بۇرناعى كۇنى, ياعني, 26 ساۋىردە ەلىمىزدە قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتىن كەزەكتەن تىس سايلاۋ ءوتتى. بيىلعى سايلاۋ حالىقتىڭ بەلسەندىلىگىمەن ەرەكشەلەندى. تاڭعى ساعات 7.00-دە اشىلعان سايلاۋ ۋچاسكەلەرىنە قاراقۇرىم جينالعان جۇرتشىلىق ۇزىن-سونار كەزەككە تۇرىپ, ءوز تاڭداۋىن جاساۋعا اسىقتى. كوپشىلىك كەشكى ساعات 20.00-گە دەيىن داۋىس بەرۋ مۇمكىندىگىنە يە بولدى. ەلوردادا بارلىعى 254 سايلاۋ ۋچاسكەسى تىركەلدى, ونىڭ 189-ى جەرگىلىكتى جەردە بولسا, 65-ءى شەتەلدىك ەلشىلىكتەردە اشىلعان. جالپى, باس شاھاردا 400 434 سايلاۋشى تىركەلدى.
ەلدىڭ ىقىلاسى ەرەكشە
ەلىمىزدە ماڭىزدى ۋاقيعالار وتكىزىلەتىن كەزدە جۋرناليستەردىڭ دە جۇمىسى ەسەلەنىپ كەتەدى. رەداكتسيادان بەرىلگەن تاپسىرما بويىنشا وزىمىزگە بەلگىلەنگەن سايلاۋ ۋچاسكەلەرىنىڭ العاشقىسى – ۇلتتىق اكادەميالىق كىتاپحاناعا ساعات 7.00-گە 20 مينۋت قالعاندا جەتتىم. ادەتتە, مۇنداي ماڭىزدى شاراعا ەلدەن بۇرىن جۋرناليستەر جينالادى. بىراق وسى جولى جۇرتشىلىق بىزدەن بۇرىن كەلىپتى. كىتاپحانا ەسىگىنىڭ الدىندا حالىق قاراقۇرىم. ءتىپتى, وزدەرىنشە كەزەك الىپ قويىپتى. «كەزەكسىز قايدا باراسىڭ؟» دەپ, مەنى كىرگىزەر ەمەس. اقىرى, رەداكتسيادان ۇستاتقان قىزمەتتىك حاتتى كورسەتىپ ءجۇرىپ, ىشكە ارەڭ كىردىم. جۇرتشىلىقتىڭ ساياسي بەلسەندىلىگىنە, داۋىس بەرۋگە قۇلشىنىسىنا تاڭعالعانىمىز جاسىرىن ەمەس.
قر ۇلتتىق كىتاپحانا عيماراتىندا ورنالاسقان №89 سايلاۋ ۋچاسكەسى دە سايلاۋشىلاردى قارسى الۋعا تياناقتى دايىندالىپتى. اينالادا ءتۇرلى-ءتۇستى شارلار ءىلىنىپ, مەرەكەلىك كوڭىل-كۇيدى اڭعارتىپ تۇر. ساعات ءتىلى تۋرا 7.00-ءدى كورسەتكەندە سايلاۋ ۋچاسكەسى ەسىگىن ايقارا اشتى. داۋىس بەرۋشىلەردىڭ العاشقى لەگىنە ازىن-اۋلاق سىيلىقتار دا ازىرلەنىپتى. ەلۋگە جۋىق سىيلىقتىڭ ءبىرىن يەلەنىپ, قۋانىشقا بولەنگەن – اجە قانشايىم قايىربەكوۆا. «ەلىمىزدىڭ پرەزيدەنتىن سايلاۋ – بولاشاعىمىزدى تاڭداۋ دەگەن ءسوز. ءوزىم سايلاۋ بولادى دەگەلى بالالارىما وعان بەلسەنە قاتىسىپ, ءوز داۋىستارىن بەرۋدى ايتىپ كەلدىم. ولارعا ۇلگى-ونەگە بولسىنشى دەپ, ءوزىم, مىنە, تاڭنان كەلىپ, داۋىسىمدى بەرىپ وتىرمىن. داۋىس بەرۋگە ءوزىم سياقتى ەگدە كىسىلەر الدىمەن جەتەتىن شىعار دەپ ويلاعانمىن. سويتسەم, مۇندا جاستار دا قاپتاپ ءجۇر. ءتىپتى, تاڭ اتپاستان حالىق وسىنشا كوپ جينالادى دەپ ويلاماپپىن. راسىمەن قۋانتارلىق جاعداي» دەيدى اجە اعىنان جارىلىپ.
داۋىس بەرۋگە تاڭسارىدەن كەلگەن جۇرتشىلىقتىڭ ىشىنەن ارىپتەسىمىز, بەلگىلى تەلەجۋرناليست گۇلنۇر يماندوسوۆانى دا كەزدەستىردىك. ءوزى دەكرەتتىك دەمالىستا ەكەن. «جۇكتى ايەل دەگەن ەركەلەپ, ۇيقىسىن قاندىرىپ كەلمەي مە ەكەن؟» دەپ ازىلدەپ قويدىق. «مەن قازىردەن باستاپ ءسابيىمنىڭ ەل ەرتەڭىنە بەي-جاي قاراي المايتىن, وزىندىك ءۇنى مەن كوزقاراسى بار ازامات بولىپ شىققانىن قالايمىن. ىشتەگى شارانا اناسى ارقىلى ءبارىن سەزىپ-بىلەدى دەيدى عوي. سوندىقتان, بولاشاق بالاما اناسى رەتىندە ۇلگى-ونەگە كورسەتكەن ءتۇرىم» دەدى ول. جالپى, جۋرناليستەردىڭ ەشقايسىسى ەلىنىڭ ەرتەڭىنە بەي-جاي قاراي المايدى. گۇلنۇر دا سونداي. ونىڭ ايتۋىنشا, جۇرەگىندە وتانشىلدىق سەزىمى بار كەز كەلگەن ازامات وسىنداي ساياسي ناۋقاننان تىسقارى قالماۋى كەرەك. ويتكەنى, ءار قازاقستاندىقتىڭ داۋىسى – ەلىمىز ءۇشىن ماڭىزدى.
وسى №89 سايلاۋ ۋچاسكەسىندە 2555 سايلاۋشى تىركەلگەن. تىزىمدەر سايلاۋالدى ناۋقانى كەزىندە ازىرلەنگەن. بارلىق سايلاۋالدى ءىس-شارالار «سايلاۋ تۋرالى» كونستيتۋتسيالىق زاڭعا سايكەس ءوتتى. داۋىس بەرۋ قۇقىلارى دا تۇگەل ساقتالعانىن ايتا كەتەيىك.
جابىق سايلاۋ ۋچاسكەلەرى دە قۇرىلدى
استانا قالاسىندا رەسپۋبليكالىق دەڭگەيدەگى بىرنەشە ەمدەۋ ورتالىقتارى مەن كلينيكالارى ورنالاسقان. ءدال سايلاۋ كۇنى دەنساۋلىعىنا بايلانىستى ەم قابىلداپ, اۋرۋحانادا جاتقاندار بارشىلىق. ەلوردادا وسىنداي جانداردىڭ كونستيتۋتسيالىق قۇقىن جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن جابىق سايلاۋ ۋچاسكەلەرى جۇمىس ىستەدى. سونىڭ ءبىرى – انا مەن بالا عىلىمي ورتالىعىنداعى №167 جابىق سايلاۋ ۋچاسكەسى.
سايلاۋ ۋچاسكەسىنىڭ ءتورايىمى قارلىعاش اعادىلوۆانىڭ ايتۋىنشا, مۇندا 350 سايلاۋشى تىركەلىپتى. ەمدەلۋشىلەر دە بەلسەندىلىك تانىتىپ, تاڭعى ساعات 7.00-دەن باستاپ داۋىس بەرە باستاعان. جۋرناليستەر قاۋىمى مۇندا ساعات 8.30-دا كەلگەننىڭ وزىندە 57 ادام داۋىس بەرىپ ۇلگەرىپتى. العاشقى داۋىس بەرگەندەرگە سىيلىق تا ۇلەستىرىلىپ جاتىر. سايلاۋعا قاتىسۋشىلاردىڭ ءبىرى – جاس انا ايجان ەرمەكوۆا. «كەزەكتەن تىس پرەزيدەنت سايلاۋى – ەلىمىزدىڭ كەلەشەگى ءۇشىن جاسالىپ وتىرعان قادام. سوندىقتان, بۇل ناۋقانعا ءار قازاقستاندىق بەلسەنە قاتىسقانى دۇرىس دەپ سانايمىن. ءوز باسىم ەلىمىزدەگى تىنىشتىق پەن تۇراقتىلىقتى جوعارى باعالايمىن. ءبىز ءۇشىن ماڭىزدىسى – بەيبىتشىلىك, بالالارىمنىڭ بولاشاعى ءۇشىن الاڭداماي ءومىر ءسۇرۋى. سوندىقتان, وسكەلەڭ ۇرپاعىمنىڭ باقىتى ءۇشىن داۋىس بەردىم» دەيدى ايجان.
جاقسى دايىندىق – جوعارى بەلسەندىلىك
№92 سايلاۋ ۋچاسكەسى №71 مەكتەپ-ليتسەيدە ورنالاسقان. بۇل ۋچاسكەنىڭ سايلاۋعا دايىندىعى ەرەكشە كوزدى تارتادى. ليتسەي ۇجىمىنىڭ ماڭىزدى شاراعا كۇندىز-ءتۇنى ازىرلەنگەنى اڭعارىلدى. داۋىس بەرۋگە كەلۋشىلەردى بالدىرعاندار ءان-كۇيمەن قارسى الدى. ال ەكىنشى قاباتتا ورنالاسقان ۋچاسكەنىڭ ءىشى جايناپ تۇر. كەڭ زالدىڭ توبەسى كيىز ءۇيدىڭ شاڭىراعى ىسپەتتى جاسالىپتى. كۇللى قازاق ەلى ءوز تاڭداۋىن جاساعالى وتىرعانىن يشارامەن ۇعىندىرعانداي. ءار سايلاۋشىنىڭ جۇرەگىنە وتانشىلدىق سەزىمىن سىيلاعان شاڭىراقتاعى سايلاۋ دا جۇرتشىلىقتىڭ بەلسەندىلىگىمەن ەرەكشەلەندى. ولاردىڭ سىرتىنان قاراپ, باقىلاۋشىلار وتىر. «نۇر وتان» پارتياسىنان وسى ۋچاسكەگە باقىلاۋشى بولىپ كەلگەن عابيت ساعىندىقوۆتىڭ ايتۋىنشا, داۋىس بەرۋ بارىسىندا زاڭ بۇزۋشىلىقتار ۇشىراسقان جوق.
№92 سايلاۋ ۋچاسكەسىنە 3 مىڭعا جۋىق سايلاۋشى تىركەلگەن. ۋچاسكەلىك سايلاۋ كوميسسياسىنىڭ توراعاسى ۆاديم ءموتوريننىڭ ايتۋىنشا, ساعات 10.30-عا دەيىن سايلاۋشىلاردىڭ 50 پايىزى ءوز تاڭداۋىن جاساعان.
جاستار دا ىجداعاتتىلىق تانىتتى
كەلەسى بارعانىمىز – ل.ن.گۋميلەۆ اتىنداعى ەۋرازيا ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ «ستۋدەنتتەر ءۇيى» بولدى. مۇندا №23 سايلاۋ ۋچاسكەسى ورنالاسقان. وسىندا كەلۋشىلەردىڭ كوپشىلىگى – جاستار.
– سايلاۋعا داۋىس بەرۋگە كەلگەن جاستاردىڭ بەلسەندىلىگى مەنى ەرەكشە قۋانتتى. جالپى, ءبىزدىڭ ۋچاسكەدە تىركەلگەن سايلاۋشىلاردىڭ سانى – 2360. سولاردىڭ ىشىندە جاستاردان باسقا, 11 كوپ قاباتتى ءۇيدىڭ تۇرعىندارى بار. سايلاۋ ۋچاسكەسى اشىلعان العاشقى ەكى ساعاتتىڭ ىشىندە سايلاۋشىلارىمىزدىڭ تەڭ جارتىسى داۋىس بەرىپ ۇلگەردى, – دەيدى №23 ۋچاسكەلىك سايلاۋ كوميسسياسىنىڭ توراعاسى الداجار وتەنوۆ.
سايلاۋدا داۋىس بەرۋگە كەزەككە تۇرعانداردىڭ ءبىرى – ەۋرازيا ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى, ەكونوميكا فاكۋلتەتىنىڭ ەكىنشى كۋرس ستۋدەنتى اسىلبەك جولدىۇلى. ول اقتوبەنىڭ تۋماسى ەكەن. استاناعا ءبىلىم الۋعا كەلىپتى. بولاشاعىن ەلوردامەن بايلانىستىرعىسى كەلەتىن ول سايلاۋعا العاش رەت قاتىسىپ وتىرعانىن جەتكىزدى.
«داۋىسىمدى قازاقستاننىڭ بولاشاعى ءۇشىن بەردىم»
وقۋشىلار سارايىندا ورنالاسقان №81 سايلاۋ ۋچاسكەسىندە داۋىس بەرگەن سايلاۋشىلاردىڭ ىشىندە نۇرسۇلتان نازارباەۆ تا بولدى. جۋرناليستەرگە بەرگەن سۇحباتىندا مەملەكەت باسشىسى «ءوز داۋىسىمدى قازاقستاننىڭ بولاشاعى ءۇشىن بەردىم» دەدى.
– ەلىمىزدىڭ 9742 سايلاۋ ۋچاسكەسىندە 9,5 ملن سايلاۋعا قۇقى بار ازامات داۋىس بەرىپ جاتىر. اشىق, دەموكراتيالىق تۇردە ءوتىپ جاتقان سايلاۋ بۇل. 40 ەلدەن 850 بايقاۋشى كەلدى. 8 حالىقارالىق ۇيىمنىڭ وكىلدەرى دە وسىندا. دۇنيە ءجۇزىنىڭ 28 ەلىنەن 170 جۋرناليست كەلىپ وتىر.
ونىڭ ىشىندە ءوزىمىزدىڭ 10 مىڭ قوعامدىق بايقاۋشى بار. سولاردىڭ الدىندا ءبىز ءوزىمىزدىڭ اشىق ەكەنىمىزدى, بارلىعىن زاڭ جۇزىندە وتكىزىپ جاتقانىمىزدى كورسەتىپ وتىرمىز. ساياسي ناۋقان بارىسىندا بارلىق ۇمىتكەرگە جاعدايلار جاسالدى. ءار كانديدات ەل ازاماتتارىنا ءوز باعدارلاماسىن ەگجەي-تەگجەيلى تانىستىردى. ەندى تاڭداۋ جاسايتىن – قاراپايىم حالىق, – دەدى نۇرسۇلتان ءابىشۇلى.
سايلاۋ ءادىل ءارى اشىق ءوتتى
قازاقستانداعى پرەزيدەنتتiك سايلاۋ ءادiل جانە اشىق ءوتتi. داۋىس بەرۋ بارىسىنا تۇڭعىش رەت ءبىزدىڭ ەلىمىزدەن 10 مىڭعا جۋىق باقىلاۋشى قاتىستى. مۇنىڭ ءوزى ساياسي دەڭگەيدىڭ وسكەندىگىن كورسەتتى. بۇل تۋرالى بۇگiن ورتالىق كوممۋنيكاتسيا قىزمەتى ورتالىعىندا وتكەن بريفينگتە سايلاۋ ناۋقانىن باقىلاۋ جونىندەگى رەسپۋبليكالىق قوعامدىق كوميسسيانىڭ توراعاسى نۇرلان ەرiمبەتوۆ باياندادى.
«سايلاۋ ءادiل ءارى اشىق ءوتتi. بiز بۇل جونىندە وسىناۋ بيiك مiنبەردەن مالiمدەيمiز. بiز جەرگiلiكتi جەرلەردەگi وقيعالاردى بiلiپ وتىردىق, وقۋ پروتسەستەرiن ۇيىمداستىردىق, ارنايى بيۋللەتەندەردi جاسادىق. بiزدiڭ سايت تاۋلiك بويى جۇمىس جاساپ تۇردى. بiز ايماقتارداعى حالىقتىڭ كوڭiل-كۇيلەرىن جانە كۇتكەن ارمان-تiلەكتەرiن بiلiپ وتىردىق. بۇل – قازاقستانداعى جوعارى ساياسي ءوسۋدiڭ بەلگiسi. ەلەكتورالدى كامپانيانىڭ ءساتتi اياقتالۋىمەن بارشالارىڭىزدى قۇتتىقتايمىن» دەپ اتاپ ءوتتى ن.ەرiمبەتوۆ.
استانا اكىمى №81 سايلاۋ ۋچاسكەسىندە داۋىس بەردى
استانا قالاسىنىڭ اكىمى ادىلبەك جاقسىبەكوۆ وقۋشىلار سارايىندا ورنالاسقان №81 سايلاۋ ۋچاسكەسىنە كەلىپ, قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتىن سايلاۋعا داۋىس بەردى.
№81 سايلاۋ ۋچاسكەسىندە 2532 سايلاۋشى تىركەلگەن. حالىقارالىق باقىلاۋشىلار دا ولاردىڭ ساياسي بەلسەندىلىگىن جوعارى باعالادى. فرانتسيا پارلامەنتتىك جۋرنالىنىڭ رەداكتورى وليۆە دە تيلەرا سايلاۋ بارىسى سىن-ەسكەرتپەسىز ءوتىپ جاتقانىن مالىمدەدى.
– تاڭنان بەرى ادامدار داۋىس بەرۋ ءۇشىن كەزەكتە تۇر, بۇل ەلدەگى دەموكراتيا دەڭگەيىنىڭ بيىكتىگىن كورسەتەدى, – دەدى فرانتسۋز باقىلاۋشىسى.
اق اجەنىڭ باتاسى
سوڭعى بارعان ورنىمىز – ق.قۋانىشباەۆ اتىنداعى مەملەكەتتىك اكادەميالىق قازاق مۋزىكالىق دراما تەاترىندا
ورنالاسقان №105 سايلاۋ ۋچاسكەسى بولدى. وسىنداعى سايلاۋ كوميسسياسىنىڭ توراعاسى ايداربەك مەڭدىباەۆتىڭ ايتۋىنشا, داۋىس بەرەمىن دەگەن ادامدار تەاتردىڭ جانىندا تاڭعى 5.00-دەن جينالا باستاپتى. «سايلاۋ ۋچاسكەسى اشىلعاندا بىردەن 70 ادام داۋىس بەردى. اسىرەسە, 60 جاستان اسقان ادامداردىڭ بەلسەندىلىگى جوعارى. سونىمەن قاتار 50-گە تارتا العاشقى رەت داۋىس بەرەتىن جاستار بار. ولارعا ۇيالى تەلەفوندى سىيعا تارتىپ جاتىرمىز. بايقاۋشىلار, نەگىزىنەن, تمد ەلدەرىنەن كەلىپ وتىر. اتاپ ايتساق, ولار بەلارۋس, قىرعىز رەسپۋبليكالارىنان كەلدى. حالىق تاراپىنان ارىز-شاعىمدار, بايقاۋشىلاردان بىزگە قاتىستى ەسكەرتۋلەر جوق. جالپى, سايلاۋ ۋچاسكەسىندە 2611 ادام تىركەلدى. ءجۇرىپ-تۇرۋى قيىنداعان ادامداردى اكەلەتىن ارناۋلى كولىك ءبولىندى. بۇدان باسقا, ۇيلەرىندە جاتىپ, داۋىس بەرەتىن 12 سايلاۋشىمىز بار» دەيدى ول.
قاللەكي تەاترىندا داۋىس بەرگەن ادامداردىڭ ءبىرى – 80-ءنىڭ سەڭگىرىنەن اسقان بانۋ تۇرعىنوۆا ءوز عۇمىرىندا تالاي سايلاۋعا قاتىسىپ وتىرعانىن ايتادى. «وسى سايلاۋعا از دا بولسا دەمەۋ بولايىن, ءوز ۇلەسىمدى قوسايىن دەپ كەلدىم. بۇل سايلاۋدا ءبىلىمدى, ەلىمىزدىڭ ادال ازاماتى وزىپ شىعادى دەپ ويلايمىن. جەر جۇزىنە بەلگىلى بولعان ەگەمەندى ەلىمىزدەن قۇت-بەرەكە قاشپاسىن. ۇل-قىزدارى ادەپتى, يناباتتى بولسىن. ەلىمىزدىڭ كوك بايراعى بيىكتە جەلبىرەسىن, بەيبىتشىلىك ورناسىن. قازىرگى جاستار – باقىتتى. ءبىزدىڭ كورگەن قيىندىعىمىزدى ولار كورمەسىن» دەپ, باتا بەرگەندەي بولدى.
