ءوزىمىزدى ءسۇت ونىمدەرىمەن قامتاماسىز ەتۋىمىز كەرەك

مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆ سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىنا ساپارى اياسىندا «قىزىلجار-ءسۇت» فەرماسىنىڭ جۇمىسىمەن تانىس­تى. پرەزيدەنتكە ءسۇت فەرماسىنداعى ساۋىن تسەحى جانە مال بورداقىلاۋ الاڭى كورسەتىلىپ, وسى كەشەندە قولدانىلاتىن ءسۇت ءوندىرۋ تەحنولوگياسى تانىستىرىلدى.

تاۋارلىق ءسۇت فەرماسىنىڭ ءبىرىنشى كەزەڭى 2020 جىلى ىسكە قوسىلعان. بىلتىر كاسىپورىنعا 366 ميلليون تەڭگە ينۆەستيتسيالىق سۋبسيديا بولىنگەن, گەرمانيادان سيممەنتال جانە گولشتين اسىل تۇقىمدى ءىرى قارا ساتىپ اكەلىنگەن. فەرما 60 جەرگىلىكتى تۇرعىندى تۇراقتى جۇمىسپەن قامتاماسىز ەتىپ وتىر.

پرەزيدەنت سولتۇستىك قازاقستان وڭىرىندە مال شارۋا­شىلىعى ونىمدەرىنىڭ ءوندىرىس كولەمىن ارتتىرۋعا مول مۇمكىندىك بار ەكەنىن اتاپ ءوتتى.

– ءبىز مۇنداي وندىرىستىك جوبالارعا مىندەتتى تۇردە قولداۋ كورسەتەمىز. الەۋمەتتىك-كاسىپكەرلىك كورپوراتسيالار ارقىلى جەڭىلدىكپەن كرەديت بەرۋ ءوز تيىمدىلىگىن كورسەتتى. ياعني قارجىلاندىرۋ جاعىنان ماسەلە بولماۋعا ءتيىس. ءسۇت ءوندىرىسىن ءتيىستى دەڭگەيدە ۇيىمداستىرۋ كەرەك. بۇكىل ەل بويىنشا ءوز-ءوزىمىزدى ءسۇت ونىمدەرىمەن قامتاماسىز ەتەتىن دەڭگەيگە جەتۋىمىز كەرەك, – دەدى مەملەكەت باسشىسى.

وبلىس اكىمىنىڭ ورىنباسارى مارات تاسماعامبەتوۆتىڭ ايتۋىنشا, قازىرگى تاڭدا ايماقتا جىل سايىن 650 مىڭ توننادان استام ءسۇت وندىرىلەدى. بۇل – رەس­پۋبليكا بويىنشا وندىرىلەتىن ءسۇت كولەمىنىڭ 10 پايىزى. سوڭعى بەس جىلدا وبلىستا 16,5 مىڭ باس ءىرى قاراعا ەسەپتەلگەن 30 ءسۇت فەرماسى اشىلدى. بيىلدان باستاپ تاعى دا 17 تاۋارلىق ءسۇت فەرماسىن اشۋ ءۇشىن قوسىمشا 54,9 ملرد تەڭگە بولىنەدى.

جالپى, وبلىستا اگروونەركاسىپ سالاسىنداعى جوبالاردى جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن جەڭىلدىكپەن كرەديت بەرۋ مەحانيزمى ىسكە قوسىلعان. ءوڭىردى كەشەندى دامىتۋ باعدارلاماسى اياسىندا «سولتۇستىك» الەۋمەتتىك-كاسىپكەرلىك كورپوراتسياسى ارقىلى جالپى قۇنى 35 ميلليارد تەڭگەگە 35 جوبا قارجىلاندىرىلدى. اتاپ ايتقاندا, مەملەكەت قولداۋىمەن 21 ءسۇت فەرماسى جانە 2 قۇس فابريكاسى اشىلدى. تاعى ءبىر قۇس فابريكاسى الداعى ۋاقىتتا پايدالانۋعا بەرىلەدى. ەت ونىمدەرىن شىعارۋعا ماماندانعان «EMC-اگرو» جشس كەشەنىندەگى مال سانى 200 مىڭ باسقا دەيىن كوبەيىپ, قوسىمشا 180 جۇمىس ورنى اشىلماق. سونىمەن قاتار ماي سىعاتىن زاۋىت, جىلىجاي, سۋارمالى ەگىستىك, اسىل تۇقىمدى قوي شارۋاشىلىعى سەكىلدى بىرنەشە باعىتتا ءتۇرلى جوبا جۇزەگە اسىرىلا باستادى.

پرەزيدەنت اگروونەركاسىپ كەشەنى باسشىلارىمەن جانە قاراپايىم جۇمىسشىلارمەن اڭگىمەلەستى. ولار مەملەكەت تاراپىنان جان-جاقتى قول­داۋدىڭ ناتيجەسىندە سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىندا مال شارۋاشىلىعىنىڭ دامۋى تىڭ قارقىن العانىن اتاپ ءوتتى.

***

مەملەكەت باسشىسى قاسىم-­جومارت توقاەۆ سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىنا جۇمىس ساپارى اياسىندا كوكتەمگى ەگىس ناۋقانىمەن تانىسۋ ءۇشىن «دا­يىندىق اگرو» جشس-عا قاراستى ەگىستىك القابىن ارالاپ كوردى. اتالعان شارۋاشىلىق ءداندى, مايلى داقىلدار وسىرۋمەن جانە مال شارۋاشىلىعىمەن اينالىسادى. يەلىگىندە 15,8 مىڭ گەكتار ەگىستىك القابى, 4,2 مىڭ گەكتار جايىلىمدىق جەرى بار. «دايىندىق اگرو» ديرەكتورى ءبىرجان شايمەردەنوۆ بيىل بيدايدىڭ اۋستريالىق «تريزو» سورتىن ەگىپ, گەكتارىنان 25 تسەنتنەر ءونىم الۋدى جوسپارلاپ وتىرعانىن ايتتى.

پرەزيدەنت ديقانداردىڭ ەكسپورتتىق سۇرانىسى جوعارى داقىلداردى وسىرۋگە بەيىمدەلگەنىن اتاپ ءوتىپ, شارۋالاردىڭ ەڭبەگىنە وڭ باعا بەردى. پرەزيدەنتكە كوكتەمگى ەگىس ناۋقانىنىڭ بارىسى جونىندە مالىمەت بەرىلدى.

ازىق-تۇلىك قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن ەگىستىك القاپتارىن ءارتاراپتاندىرىپ, الەۋمەتتىك ماڭىزى بار داقىلداردى كوبىرەك ەگۋ ماسەلەسىنە ۇدايى نازار اۋدارىلادى. سوڭعى جىلدارى وبلىستا قاراقۇمىق ەگۋ 3 ەسە, كارتوپ, ءسابىز, ورامجاپىراق سەكىلدى كوكونىستەر القابى شامامەن 1,5-2 ەسە ارتقان.

قاسىم-جومارت توقاەۆ ەگىستىك باسىندا وبلىستىڭ اۋىل شارۋاشىلىعى ءونىمىن وندىرۋشىلەرىمەن اڭگىمەلەستى. ولار مەملەكەتتىڭ ءتيىمدى قولداۋى ناتيجەسىندە شارۋاشىلىقتارىن كەڭەيتۋگە مۇمكىندىك العانىن ايتتى. ءىرى شارۋاشىلىقتار اۋىل حالقىن جۇمىسپەن قامتىپ قانا قويماي, اۋىلداعى الەۋمەتتىك باستامالارعا دا ۇلەس قوسىپ كەلەدى.

مەملەكەت باسشىسى ەڭبەك ونىمدىلىگىن ارتتىرىپ, اۋىل شارۋاشىلىعىنا جاڭا تەحنولوگيالار مەن ءوندىرىس تاسىلدەرىن ەنگىزۋ ماڭىزدى ەكەنىنە نازار اۋداردى. پرەزيدەنتتىڭ پىكىرىنشە, بۇل شارالار حالىقتىڭ تۇرمىس ساپاسىن جاقسارتۋعا, ناقتى تابىسىنىڭ ارتۋىنا ىقپال ەتەدى. قازىرگى كەزدە سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىنداعى ەڭبەك ونىمدىلىگى, اۋىل شارۋاشىلىعى سالاسىنداعى ءبىر جۇمىسشىعا شاققاندا, 5 ميلليون تەڭگەنى قۇرايدى. بۇل رەسپۋبليكالىق ورتاشا كورسەتكىشتەن الدەقايدا جوعارى.

سونداي-اق پرەزيدەنت وبلىس باسشىلىعىنا وسى باعىتتاعى جۇمىستى ودان ءارى جالعاستىرۋدى جانە اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن وڭدەۋ ءىسىن دامىتۋدى تاپسىردى. ديقانداردىڭ كوكتەمگى ەگىس ناۋقانىن ءساتتى اتقارۋىنا تىلەكتەستىك ءبىلدىردى.