بيىل – قازاقستان ءماسليحاتتارىنىڭ قۇرىلعانىنا 30 جىل. استانا قالاسى ءماسليحاتىنىڭ توراعاسى ەرلان كاناليموۆتىڭ ايتۋىنشا, ەلوردا ءماسليحاتى قالا اكىمدىگىمەن بىرگە مەرەيتويلىق ءىس-شارالار جوسپارىن بەكىتتى. ءتيىستى ءىس-شارالار جىل سوڭىنا دەيىن جالعاسادى. سونىڭ ىشىندە ءماسليحات دەپۋتاتتارى اللەياسى اشىلىپ, عىلىمي-تاجىريبەلىك كونفەرەنتسيا وتەدى. وعان ەلوردانىڭ باۋىرلاس قالالارىنىڭ وكىلدەرى قاتىسادى. قازىرگى تاڭدا مۇنداي شاھارلار سانى 52-گە جەتتى. بۇگىندە استانا قالاسى ءماسليحاتىنىڭ ءVىىى شاقىرىلىم دەپۋتاتتارى جۇمىس ىستەپ جاتىر. جالپى بارلىق ءVىىى شاقىرىلىمدى قوسقاندا ەلوردا ءماسليحاتىنا 156 ادام دەپۋتات بولدى. سونىڭ ىشىندە قالالىق ءماسليحاتتىڭ 140 اداممەن بايلانىسى ۇزىلمەدى. قازىر مەرەيتويلىق كىتاپ دايىندالىپ جاتىر. وندا استانا ءماسليحاتىنىڭ تاريحى حاتتالىپ, بۇكىل دەپۋتات تۋرالى مالىمەت بەرىلەدى.
استانادا ءماسليحاتتار مەرەيتويىنا ارنالعان ءىس-شارالار قالالىق ءماسليحاتتىڭ ءىى جانە V شاقىرىلىمدارىنىڭ دەپۋتاتى بولعان مەديتسينا مايتالمانى, ەل مەن ەلوردانىڭ ورلەۋىنە ولشەۋسىز ۇلەس قوسقان, ءالى دە قالانىڭ دامۋىنا اتسالىسىپ وتىرعان اتپال ازامات قارشىعا قۇلمۇحانوۆتىڭ مەرەيلى 75 جاسقا تولۋىنا وراي ۇيىمداستىرىلعان جيىننان باستالدى. وندا قالا باسشىلىعى, مەرەيتوي يەسىنىڭ ءبىر كەزدەردەگى ارىپتەستەرى مەن شاكىرتتەرى قۇرمەت كورسەتىپ, سىي-سىياپات جاسادى, يگى تىلەگىن ارنادى. جيىندى استانا قالاسى ءماسليحاتىنىڭ توراعاسى ەرلان كاناليموۆ اشىپ, قارشىعا كاكەشۇلىنىڭ ءومىر جولىنا, ەرەن ەڭبەگىنە شولۋ جاسادى. قالالىق ءماسليحات اتىنان مەرەيتوي يەسىنىڭ يىعىنا قازاقى داستۇرمەن شاپان جاپتى.
قارشىعا قۇلمۇحانوۆ تسەلينوگراد قالاسىنىڭ مەديتسينا ينستيتۋتىن بىتىرگەننەن كەيىن ەڭبەك جولىن ورتوپەد-تراۆماتولوگ بولىپ باستادى. استانا الاتاۋدان ارقاعا كوشكەن جىلدارى قازاقستان ۇكىمەتى جانىنداعى قالالىق مەديتسينالىق ساقتاندىرۋ قورىن باسقاردى. قالالىق دەنساۋلىق ساقتاۋ باسقارماسى باسشىسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى, 7 جىل بويى استانا قالالىق سايلاۋ كوميسسياسىنىڭ توراعاسى بولدى. 10 جىل №2 كوپبەيىندى قالالىق بالالار اۋرۋحاناسىنىڭ باس دارىگەرى بولىپ قىزمەت ىستەدى. ەكى رەت قالالىق ءماسليحاتتىڭ دەپۋتاتى بولسا, قازىر قالالىق قوعامدىق كەڭەستىڭ مۇشەسى.
– قارشىعا كاكەشۇلى ءوزىنىڭ ءبىلىمى مەن تاجىريبەسىن ادامداردىڭ يگىلىگىنە جۇمساپ, ەلوردانىڭ ورلەۋىنە ۇلكەن ۇلەس قوستى. ونىڭ ءبىلىمى, ومىرلىك جانە كاسىبي تاجىريبەسى استانانىڭ دامۋىنا جول سالدى. قالالىق ءماسليحاتتىڭ ءVىىى شاقىرىلىم دەپۋتاتتارىنىڭ اتىنان تەرەڭ ءبىلىم, ىسكەرلىك قابىلەت جانە ازاماتتىق قاسيەتتىڭ ارقاسىندا جيناعان تاجىريبەڭىزدى ەڭسەلى ەلوردامىزدىڭ ءال-اۋقاتىن جاقسارتۋعا, جەرگىلىكتى وكىلدى ورگانداردىڭ ءرولىن ارتتىرۋعا ەلەۋلى ۇلەس قوسقانىڭىز ءۇشىن شىنايى ريزاشىلىعىمىزدى بىلدىرەمىز. حالىق سەنىمى – ەڭ قۇندى نارسە. شىن مانىندە, ەل سەنىمىن ولشەۋ مۇمكىن ەمەس. حالقىنىڭ قولداۋىنا يە بولىپ, ەل تىزگىنىن ۇستاۋ – ەلىمىزدىڭ ءار سانالى ازاماتى ءۇشىن ەڭ بيىك مارتەبە ءارى وراسان زور جاۋاپكەرشىلىك. ءسىز ۇزاق جىلدان بەرى مەديتسينا سالاسىنىڭ دامۋىنا ۇلەسىڭىزدى قوسىپ, بويىڭىزداعى ەڭبەككە ادال, ماقساتقا بەرىك قاسيەتىڭىزدىڭ ارقاسىندا ادامگەرشىلىك پەن ىزگىلىك مۇراتىنا قالتقىسىز قىزمەت ەتۋدەسىز, – دەدى ەرلان كاناليموۆ.
ساياسي قايراتكەر, استانا قالاسىنىڭ قۇرمەتتى ازاماتى, ەلوردا ءماسليحاتىنىڭ V شاقىرىلىمىنىڭ حاتشىسى, قالالىق ارداگەرلەر كەڭەسىنىڭ توراعاسى سانسىزباي ەسىلوۆ مەرەيتوي يەسىن 40 جىلدان استام ۋاقىتتان بەرى بىلەتىنىن اتاپ ءوتتى.
– قارشىعا كاكەشۇلىنىڭ ەڭبەك جولى دارىگەرلىكتەن باستالدى. بۇل كىسى – ادال ازامات. ەكەۋمىز استانا ءماسليحاتىنىڭ V شاقىرىلىمىنىڭ دەپۋتاتى بولدىق. سوندا قارەكەڭ مەديتسينا سالاسىنا قاتىستى, باس قالانىڭ قوعامدىق ومىرىنە بايلانىستى بىلەتىنىن بۇگىپ قالماي, ۇنەمى ءوز پىكىرىن, ۇستانىمىن ءبىلدىرىپ وتىراتىن. سودان كەيىن قالالىق قوعامدىق كەڭەستىڭ ءىى شاقىرىلىمىندا كەزدەستىك. وندا دا قارشىعا كاكەشۇلى بەلسەندىلىك تانىتىپ, قالا تىرشىلىگىنە قاتىستى ۇتىمدى ۇسىنىستارىن ايتاتىن, – دەگەن سانسىزباي ەسىلوۆ قالالىق ارداگەرلەر كەڭەسىنىڭ اتىنان سىي-سىياپات جاسادى.
استانا قالاسىنىڭ اكىمى جەڭىس قاسىمبەكتىڭ قۇتتىقتاۋىن ونىڭ ورىنباسارى ەسەت بايكەن وقىپ بەردى.
«قۇرمەتتى قارشىعا كاكەشۇلى! ءسىزدى 75 جاس مەرەيتويىڭىزبەن شىن جۇرەكتەن قۇتتىقتايمىن! جىلدار بويى وزىڭىزگە ارتىلعان مىندەتتى جاۋاپكەرشىلىكپەن اتقارىپ, ەلوردامىزدىڭ دامۋىنا ۇلكەن ۇلەس قوستىڭىز. قاي ىستە دە قارىمدى قابىلەتىڭىز بەن قاجىرلى قايراتكەرلىگىڭىزبەن قوعام مۇددەسىنە قالتقىسىز قىزمەت ەتىپ, كىسىلىك بىتىمىڭىزدەن اينىعان ەمەسسىز. ءاردايىم مەرەيىڭىز ۇستەم, عۇمىرىڭىز ۇزاق, شۋاقتى كۇندەرىڭىز كوپ بولىپ, ۇرپاعىڭىزدىڭ قىزىق-قۋانىشىنا كەنەلە بەرىڭىز! دەنىڭىزگە ساۋلىق, وتباسىڭىزعا اماندىق پەن باق-بەرەكە تىلەيمىن!» دەلىنگەن قالا اكىمىنىڭ قۇتتىقتاۋىندا.
قازاقستان رەسپۋبليكاسى دەنساۋلىق ساقتاۋ ءىسىنىڭ ۇزدىگى, مەديتسينا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى, پروفەسسور, ءVى شاقىرىلىمداعى استانا قالاسى ءماسليحاتى حاتشىسىنىڭ مىندەتىن اتقارۋشى ءماجيت شايداروۆ تسەلينوگراد مەديتسينا ينستيتۋتىنىڭ ستۋدەنتى كەزىندە قارشىعا كاكەشۇلىنىڭ الدىنان پراكتيكادان وتكەنىن, مەرەيتوي يەسى سول ۋاقىتتا تراۆماتولوگيا بولىمشەسىنىڭ مەڭگەرۋشىسى بولعانىن اتاپ ءوتتى.
– 2000 جىلى استانا قالاسىنىڭ دەنساۋلىق ساقتاۋ باسقارماسى, كەيىننەن دەپارتامەنتى قۇرىلدى. وسى ۆەدومستۆونى سىزبەن بىرگە باسقاردىق. بالكىم, ءدال سول ۋاقىتتا ەلوردانىڭ دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسى قالىپتاسا باستادى. وبلىستىق قۇرىلىمنان رەسپۋبليكالىق, استانالىق قۇرىلىمعا اۋىسۋ وتە اۋىر بولدى. دەگەنمەن بۇل ءىستى ءساتتى اتقارىپ, سالانى استانالىق دەڭگەيگە كوتەردىك دەپ ويلايمىن. سول كەزدە كوپتەگەن اۋرۋحانا مەن ەمحانا جوندەلدى. جاڭا قوندىرعىلار ساتىپ الىندى. قارشىعا كاكەشۇلى پەدياتريانىڭ دامۋىنا ۇلكەن ۇلەس قوستى. سەبەبى №2 كوپبەيىندى قالالىق بالالار اۋرۋحاناسىن جوبالاۋ مەن سالۋداعى ونىڭ ەڭبەگى ەرەسەن. ول ەتىك كيىپ, قۇرىلىس الاڭىندا ءجۇردى, قاي جەردە نە بولۋى كەرەگىن تىكەلەي قاداعالادى, – دەدى ءماجيت شايداروۆ.
ەلوردا ءماسليحاتىنىڭ ءى-V شاقىرىلىمدارىنىڭ دەپۋتاتى, استانا قالاسىنىڭ قۇرمەتتى ازاماتى نيكولاي مەششەرياكوۆ مەرەيتوي يەسىمەن ءماسليحاتتا قاتار جۇمىس ىستەگەن كەزدەردەن ەستەلىكتەردى جاڭعىرتىپ, قاراپايىم بولمىسىنا توقتالدى. قارشىعا كاكەشۇلى بارىنە, وسكەلەڭ ۇرپاققا ۇزدىك ۇلگى كورسەتىپ كەلە جاتقانىن اتاپ ءوتتى. استانا قالالىق سايلاۋ كوميسسياسىنىڭ توراعاسى بولعاندا دەباتتاردى بىلىكتىلىكپەن, بيىك دەڭگەيدە ۇيىمداستىرعانىن ايتتى.
استانا قالاسى ءماسليحاتىنىڭ ءىV-ءVى شاقىرىلىمدارىنىڭ دەپۋتاتى, قازاقستان رەسپۋبليكاسى ءماسليحاتتارىنىڭ قۇرمەتتى دەپۋتاتى زەينوللا شىبكەنوۆ جاس كەزىندە وسى قالاعا قىزمەتكە كەلگەندە قارشىعا كاكەشۇلى كوپ قولداۋ كورسەتكەنىن, سول ءۇشىن مەرەيتوي يەسىنە راقمەتىن ايتىپ, ىزگى تىلەگىن جەتكىزدى. استانا قالاسى بەلسەندى ۇزاق ءومىر ءسۇرۋ ورتالىعىنىڭ ديرەكتورى مۇحتار ەركەتاەۆ قارشىعا قۇلمۇحانوۆ حالىققا, قوعامعا وتە پايدالى قىزمەت اتقارعانىن اتاپ ءوتتى.
استانا قالاسى ءماسليحاتى V شاقىرىلىمىنىڭ دەپۋتاتى, ەلوردانىڭ سارىارقا, الماتى اۋداندارىنىڭ بۇرىنعى اكىمى ساپار احمەتوۆ مەرەيتوي يەسىن ۇستاز تۇتاتىنىن, ول قالانىڭ الەۋمەتتىك جانە مەديتسينا سالاسىنىڭ دامۋىنا ۇلكەن ۇلەس قوسقانىن ايتتى.
– قارشىعا كاكەشۇلى, سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىندا, ەسىلدىڭ جاعاسىندا كىشكەنتاي اۋىلدا تۋىپ-ءوسىپ, تالپىنىپ ءبىلىم الىپ, تسەلينوگراد, اقمولا ءوڭىرىنىڭ, بۇگىنگى ەل استاناسىنىڭ ورلەۋىنە ۇلەس قوستىڭىز. سىزدەن كوپ نارسە ۇيرەندىم. سونىڭ ەڭ باستىسى – مەملەكەتشىلدىك. ءوزىڭىزدى عانا ەمەس, ەلدىڭ, حالىقتىڭ, قالانىڭ جاعدايىن ويلاپ, قيىندىققا مويىماي, ىنتامەن جۇمىس ىستەۋ – بويىڭىزدا بار قاسيەت. بۇگىندە ەلگە قۇرمەتتىسىز, جۇرگەن جەرىڭىزدە توردەسىز. سول توردەن تۇسپەڭىز! – دەدى ساپار احمەتوۆ.
استانا قالاسى ءماسليحاتى ءVى شاقىرىلىمىنىڭ دەپۋتاتى, استانا قالاسى اكىمدىگى كوپسالالى مەديتسينا ورتالىعىنىڭ ديرەكتورى, قازاقستاننىڭ ەڭبەك ەرى مۇحتار تولەۋتاەۆ مەرەيتوي يەسىن 15 جىلدان بەرى بىلەتىنىن, ودان كوپ نارسە ۇيرەنگەنىن اتاپ ءوتىپ, ول زەينەتكە شىققاننان كەيىن دە بوس وتىرماي, قوعامعا پايدا تيگىزىپ كەلە جاتقانىن ايتتى.
– قارشىعا كاكەشۇلى قازىر استانا قالاسى قوعامدىق دەنساۋلىق ساقتاۋ پالاتاسىنىڭ توراعاسى رەتىندە تالاي مەديتسينا قىزمەتكەرىنىڭ الەۋمەتتىك جاعدايىنىڭ جاقسارۋىنا ۇلەس قوسىپ, ءالى كۇنگە دەيىن بەلسەندى قىزمەت اتقارىپ كەلە جاتىر. جاس بۋىن دارىگەرلەرگە ءوزىڭىزدىڭ ۇلگىڭىزدى, ءوزىڭىزدىڭ تاجىريبەڭىزدى كورسەتە بەرۋىڭىزگە تىلەكتەسپىن! – دەدى مۇحتار تولەۋتاەۆ.
استانا قالاسى ءماسليحاتىنىڭ ءVى-ءVىى جانە قازىرگى ءVىىى شاقىرىلىمىنىڭ دەپۋتاتى التىنشاش تابۋلدينا مەرەيتوي يەسىن قالالىق قوعامدىق دەنساۋلىق ساقتاۋ باسقارماسىنىڭ اتىنان قۇتتىقتادى.
– ەلوردانىڭ بۇكىل دارىگەرلەرى ءسىزدى جاقسى بىلەدى. ءسىز ءالى كۇنگە دەيىن سوزىڭىزگە بارلىعى قۇلاق اساتىن مەديتسينا سالاسىنىڭ بەلسەندى مامانىسىز. قازىر باس قالانىڭ قوعامدىق دەنساۋلىق ساقتاۋ پالاتاسىن باسقارىپ, قالا ەمحانالارىن باقىلاۋ كەڭەسىنىڭ توراعاسىسىز, مەديتسينالىق ساقتاندىرۋ قورى كوميسسياسىنىڭ مۇشەسىسىز. مەندە كەيبىر ماسەلە بويىنشا كۇمان تۋىنداعاندا ۇنەمى سىزدەن اقىل سۇرايمىن. سوندا ءسىز دۇرىس كەڭەس بەرىپ, سونىڭ ارقاسىندا العا ورلەيمىز. ءبىرىنشى رەت دەپۋتات بولىپ سايلانعانىمدا ءسىزدىڭ: «التىنشاش, وزگەرىپ كەتپە. وسىنداي قاراپايىمدىلىقپەن, ادامدارعا جاقىندىعىڭمەن ادال ەڭبەك ەتسەڭ دۇرىس بولاسىڭ» دەگەن ءسوزىڭىز ءالى كۇنگە دەيىن ەسىمدە, – دەدى التىنشاش تابۋلدينا.
جيىندا قارشىعا قۇلمۇحانوۆ وبلىستىق كلينيكالىق اۋرۋحانادا جۇمىس ىستەگەندە ەڭ ۇزدىك تراۆماتولوگ بولعانى ايتىلدى. مەرەيتوي يەسىنىڭ شاكىرتى, نۇرلان باتپەنوۆ اتىنداعى ۇلتتىق عىلىمي تراۆماتولوگيا جانە ورتوپەديا ورتالىعى ديرەكتورىنىڭ كلينيكالىق جۇمىس جونىندەگى ورىنباسارى مەيرام باۋبەكوۆ قارشىعا كاكەشۇلى تىڭ ولكەسىنىڭ جانە استانانىڭ تراۆماتولوگيا جانە ورتوپەديا سالاسىنىڭ نەگىزىن قالاۋشى ەكەنىن اتاپ ءوتىپ, قازىر دە اتالمىش ورتالىقتىڭ جەتەكشى تراۆماتولوگى بولىپ وتىرعانىن ايتتى.
مەرەيتوي يەسىنىڭ ءوزى قالا باسشىلىعىنا, قالالىق ماسليحاتقا, ارىپتەستەرى مەن شاكىرتتەرىنە العىسىن ايتا كەلە, وتكەن كۇندەردى ەسكە الدى. ءومىر جولىنا توقتالىپ, وسى كۇنگە ۇستازدارىنىڭ ارقاسىندا جەتكەنىن اتاپ ءوتتى.
– وسى قالاعا كەلگەنىمدى ەكىنشى باقىتىم دەپ سانايمىن. سول كەزدە تسەلينوگراد مەديتسينا ينستيتۋتى ەندى اشىلىپ, وعان سول ۋاقىتتاعى كەڭ بايتاق وداقتىڭ ءار تۇكپىرىنەن تاماشا ۇستازدار جينالدى. ولار ۇستازدارىمىز عانا ەمەس, اتا-انامىزداي بولعان ەدى. وقۋدى بىتىرگەننەن كەيىن وسىندا قالدىم. ارينە, بۇل قالانىڭ استاناعا اينالاتىنىن بىلگەن جوقپىن. استانا كەزىنەن بەس اكىممەن, ولاردىڭ ورىنباسارلارىمەن جۇمىس ىستەدىم. بۇل مەن ءۇشىن ۇلكەن مەكتەپ بولدى, – دەپ تۇيىندەدى ءسوزىن قارشىعا قۇلمۇحانوۆ.
