بۇدان بۇرىن حابارلاعانىمىزداي, استانا قالاسى تۇتىنۋشىلار قۇقىعىن قورعاۋ دەپارتامەنتىنىڭ باسشىسى نۇرلىبەك ءابيبۋللاۇلى اسىلبەكوۆ 29 ناۋرىز كۇنى ساعات 10.00-دەن 11.00-گە دەيىن تىكەلەي بايلانىس جەلىسىندە بولىپ, وقىرماندار سۇراعىنا جاۋاپ بەرگەن بولاتىن. تىكەلەي تىلدەسۋ تومەندەگىشە ءوربىدى.
اينۇر:
– قايىرلى كۇن! مەن ۇيگە تاپسىرىس بەرۋ ارقىلى تورتتاردى ساتىپ الامىن. ولار كونديتەرلىك ءدۇكەندەرگە جانە وزگە ساۋدا ورىندارىنداعى تورتتارعا قاراعاندا ءتاتتى ءارى ارزان. بۇل قانشالىقتى قاۋىپسىز؟
– ءۇي جاعدايىندا كونديتەرلىك ونىمدەردى دايىنداۋ, اسىرەسە كرەمدى ونىمدەردى دايىنداۋعا رۇقسات ەتىلمەيدى. كونديتەرلىك كرەمدى ونىمدەر اسا ەپيدەميولوگيالىق ماڭىزى بار ونىمدەرگە جاتادى, ولار تاماقتان ۋلانۋدى جانە ءتۇرلى ىشەك اۋرۋلارىن تۋىنداتۋى مۇمكىن. ءسىز تورتتى دايىنداۋ كەزىندە ونىڭ جاسالۋ جاعدايىن, كىم دايىنداعانىن, مەديتسينالىق تەكسەرۋدەن وتكەن-وتپەگەنىن, قولدانىلىپ جاتقان ءونىمنىڭ جارامدىلىق مەرزىمىنىڭ قاشان بىتەتىنىن بىلمەيسىز. سوندىقتان اباي بولعان ءجون.
دينا:
– «ساراندا» تۇرعىن ءۇي كەشەنىندە سوڭعى جىلدارى پيك توراعالارىنان شىعىس تۋرالى ەسەپ بەرۋلەر ۇسىنىلمايدى. جىلۋعا, ىستىق سۋعا جانە پيك قىزمەتىنە قاڭتار, اقپان ايلارىنا 90 مىڭ تەڭگە شىقتى. مونوپولياعا قارسى كوميتەت ەنەرگيامەن جابدىقتاۋ ۇيىمدارىن سوتقا بەردى, بىراق ۇتىلىپ قالدى. بىزگە نە ىستەۋ كەرەك؟
– سىزدەرگە مىندەتتى تۇردە پيك-كە بارلىق سۇراقتار بويىنشا, ونىڭ ىشىندە پيك جۇمىسى جانە ەنەرگيامەن جابدىقتاۋ ۇيىمدارىنىڭ قىزمەتى تۋرالى اقپارات ۇسىنۋ تۋرالى, تۇتىنۋشىلاردىڭ زاڭدى مۇددەلەرى مەن قۇقىقتارىنىڭ بۇزىلۋى ءجونىندە شاعىممەن ءجۇگىنە الاسىزدار, سونداي-اق تۇرعىن ءۇي ينسپەكتسياسىنا حات جازۋعا قۇقىلىسىز. پيك جانە ەنەرگيامەن جابدىقتاۋ ۇيىمدارى ءتوراعالارىنىڭ تاراپىنان شاعىمعا جاۋاپ بەرىلمەگەن جاعدايدا وزدىگىنشە نەمەسە تۇتىنۋشىلاردىڭ قۇقىعىن قورعاۋدىڭ قوعامدىق بىرلەستىكتەرى ارقىلى تالاپ ارىزبەن سوتقا شاعىمدانا الاسىز.
ماقسات:
– دۇكەندە ساتىلاتىن كونسەرۆىلەنگەن قيار, قىزاناققا سىركەسۋدى كوپ قوسىپ جىبەرگەندىكتەن جەۋ مۇمكىن ەمەس. اجەلەردىڭ قولىنان ساتىپ الىنعان الدەقايدا دامدىرەك. ولار كۇنى بويى كۇننىڭ استىندا تۇرادى, جىلىپ كەتەدى. بۇل ءونىمنىڭ ساپاسىنا اسەر ەتە مە؟
– سانيتارلىق ەرەجەگە سايكەس, مىنالار ساتىلۋعا رۇقسات ەتىلمەيدى: وندىرىستىك ەمەس ء(ۇي جاعدايىنداعى) گەرمەتيكالىق ورامداعى كونسەرۆىلەنگەن ونىمدەر, سونداي-اق ءبوتۋليزمنىڭ تۋىنداۋىنا سەبەپ بولىپ تابىلاتىن جانە ءۇي جاعدايىندا دايىندالىپ وڭدەلگەن ساڭىراۋقۇلاقتار. سونىمەن قاتار, بەلگىلەنبەگەن ورىنداردان تاعام ونىمدەرىن ساتىپ الۋ قاۋىپتى ەكەنىن ەسكەرگەن ءجون (بازار ماڭىندا جانە ساۋدا ورىندارىنىڭ قاسىندا, اۆتوجول بويىندا جانە باسقا كەز كەلگەن جەرلەردەن), ونداي تاۋاردىڭ قاۋىپسىزدىگىنە جانە ساپاسىنا ەشكىم كەپىلدىك بەرە المايدى جانە بۇل ساپاسى تومەن تاۋار بولىپ سانالادى.
ەرلان:
– وتكەن جىلى ەلوردادا تاماقتان ۋلانۋ جاعدايلارى كوپ ورىن الدى. وسىنىڭ بارلىعىنا شاعىن جانە ورتا بيزنەس سۋبەكتىلەرىن تەكسەرۋگە موراتوري جاريالانۋى سەبەپ بولدى. قازىر ول توقتاتىلدى, سىزدەر توسىننان تەكسەرۋ جۇرگىزە الاسىزدار ما؟
– موراتوري توقتاتىلدى, الايدا كەنەتتەن تەكسەرۋدى جۇزەگە اسىرا المايمىز. زاڭ بويىنشا شاعىن جانە ورتا بيزنەس سۋبەكتىلەرىن تەكسەرۋگە دەيىن 1 كۇن بۇرىن ەسكەرتۋگە مىندەتتىمىز. ايتپەسە, پروكۋراتۋرا مۇنداي تەكسەرۋدى قۇپتامايدى. كەنەتتەن تەكسەرگەن كوپ جايدىڭ بەتىن اشاتىنىن بىلەمىز, بىراق كاسىپكەرلىك كودەكسىندە بەكىتىلگەن تارتىپتكە باعىنامىز. ال جوسپارلى تەكسەرۋگە قاتىستى ءبىز بيزنەسمەندەردى ءبىر اي بۇرىن ەسكەرتۋگە ءتيىسپىز.
– سىزدەرگە وتە ءجيى شاعىم جازادى, سول شاعىمدا دالەل رەتىندە فوتوسۋرەتتەردى قوسا بەرەدى, بۇعان قوسا سىزدەرگە قايتادان بارىپ, جازباشا تۇردە شاعىم جازۋىمىز كەرەك. قولدانۋشىلار اكىمىنىڭ سايتىندا تىركەلىپ قويدى ەمەس پە؟
– جەكە جانە زاڭدى تۇلعالاردىڭ زاڭنامامەن بەكىتىلگەن ءتارتىبى وسىلاي. بىراق, سىزدەرگە كەلۋ مىندەتتى ەمەس, ءسىز ەلەكتروندى ساندىق قولتاڭبانى قولدانۋ ارقىلى شاعىمدانا الاسىز. مەنى دۇرىس تۇسىنىڭىزدەر, ەسق جوق بولسا حات ءانونيمدى بولادى جانە قاراستىرىلمايدى.
– ءسىز «شاپاعات» بازارى ماڭىنداعى جەر استى جولاۋشىلار ءوتۋ جولىنا جانە بازارلارعا رەيد جۇرگىزە الاسىز با؟ ول جەردە بالىق, سالاتتار, شۇلىقتاردى قوسىپ ساتادى. ياعني, زاڭ تالابىن بۇزۋشىلىقتار كوپ, ال سىزدەر ولارعا شارا قولدانبايسىزدار…
– ءسىز ايتقانداردىڭ بارلىعى ەندى ىشكى ىستەر ورگانىنىڭ قۇزىرەتىنە ەنەدى. ولار جابايى ساۋدانى جويۋلارى ءتيىس. ءبىز رەيدتىك ءىس-شارالاردى وتكىزبەيمىز.
لاريسا:
– «اجار استانا مول» ساۋدا-ويىن ساۋىق ورتالىعىندا شاعىن حايۋاناتتار پاركى دە جۇمىس ىستەيدى. سىزدەر وندا بولدىڭىزدار عوي, سانيتارلىق تالاپقا تولىق قايشى جاعداي. ولارعا جۇمىس ىستەۋگە كىم رۇقسات بەرگەن؟
– بۇل سۇراق ءبىزدىڭ قۇزىرەتىمىزگە جاتپايدى. ءسىزدىڭ اۋىل شارۋاشىلىعى مينيسترلىگىنىڭ ۆەتەرينارلىق قىزمەتىنە ءجۇگىنگەنىڭىز دۇرىس.
تاتيانا:
– شاشتارازدى اشۋ كەزىندە قانداي تالاپتار قويىلادى؟
– قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۇلتتىق ەكونوميكا ءمينيسترىنىڭ «مەملەكەتتىك سانيتارلىق-ەپيدەميولوگيالىق قاداعالاۋ مەن باقىلاۋعا جاتاتىن ەپيدەميالىق ماڭىزدى وبەكتىلەردى جانە ونىمدەردىڭ ءتىزىلىمىن بەكىتۋ تۋرالى» 2015 جىلعى 30 مامىرداعى №414 بۇيرىعىنا سايكەس, سانيتارلىق-ەپيدەميولوگيالىق قورىتىندى ەپيدەميالىق ماڭىزى جوعارى وبەكتىلەرگە بەرىلەدى. سونىمەن قاتار, «حالىق دەنساۋلىعى جانە دەنساۋلىق ساقتاۋ جۇيەسى تۋرالى» قر كودەكسىنىڭ 21-1 بابىنا سايكەس (10.01.2015 ج. جاعداي بويىنشا وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار), ءسىز ەپيدەميالىق ماڭىزى تومەن وبەكتىلەردى «رۇقساتتار جانە حابارلامالار تۋرالى» قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ زاڭىندا بەلگىلەنگەن تارتىپپەن ەپيدەميالىق ماڭىزدىلىعى بولماشى وبەكت قىزمەتى (پايدالانىلۋى) باستالعانى جانە توقتاتىلعانى تۋرالى بىزگە حابارلاۋعا مىندەتتىسىز.
بۇل رەتتە جەكە جانە زاڭدى تۇلعالار ەپيدەميالىق ماڭىزدىلىعى بولماشى وبەكتىلەردىڭ قىزمەتى (پايدالانىلۋى) باستالعانعا دەيىن وبەكتىنى حالىقتىڭ سانيتارلىق-ەپيدەميولوگيالىق سالاماتتىلىعى سالاسىنداعى نورماتيۆتىك قۇقىقتىق اكتىلەردىڭ جانە گيگيەنالىق نورماتيۆتەردىڭ تالاپتارىنا سايكەس كەلتىرۋگە مىندەتتى.
شاشتاراز اشۋ كەزىندە جۇمىس ورىندارى, قىزمەت كورسەتۋ كەزىندە تەرى جانە شىرىشتى قاباتتاردى جاراقاتتاۋ جاعدايىندا (مانيكيۋر, پەديكيۋر) دەپارتامەنتكە سانيتارلىق-ەپيدەميولوگيالىق تەكسەرۋ جۇرگىزۋ جانە قورىتىندى الۋ ءۇشىن جۇگىنۋىڭىز قاجەت.
سايران شوقاتوۆا:
– «گۇلجان» دۇكەنىندە پاكەتتەر ورامىن ساتىپ الدىم. ورامدا 50 دانا بولۋى ءتيىس, ناقتى 32 دانا بولدى. تۇبىرتەك بەرگەن جوق, ونىڭ ورىنا بالاعات سوزدەر ەستىدىم. ۋچاسكەلىك ينسپەكتوردى شاقىردىم, ول دا ادىلدىككە قول جەتكىزبەدى. نە ىستەۋ كەرەك؟
– ۋچاسكەلىك ينسپەكتورعا جۇگىنگەنىڭىز دۇرىس بولعان, بىراق بۇل دەرەك قر اكىمشىلىك قۇقىق بۇزۋشىلىق تۋرالى كودەكسىنىڭ 685-بابىنا سايكەس تۇتىنۋشىلاردى الداۋ بولىپ ەسەپتەلەدى جانە بۇل قۇقىق بۇزۋشىلىق ىشكى ىستەر ورگاندارىمەن قاراستىرىلادى. ءسىز جەكە كاسىپكەرگە كورسەتكەن قىزمەتىندەگى كەمشىلىكتەردى جويۋ تۋرالى تالاپ-ارىز جولداۋىڭىز قاجەت. 10 كۇن ىشىندە تالاپتى ورىنداماعان جاعدايدا سىزگە سوتقا جۇگىنۋگە قۇقىعىڭىز بار. تۇبىرتەك بەرمەۋىنە بايلانىستى الماتى اۋدانى مەملەكەتتىك كىرىستەر باسقارماسىنا جۇگىنۋىڭىز كەرەك, ونىڭ قۇزىرەتىنە وسى قويىلعان ماسەلەنى شەشۋ كىرەدى.
تىكەلەي تىلدەسۋدى جازىپ العان: مەڭدوللا شامۇراتوۆ
