بۇرناعى كۇنى استانادا يۋنەسكو ىستەرى جونىندەگى ۇلتتىق كوميسسيالاردىڭ ءبىرىنشى وڭىرارالىق كەڭەسى ءوتتى. وعان ۇيىمعا مۇشە اراب مەملەكەتتەرى, ازيا جانە تىنىق مۇحيتى, ەۋروپا جانە سولتۇستىك امەريكا, لاتىن امەريكاسى مەن كاريب باسسەينى مەملەكەتتەرى مەن وزگە دە حالىقارالىق ۇيىمداردان باقىلاۋشىلار شاقىرىلدى. جيىن بارىسىندا استانا قالاسىنىڭ اكىمى يمانعالي تاسماعامبەتوۆكە قازاقستان مەن يۋنەسكو اراسىنداعى قارىم-قاتىناستى نىعايتۋعا ۇلەس قوسقانى ءۇشىن اتالمىش ۇيىمنىڭ ەڭ جوعارى ماراپاتى – «جىبەك جولى» توسبەلگىسى تابىس ەتىلدى.
اتاپ وتكەن ءجون, جاھاندىق دەڭگەيدەگى مۇنداي جيىن العاش رەت ۇيىمداستىرىلىپ وتىر. باسقوسۋعا قازاقستان پرەزيدەنتىنىڭ باستاماسى ۇيىتقى بولدى. وسىدان ەكى جىل بۇرىن نۇرسۇلتان نازارباەۆ بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمى باس اسسامبلەياسىنىڭ 67-ءشى سەسسياسىندا 2013-2022 جىلدار ارالىعىن مادەنيەتتەردى جاقىنداستىرۋدىڭ حالىقارالىق ونجىلدىعى دەپ جاريالاۋ تۋرالى ۇسىنىس ايتقان بولاتىن. وسى ورايدا بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمى باس اسسامبلەياسى بۇل سالادا ەلەۋلى تاجىريبەسى بار جانە مادەنيەتتەردى دارىپتەۋ ىسىندە الەمگە ەرەكشە تانىلعان يۋنەسكو-عا اتالعان حالىقارالىق شارانى وتكىزۋ جونىندە تاپسىرما جۇكتەدى. بۇگىنگە دەيىن مادەنيەتتەردى جاقىنداستىرۋدىڭ حالىقارالىق جىلىن تويلاۋ شەڭبەرىندە مۇشە مەملەكەتتەر اراسىندا مىڭنان اسا ءىس-شارا ۇيىمداستىرىلعان.
ايتۋلى جيىندا ەلباسىنىڭ كەڭەس قاتىسۋشىلارىنا ارناعان قۇتتىقتاۋىن مەملەكەتتىك حاتشى ادىلبەك جاقسىبەكوۆ وقىپ بەردى.
«بارلىعىمىزدى عالامداعى بەيبiتشiلiك پەن جوعارى ستاندارتتارعا, بiلiمگە, عىلىمي پروگرەسكە, تۇراقتى دامۋعا دەگەن ۇمتىلىس بiرiكتiرەدi. 130-عا جۋىق ەتنوس وكiلدەرi تۇراتىن قازاقستان ءۇشiن يۋنەسكو-نىڭ مادەنيەتارالىق, وركەنيەتارالىق جانە دiنارالىق ديالوگتى دامىتۋعا باعىتتالعان قىزمەتi جاقىن. بiز ءوز تاراپىمىزدان يۋنەسكو قۇندىلىقتارىن, تولەرانتتىلىق قاعيداتتارىن جانە جاڭا گۋمانيزم يدەياسىن دامىتۋعا ۇلەسiمiزدi قوسۋدامىز. قازاقستان مادەنيەتتەر جاقىنداسۋىنىڭ جىلى مەن ونجىلدىعى سىندى بiرقاتار جاھاندىق باستامالاردى ۇسىندى. استانا الەمدiك جانە ءداستۇرلi دiنباسشىلارىنىڭ قۇرىلتايى وتەتiن ورىنعا اينالدى. بۇگiندە يۋنەسكو ديالوگتارىن ناسيحاتتاۋ ۇيىمنىڭ مۇشەلەرi تاراپىنان ۇلەس قوسۋدى قاجەت ەتەدi» دەلىنگەن پرەزيدەنت قۇتتىقتاۋىندا. ەلباسىنىڭ ايتۋىنشا, يۋنەسكو
iستەرi جونiندەگi ۇلتتىق كوميسسيالاردىڭ بiرiنشi وڭiرارالىق كەڭەسiن وتكiزۋ سەرiكتەستiكتi ورناتۋ جولىندا ماڭىزدى قادام بولماق.
بەدەلسوز
يمانعالي تاسماعامبەتوۆ, استانا قالاسىنىڭ اكىمى, يۋنەسكو ىستەرى جونىندەگى ۇلتتىق كوميسسيانىڭ بۇرىنعى توراعاسى:
–بيىل تاباندى دا باياندى جۇمىستاردىڭ ناتيجەسىندە يۋنەسكو-نىڭ الەمدiك مۇرالار تىزىمىنە ەلiمiزدiڭ ءۇش تاريحي ەسكەرتكiشi ەنگiزiلدi. اتاپ ايتقاندا, قوجا احمەت ياسساۋي كەسەنەسi, تامعالى پەتروگليفتەرى, سارىارقا جانە سولتۇستiك قازاقستان كولدەرi مەن جازىقتارى, قورعالجىن جانە ناۋرىزىم قورىقتارى. بيىل ولاردىڭ قاتارىن ەلiمiزدiڭ تاعى دا 8 تاريحي نىسانى تولىقتىرىپ وتىر. وسىنداي جادiگەرلەرىمىزدiڭ الەمدiك مادەني قۇندىلىقتار قاتارىندا دۇنيەجۇزiلiك مۇرالار تiزiمiنە ەنۋi تۇتاس حالقىمىزدىڭ ارمان-تiلەگi مەن رياسىز پەيiلiنiڭ كورسەتكiشi دەپ بiلەمiن.
قازاقستان يۋنەسكو-مەن مادەنيەت سالاسىندا ىنتىماقتاستىق ورناتۋدىڭ ارقاسىندا «مادەني مۇرا» باعدارلاماسىن ءساتتى جۇزەگە اسىرعانى بەلگىلى.
اتالعان باعدارلاما شەڭبەرىندە رەسپۋبليكامىزدىڭ 12 وبلىسىندا 19 تاريحي جانە مادەني ەسكەرتكىش قالپىنا كەلتىرىلدى. وزگە دە قۇندى جادىگەرلەر جايلى تىڭ دەرەكتەر انىقتالدى. ماسەلەن, قاراعاندى وبلىسىنداعى تالدى بەيىتتەرىنە قازبا جۇمىستارىن جۇرگىزۋ كەزىندە ءبىزدىڭ زامانىمىزعا دەيىنگى ءۇى عاسىردا جاسالعان سكيف-سىبىرلىك اڭ ستيلىندەگى زەرگەرلىك بۇيىمدار تابىلدى. بۇگىنگە دەيىن مادەني, تاريحي تاقىرىپتاعى 18 دەرەكتى فيلم ءتۇسىرىلدى. اتاپ ايتار بولساق, «باۋىرجان مومىشۇلى», «الاشوردا», «ءمىرجاقىپ دۋلاتوۆ», «مۇحتار اۋەزوۆ», «قوجا احمەت ياسساۋي كەسەنەسى», «ەجەلگى تۇركىستاننىڭ ارحيتەكتۋرالىق ەسكەرتكىشتەرى» اتتى فيلمدەر كورەرمەنگە جول تارتتى. سونداي-اق, جيىندا ءسوز العان ەلوردا اكىمى, يۋنەسكو ىستەرى جونىندەگى ۇلتتىق كوميسسيانى ون سەگىز جىل باسقارىپ كەلگەن يمانعالي تاسماعامبەتوۆ ادامزاتقا ورتاق رۋحانياتتى بارىنشا جاقىنداستىرىپ, الەمدiك تۇلعالار ەسiمiن تانىستىرۋدا «اتاۋلى داتالار كۇنتiزبەسi» جوباسىنىڭ دا ورنى ايرىقشا ەكەنىن اتاپ ءوتتى.
«يۋنەسكو كۇنتiزبەسiنە بiزدiڭ دە ءتول تاريحىمىزعا, ۇلتتىق تۇلعالارىمىزعا قاتىستى مەرەيتويلىق داتالار ەنگiزiلدi. بۇل ارينە بiرiنشi كەزەكتە الەم ەلدەرiن ۇلتتىق ادەبيەتiمiزدەگi جاۋھار تۋىندىلارمەن سۋسىنداۋعا مۇمكiندiك بەردi. وسى ارقىلى جاھان جۇرتشىلىعى قازاق حالقىنىڭ مادەنيەتiمەن, تاريحىمەن تانىستى» دەدى ي. تاسماعامبەتوۆ.
ايتا كەتكەن ءجون, يۋنەسكو باس ديرەكتورى يرينا بوكوۆانىڭ شەشىمىمەن ارنايى تاعايىندالعان «جىبەك جولى» توسبەلگىسىن سوڭعى جيىرما جىلدا بىردە-ءبىر ادام يەلەنبەگەن. وسىناۋ مارتەبەلى سياپاتتى ريزاشىلىقپەن قابىل العان استانا قالاسىنىڭ اكiمi ءوز سوزiندە يۋنەسكو باسشىلىعىنىڭ ەلiمiزگە جاساعان بiرنەشە رەسمي ساپارى حالىقارالىق بەدەلدi ۇيىم اراسىنداعى دوستىق ارiپتەستىكتi جاڭا ساتىعا كوتەرگەنiن ايتا كەلە:
– يۋنەسكو قۇرىلىمىندا كوپ جىل قىزمەت ىستەدىم, قازاقستاننىڭ ۇلتتىق كوميسسياسىن باسقاردىم. مەن ءۇشىن بۇل جىلدار كاسىبي تۇرعىدا, سونىمەن بىرگە الەمنىڭ ءتۇرلى ەلدەرىندەگى ءارىپتەستەرىممەن جەكە قاتىناستا دا ۇمىتىلماس ءساتتەرىمەن ەرەكشە. مۇنداي بەدەلدى حالىقارالىق ۇيىمنىڭ ماراپاتىنا يە بولۋ – ۇلكەن مارتەبە. بۇل مەنىڭ عانا ەڭبەگىم ەمەس, يۋنەسكو ميسسياسىن ورىنداۋدا ءبىلىمى مەن جانىن بەرگەن بارلىق ارىپتەستەرىمە بەرىلگەن جوعارى باعا دەپ بىلەمىن, – دەپ اتاپ ءوتتى.
گۇلميرا ايماعانبەت
