ايەلدەر اراسىنداعى الەم چەمپيوناتىندا 81 كەلىدەن جوعارى سالماقتا جۇدىرىقتاسقان بۇرىمدى بوكسشىمىز ءلاززات كۇنگەيباەۆا قازاقستان قۇراماسىنىڭ قورجىنىنا ءتورتىنشى التىندى تۇسىرگەن بولاتىن. الەم رينگىنىڭ شاڭىن قاققان ارۋىمىز كەزىندە ديزاينەر بولۋدى قالاپتى. الايدا, استانا قازاق ارۋىنىڭ ءومىر جولىن جاڭا ارمانمەن ۇشتاستىرعان ەكەن. بايراقتى باسەكەدە ەل نامىسىن قورعاعان سپورتشىمىزدى سىرلى اڭگىمەگە تارتتىق.
– ءلاززات, كىشكەنتايىڭىزدا دەنەشىنىقتىرۋ ساباعىن اسىعا كۇتكەندەردىڭ ءبىرى بولدىڭىز با؟
– كەرىسىنشە. سپورتقا ەش قىزىقپايتىنمىن. مەكتەپتەگى دەنە شىنىقتىرۋ ساباعىنان ءتۇرلى سىلتاۋمەن قاشىپ كەتۋشى ەدىم, ال قاتىسسام, كوڭىل-كۇيىم بۇزىلاتىن. سۋرەتتى جاقسى سالدىم. ۇيدەگى ماشينكامەن كيىم تىككەن ۇنايتىن. اپكە-سىڭلىلەرىم مەن تىگىپ بەرگەن كويلەكتەردى كيىپ الاتىن. وسكەندە ديزاينەر بولامىن دەپ ويلادىم سول كەزدە.
– ال, «بوكسقا اكەم جەتەلەدى» دەپسىز ءبىر سۇحباتىڭىزدا…
– ۇيدە – التاۋمىز. بالالاردىڭ ورتاڭعىسىمىن. اكەم توسەنىشتى جايىپ جىبەرىپ ءبىزدى كۇرەستىرگەندى جاقسى كورەتىن. ءبارىن جەرگە جىعاتىنمىن. اعام دا جەڭىلىپ قالۋشى ەدى. سودان ۇيگە قوناق كەلسە, اكەم ىلعي مەنى «بۇل قىزىم – «ماستەر سپورتا» دەپ ماقتايتىن. ءبىر كۇنى اكەم ءبىر جەرگە ەرتىپ شىقتى. سويتسە, بوكس سەكتسياسىنا جازدىرماقشى ەكەن. سوندا «نەگە مەن؟ اعالارىم قاتىسسىن. قىزبىن عوي! قىزدار نازىك بولۋ كەرەك» دەپ قاتتى رەنجىپ جىلاعانىم ەسىمدە. ول عانا ەمەس, ءبىر رەت مامام ەكەۋمىز كافەدە وتىرساق, ءبىر اعا جاقىنداپ, ۆيزيتكاسىن بەردى. اۋىر اتلەتيكانىڭ جاتتىقتىرۋشىسى ەكەن. سۇيەگىم ءىرى, دەنە ءبىتىمىم سپورتشىلارعا كەلەتىندىكتەن مەنى شتانگا كوتەرۋگە تارتقىسى كەلگەن عوي. «بايقاپ كورسەڭشى» دەپ كوندىرمەك بولعان اناما دا رەنجىگەنىم بار سوندا.
– قانشا قاشساڭىز دا, سپورتتان ءبىر-اق شىققانىڭىز قالاي؟
– شىمكەنتتە مەكتەپ بىتىرگەن سوڭ, ۇمىتتەنگەن گرانتقا تۇسە الماي قالدىم. ال, اقىلى وقۋعا جاعداي كەلىڭكىرەمەيدى. «وقۋعا كەلەسى جىلى قايتا تاپسىرىپ كورەمىن, قازىر بوس جاتپاي جۇمىس ىستەي بەرەيىن» دەپ استاناعا كوشكەن اتا-انامنىڭ جانىنا باردىم. قىزىقتىڭ ءبارى استانادا باستالدى. قالادا جۇمىس ىزدەپ جۇرگەن كەزىم عوي. مامام قۇجاتتارىمدى جيناۋعا كەتكەن. ءبىر كەزدە ماعان كيمونو اكەپ تۇر. سويتسە, شارۋا ۇستىندە ءبىر كىسىمەن تانىسقان. ول كۇرەستىڭ باپكەرى بولىپ شىققان. مامام «اۋىر سالماقتاعى قىزىم بار» دەگەن عوي. باپكەر بىردەن مەنى ەرتىپ كەلۋدى سۇراعان. «جۇمىستى ءوزىمىز جاسايمىز. قاتىسىپ كورشى, سەنەن ناعىز سپورت شەبەرى شىعادى» دەپ اكە-شەشەم ەكى جاقتان كوندىرە باستادى. كوڭىلدەرىنە قاراپ ءبىر-ەكى رەت بارىپ كورەيىن دەدىم دە, سول جەردە مولىنان قالعانىمدى بايقاماي دا قالدىم. ءۇش ايدان سوڭ سامبو مەن دزيۋدودان جاسوسپىرىمدەر اراسىنداعى قازاقستان چەمپيوناتىنا قاتىسىپ, جەڭىسكە جەتتىم. ەرەسەكتەر توبىنا ءوتتىم. سامبودان ءۇش رەت قازاقستان, ەكى مارتە ازيا چەمپيونى اتاندىم.
– مىنە, قىزىق. ءبارى سامبودان باستالدى دەڭىز…
– كۇرەستەگى جەتىستىكتەرىمنىڭ ارقاسىندا ل.گۋميلەۆ اتىنداعى ەۋرازيا ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنە «دەنە شىنىقتىرۋ جانە سپورت» ماماندىعى بويىنشا گرانتقا ءتۇستىم. ءبىر كۇنى ماعان بوكسقا قاتىسۋ تۋرالى ۇسىنىس ايتىلادى. ونى دا ءبىر بايقايىن دەپ شەشتىم. بوكستىڭ ەرەجەلەرىمەن تانىستىم, قيمىل-قوزعالىستارىن مەڭگەردىم. باپكەر نە ۇيرەتسە دە, ءبىر كورگەننەن قاعىپ الاتىن بولدىم. بار-جوعى ەكى اپتادان كەيىن قىزىلوردادا وتكەن ايەلدەر اراسىنداعى قازاقستان چەمپيوناتىنا قاتىسىپ, بوكستاعى العاشقى جەڭىسىمە قول جەتكىزدىم.
– اۋەسقوي بوكستا جۇرگەنىڭىزگە التى جىل ەكەن. وسى ۋاقىت ىشىندە تالاي بيىكتى باعىندىردىڭىز. بوكسشىنى جەڭىسكە جەتكىزەتىن نە؟
– «ەڭبەك – ءبارىن جەڭبەك». باپكەرىم بەرىك مارجىقپاەۆتىڭ ميىما قۇيعان باستى ۇرانى. مەنى چەمپيوندىققا تاربيەلەۋدە وسى كىسىنىڭ ۇلەسى زور. استانا قالاسى دەنە شىنىقتىرۋ جانە سپورت باسقارماسىنىڭ باسشىسى قىزمەتىندە ۋاقىتى تىعىز بولسا دا, ءبىرىن دە قالدىرماي, وقۋ-جاتتىعۋ جۇمىستارىمنىڭ باسى-قاسىندا جۇرەدى. مەنى ەشقاشان بوس وتىرعىزبايدى. «دەمالىستىڭ ءوزى بەلسەندى بولۋ كەرەك» دەيدى ول. قىستا شاڭعى, جازدا ۆەلوسيپەد تەبەمىن, جۇزۋگە بارامىن, گيمناستيكاعا دا قاتىسامىن. ويتكەنى, بىزگە جان-جاقتى دايىندىق قاجەت. بوكسشى ءوز قالپىن ساقتاپ, كەز كەلگەن ۋاقىتتا شارشى الاڭعا شىعۋعا دايىن ءجۇرۋى ءتيىس. سونداي-اق, مەن بۇكىل جارىستارىمنىڭ جازباسىن قايتالاپ كورەمىن. قارسىلاستارىمنىڭ تەحنيكاسىن زەرتتەيمىن. قاي جەردە قاتە كەتتى دەپ وزىمە اناليز جاسايمىن.
– كاسىبي قۋلىقتارىڭىز بار ما؟
– جارىس الدىندا بىرىككەن وقۋ-جاتتىعۋ جيىنى بولادى. الەم چەمپيوناتىنداعى سونداي دايىندىقتا فينالدا قارسىلاسىم بولعان امەريكالىق شاداسيا گريننىڭ قيمىل تاكتيكاسىن باقىلادىم. «قايدان شىققان بوكسشى, «نوۆيچوككە» ۇقسامايدى» دەپ تاڭعالدىم. سويتسە, ول 15 جاسىنان كاسىبي بوكسپەن اينالىسىپ, اۋەسقويعا ەندى اۋىسقان ەكەن. جاتتىعۋ كەزىندە ونىمەن سولاقاي سەكىلدى جۇدىرىقتاستىم. رينگتەگى جەكپە-جەكتە ول وڭ جاقتان جاسالاتىن قاتتى سوققىلاردى كۇتپەگەننەن ازداپ ساسىپ قالدى. سونداي-اق, دايىندىقتا قارسىلاستارىم قاراپ تۇرسا, ءوز تەحنيكامدى بىلدىرتپەي, وتىرىك بىردەڭە ىستەپ جۇرەمىن.
– دەمەك, قازىر بەلسەندى دەمالىستاسىز عوي؟
–«سپەتسنازدا» قىزمەت ەتكىم كەلەدى. سول ءۇشىن زاڭگەر ماماندىعىن وقىپ, ەكىنشى جوعارى ءبىلىم الىپ جاتىرمىن. سونداي-اق, دەنەشىنىقتىرۋ بويىنشا ەۋرازيا ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىندەگى ماگيستراتۋراعا دايىندالىپ ءجۇرمىن.
– نەنى ارماندايسىز؟
–ارمانىم كوپ. سپورتقا كەلگەلى ۇلكەن جارىستاردى ۇزبەي تاماشالايتىنمىن. جەڭىس تۇعىرىنا شىعىپ, كوك تۋدى كوتەرگەن سپورتشىلاردى كورگەنىمدە, كوزىمە جاس كەلەتىن. ولارعا قاراپ, «شىركىن, قازاقستان تۋىن بارشا حالىقتىڭ الدىندا جەلبىرەتسەم ەكەن» دەگەن ارمانىم بولدى. الەم چەمپيوناتىندا بۇل تىلەگىم ورىندالدى. ەندى ەلىمىزدىڭ كوك بايراعىن وليمپيادا ويىندارىندا كوتەرگىم كەلەدى. ازىرگە وليمپيادا ويىندارىندا مەنىڭ سالماعىمداعى بوكس جوق. ريو-دە-جانەيروعا بارايىن دەپ, سالماق تاستاماق بولعانمىن. باپكەرىم رۇقسات بەرمەدى. «81 كەلىدەن جوعارى سانات كەلەسى وليمپيادا ويىندارىنا قوسىلىپ قالۋى مۇمكىن, سوعان دايىندالامىز» دەدى.
– وعان دەيىن ءتورت جىل بار عوي. جەكە ومىرىڭىزگە قاراعاندا سپورت ءبىرىنشى ورىندا ما؟
– سپورت – ازىرگە ءبىرىنشى كەزەكتە. ويتكەنى, عاشىق بولىپ, ىزدەگەنىم وسى دەيتىن جىگىتتى كەزدەستىرمەدىم. ال, تۇرمىس قۇرعان سوڭ, كۇيەۋىمدى اركەز ءبىرىنشى ورىنعا قوياتىن بولامىن.
– «ىزدەگەنىم – وسى» دەيتىن قانداي جىگىت, قۇپيا بولماسا؟
– قاراپايىم, باعىندىرا بىلەتىن, ءبارىن ءوزى شەشەتىن, قولىنان ءىس كەلەتىن پىسىق بولسا دەيمىن بولاشاق جۇبايىم. جىگىتتەر بوكسقا قاراپ, «كۇيەۋىڭدى جۇدىرىعىڭدا ۇستايتىن» شىعارسىڭ دەپ كۇلەدى. ال, جاقىن دوستارىم «ومىردە سەنى رينگتە نوكاۋتقا جىبەرەتىن قىز دەپ ايتا المايسىڭ» دەپ تاڭعالادى. بوكسشى بولسام دا, جانى نازىك قىز بالاسىمىن.
ءمادينا جاقىپ
