazaqstandyq bır top önerpazdar joǧary memlekettık ataq, ordendermen marapattalady. Jyr alyby Jambyl men qazaq ädebietınıŋ negızın qalauşy, aqyn Säken Seifullin «Eŋbek Qyzyl Tu» ordenderımen marapattalyp, 24 jasar Qazaqstannyŋ eŋbek sıŋırgen ärtısı Küläş Baiseiıtova KSRO Halyq ärtısı atanady. Būl örkendegen qazaq önerı men ädebietıne berılgen joǧary baǧa bolatyn.
Serık OSPAN,
öner zertteuşı
