مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆ اقمولا وبلىسىنا جۇمىس ساپارىمەن باردى.
ناعىز ەرجۇرەك ازاماتتاردىڭ كاسىبى
ەڭ الدىمەن پرەزيدەنت ازاماتتىق قورعاۋ سالاسى بويىنشا كادرلار دايارلايتىن ەلىمىزدەگى جالعىز جوعارى وقۋ ورنى – مالىك عابدۋللين اتىنداعى ازاماتتىق قورعاۋ اكادەمياسىنىڭ جۇمىسىمەن تانىسىپ, وفيتسەرلەرمەن جانە كۋرسانتتارمەن كەزدەستى. قاسىم-جومارت توقاەۆ حالقىمىزدىڭ اماندىعىن جانە قاۋىپسىزدىگىن ساقتاۋ باستى مىندەت ءارى قاستەرلى پارىز ەكەنىن ايتىپ, اكادەميانىڭ رولىنە توقتالدى. «بۇل – ەڭ الدىمەن, قۇتقارۋشى ماماندارعا جۇكتەلەتىن زور سەنىم, ۇلكەن جاۋاپكەرشىلىك. قۇتقارۋ قىزمەتى – وتە ماڭىزدى سالا. سوڭعى كەزدە جەر جۇزىندە توتەنشە وقيعالار جيىلەپ بارادى. جۇرتىمىز مۇنداي قاۋىپ-قاتەرگە ءاردايىم دايىن بولۋى كەرەك. سوندىقتان وسى سالادا قىزمەت ەتىپ جۇرگەن مامانداردىڭ ەڭبەگى ەلىمىز ءۇشىن وتە ماڭىزدى. اكادەميا – ەلىمىزدەگى كاسىبي قۇتقارۋشىلاردى دايارلايتىن بىردەن-ءبىر وقۋ ورنى. ونى شيرەك عاسىر ىشىندە 6 مىڭعا جۋىق مامان ءبىتىرىپ شىقتى. اكادەميا تۇلەكتەرى بارلىق وبلىستا ەڭبەك ەتىپ ءجۇر. ولار وتان الدىنداعى بورىشىن ادال اتقارىپ كەلەدى. حالقىمىزدا «اپات ايتىپ كەلمەيدى» دەگەن ءسوز بار. كۇزدە ەلىمىزدىڭ بىرنەشە ايماعى الاپات ورتتەن زارداپ شەكتى. سىن ساعاتتا تۇرعىندارعا الدىمەن قۇتقارۋشىلار كومەككە كەلدى» دەدى مەملەكەت باسشىسى.
جاقىندا تۇركياداعى جويقىن جەر سىلكىنىسىنەن كەيىن پرەزيدەنتتىڭ تاپسىرماسىمەن باۋىرلاس ەلگە قۇتقارۋشىلار مەن دارىگەرلەر جىبەرىلدى. «ولاردىڭ اراسىندا اقمولا وبلىسىنىڭ ماماندارى دا بار, ياعني 18 ادام. ءبىزدىڭ قۇتقارۋشىلار بىرنەشە ادامدى امان الىپ شىقتى. تۇركيادا كۇندىز-ءتۇنى جۇمىس ىستەپ جاتقان ازاماتتارىمىزعا العىس ايتامىن! تۇركيادان امان-ەسەن ورالعان سوڭ ولاردى مىندەتتى تۇردە ماراپاتتايمىز» دەدى قاسىم-جومارت توقاەۆ. قۇتقارۋشىنىڭ جۇمىسى قيىن ءارى قاتەرلى ەكەنىن ايتقان مەملەكەت باسشىسى ەڭبەكتىڭ بۇل ءتۇرىن ناعىز ەرجۇرەك ازاماتتاردىڭ كاسىبى دەپ باعالادى. «توتەنشە جاعداي ماماندارى جۇمىس بارىسىندا تالاي رەت ەرلىك كورسەتتى. باسقا ادامداردىڭ ومىرىنە اراشا ءتۇسىپ, قازا تاپقان قۇتقارۋشىلار از ەمەس. ولاردىڭ قاتارىندا وسى اكادەميانىڭ تۇلەگى اسقار زابيكۋلين دە بار. «ەر ەسىمى – ەل ەسىندە». باتىرلاردىڭ ەرلىگى ەشقاشان ۇمىتىلماۋعا ءتيىس» دەدى پرەزيدەنت.
اگرويننوۆاتسيانىڭ كەلەشەگى زور
قاسىم-جومارت توقاەۆ اقمولا وبلىسىنا ساپارى بارىسىندا كوكشەتاۋ قالاسىنداعى «قازاقستان اگرويننوۆاتسيالىق كورپوراتسياسى» جشس-ءنىڭ جۇمىسىمەن تانىستى. پرەزيدەنتكە جىلىنا 3 مىڭعا جۋىق اۋىل شارۋاشىلىعى تەحنيكاسىن شىعاراتىن كورپوراتسيانىڭ تەحنولوگيالىق پروتسەسى جانە ءونىم ۇلگىلەرى كورسەتىلدى. اۋىل شارۋاشىلىعى تەحنيكالارىن قۇراستىرۋ تسەحتارىن ارالاپ كورگەننەن كەيىن مەملەكەت باسشىسىنا كاسىپورىننىڭ نەگىزگى كورسەتكىشتەرى مەن دامۋ پەرسپەكتيۆاسى جونىندە مالىمەت بەرىلدى.
كاسىپورىن باسشىلىعىنىڭ مالىمەتىنە سايكەس ءوندىرىس ورنىندا قوسىمشا قويما, اكىمشىلىك-تۇرمىستىق عيمارات سالىنعان. ەكى جاڭا ءوندىرىس بولىمشەسىنىڭ قۇرىلىسى اياقتالۋعا جاقىن. سونداي-اق ەۋروپادان, وڭتۇستىك كورەيادان روبوتتاندىرىلعان دانەكەرلەۋ, فرەزەرلەۋ ورتالىقتارى جانە ستانوكتار ساتىپ الىنعان. بۇل جەردە تراكتورلار, كومبايندار, ەكسكاۆاتورلار, ءشوپ شاباتىن جانە جينايتىن ماشينالار, تىرمالار, تىركەمەلەر, جۇك تيەگىشتەر, سوقالار جانە تاعى باسقا اۋىل شارۋاشىلىعى تەحنيكالارى شىعارىلادى. كەيىنگى ءۇش جىلدا 121 ميلليارد تەڭگەگە 6500-دەن استام ءونىم تۇرلەرىن شىعارعان. قازىر كورپوراتسيادا 300-گە جۋىق ادام جۇمىس ىستەيدى. قاسىم-جومارت توقاەۆ كاسىپورىن جۇمىسشىلارىمەن اڭگىمەلەسۋ بارىسىندا ولاردىڭ وتاندىق ماشينا جاساۋ ءوندىرىسىن دامىتۋعا قوسىپ جاتقان ۇلەسىنە ريزاشىلىعىن ءبىلدىرىپ, جۇمىستارىنا تابىس تىلەدى.
بۇدان كەيىن اقمولا وبلىسىنىڭ اكىمى ەرمەك مارجىقپاەۆ وڭىردەگى ماشينا جاساۋ سالاسىنىڭ جاي-كۇيى تۋرالى بايانداما جاسادى. ونىڭ ايتۋىنشا, 5 جىل ىشىندە وڭدەۋ ونەركاسىبى 2,6 ەسە, ماشينا جاساۋ 3,2 ەسە, اۋىل شارۋاشىلىعى تەحنيكالارىن جاساۋ 6,9 ەسە ارتقان. 2022 جىلى بۇل سالاعا 3 ميلليارد تەڭگە ينۆەستيتسيا قۇيىلعان. پرەزيدەنت ماشينا جاساۋ كاسىپورىندارىنىڭ باسشىلارىمەن دە ءوندىرىستى وركەندەتۋ جونىندە پىكىر الماسىپ, ۇكىمەت تاراپىنان وسى سالاعا قولداۋ كورسەتىلىپ جاتقانىن, ولاردىڭ ەڭبەگى مەن ساپالى ونىمدەرىنىڭ ماڭىزدى ەكەنىن اتاپ ءوتتى.
دەنساۋلىق ساقتاۋ نىساندارىنىڭ جۇمىسىمەن تانىستى
مەملەكەت باسشىسى كوكشەتاۋ قالاسىندا بىلتىر مامىر ايىندا اشىلعان «Viamedis Kokshetau» كلينيكالىق وڭالتۋ ورتالىعىنا باردى. بۇل – ينسۋلتتان كەيىن وڭالتۋ شارالارى جۇرگىزىلەتىن ەلىمىزدەگى العاشقى ورتالىق. ونىڭ جانىنان مەملەكەت پەن جەكەمەنشىك سەرىكتەستىگى اياسىندا 250 پاتسيەنتكە ارنالعان ەمحانا سالىنعان. ستاتسيونارلىق وڭالتۋ بولىمىندە 100-دەن استام, كۇندىزگى ستاتسيوناردا 46 توسەك ورىن قاراستىرىلعان. ەمحانادا 20 مىڭ ادام تىركەلگەن. دەنساۋلىق ساقتاۋ مەكەمەسىندە 235 مەديتسينا قىزمەتكەرى جۇمىس ىستەيدى. پرەزيدەنتكە ەمحانا باسشىلىعى ورتالىقتىڭ ناۋقاستارعا ساپالى, ءارى جەدەل دياگنوز قويۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن زاماناۋي مەديتسينالىق اپپاراتتارمەن جانە قۇرالدارمەن جابدىقتالعانى جونىندە مالىمەت بەردى.
بۇدان كەيىن قاسىم-جومارت توقاەۆقا اقمولا وبلىسىنداعى دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنىڭ قازىرگى احۋالى تۋرالى باياندالدى. وڭىردە 560 مەديتسينالىق نىسان جۇمىس ىستەپ تۇر. وندا جالپى 7800-گە جۋىق مەديتسينا قىزمەتكەرى ەڭبەك ەتەدى. دارىگەرلەردىڭ تاپشىلىعى سوڭعى ءۇش جىلدا ەكى ەسە ازايعان. وبلىس 1,4 ميلليارد تەڭگەگە 80-گە جۋىق مەديتسينالىق تەحنيكا ساتىپ الدى. «اۋىلدىق دەنساۋلىق ساقتاۋدى جاڭعىرتۋ» ۇلتتىق جوباسى اياسىندا وبلىستاعى 38 ەلدى مەكەندە امبۋلاتورلىق-ەمحانا نىساندارىن سالۋ جوسپارلانىپ وتىر.
مەملەكەت باسشىسىنا دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىنىڭ شەتەلدىك ينۆەستورمەن بىرلەسىپ, كوكشەتاۋدا 630 ورىندىق كوپسالالى زاماناۋي اۋرۋحانا سالۋ جوباسىن جۇزەگە اسىرىپ جاتقانى تۋرالى ايتىلدى. پرەزيدەنتكە وسى مەديتسينالىق ورتالىق ورنالاسقان كوكشەتاۋ قالاسىنىڭ سارىارقا شاعىن اۋدانىنىڭ قۇرىلىسى تانىستىرىلدى. العاشقى ىرگەتاسى 2012 جىلى قالانعان شاعىن اۋداننىڭ اۋماعى – 1120 گەكتار. بۇل جەردە 56 كوپقاباتتى تۇرعىن ءۇي سالىنعان. ءال-فارابي اتىنداعى ءىت-مەكتەپ پەن ءورت ءسوندىرۋ بەكەتى, بىرقاتار سپورت نىسانى پايدالانۋعا بەرىلگەن. الداعى ۋاقىتتا 256 كوپقاباتتى تۇرعىن ءۇي, 21 ءبىلىم بەرۋ نىسانى, 2 ساۋدا ورتالىعى جانە ساياباق الاڭدارىن سالۋ جوسپارلانىپ وتىر.
جىلىجاي تەحنولوگيالارى دامىپ كەلەدى
پرەزيدەنت ستەپنوگورسك قالاسىنداعى «قازاقستاننىڭ جىلىجاي تەحنولوگيالارى» جشس-نە باردى. مەملەكەت باسشىسىنا جىلىجاي ونىمدەرى – قيار, قىزاناق, بۇرىش جانە باسقا دا كوكونىستەر مەن گۇل ءوسىرۋدىڭ زاماناۋي تەحنولوگيالارى تانىستىرىلدى. جىلىجاي كەشەنىنىڭ جالپى اۋدانى – 5 گەكتار. جوباعا سالىنعان ينۆەستيتسيانىڭ جالپى كولەمى 4,8 ميلليارد تەڭگەنى قۇرايدى. 2023 جىلى باكلاجان جانە قۇلپىناي ءوسىرۋ بولىمشەلەرىن ىسكە قوسۋ جوسپارلانىپ وتىر. كومپانيانىڭ ونىمدەرى تولىعىمەن قازاقستاننىڭ ىشكى نارىعىندا ساتىلادى.
ءوڭىر – اۋىل شارۋاشىلىعى سالاسىنداعى كوشباسشىلاردىڭ ءبىرى. مۇندا ەل بويىنشا ءداندى داقىلداردىڭ تورتتەن ءبىرى وسىرىلەدى جانە ۇلكەن كولەمدە كوكونىستەر مەن قۇس ەتى وندىرىلەدى. پرەزيدەنت وندىرىلەتىن ءونىمنىڭ ساپاسىن باعالاپ, ونىڭ سۇرانىسقا يە ەكەنىن اتاپ ءوتتى. سونداي-اق كومپانيانىڭ ەكسپورتتىق مۇمكىندىكتەرىنە نازار اۋداردى.
مەملەكەت باسشىسى اقمولا وبلىسىنىڭ اۋىل شارۋاشىلىعى تاۋارىن وندىرۋشىلەرىمەن اڭگىمەلەستى. كەزدەسۋ بارىسىندا تۇيتكىلدى ماسەلەلەر كوتەرىلىپ, وتاندىق اگروونەركاسىپ كەشەنىن دامىتۋعا قاتىستى كونسترۋكتيۆتى ۇسىنىستار ايتىلدى. پرەزيدەنت جاعدايدى ءجىتى قاداعالايتىنىن, بيزنەس احۋالى تۋرالى جەدەل اقپارات الاتىنىن اتاپ ءوتتى. سونداي-اق مەملەكەت وتاندىق كاسىپكەرلەردى قولداۋدى جالعاستىراتىنىن جانە ىنتىماقتاستىقتىڭ جاڭا فورمالارى ازىرلەنەتىنىن مالىمدەدى.
قازاندىق جابدىقتارى 50 پايىزعا توزعان
پرەزيدەنت ستەپنوگور قالاسىنىڭ جىلۋ ەلەكتر ورتالىعىنا باردى. «ستەپنوگورسك جىلۋ ەلەكتر ورتالىعى» جشس-ءنىڭ تەحنيكالىق جاي-كۇيى جانە اقمولا وبلىسىنداعى جىلىتۋ ماۋسىمىنىڭ بارىسى جونىندە مالىمەت بەرىلدى.
جىلۋ ەنەرگەتيكا نىسانىنىڭ ءبىرىنشى كەزەڭى 1966 جىلى پايدالانۋعا بەرىلگەن, ال جاڭا وندىرىستىك قۋاتىن ىسكە قوسۋ 1989 جىلعا دەيىن جالعاسقان. وبلىس اكىمى ەرمەك مارجىقپاەۆتىڭ ايتۋىنشا, ءوڭىر بويىنشا ستەپنوگورسكىدە ءبىر جەو بار جانە 663 قازاندىق جۇمىس ىستەيدى. قازاندىق جابدىقتارىنىڭ ورتاشا توزۋ دەڭگەيى 50 پايىزعا جەتكەن. 9 جىلۋ كوزىنىڭ پايدالانىلىپ كەلە جاتقانىنا 50 جىلدان اسقان, ال 637 قازاندىقتىڭ ىسكە قوسىلعانىنا 25 جىلعا جۋىقتاعان. ستەپنوگورسك قالاسىنداعى جىلۋ جەلىلەرىنىڭ 82 پايىزى توزعان. اقمولا وبلىسىندا جىلىتۋ ماۋسىمى اياقتالعاننان كەيىن بارلىق جىلۋ جەلىسىنە جانە قازاندىق جابدىقتارىنا تەحنيكالىق تەكسەرۋ جۇرگىزىلەدى.
وبلىس اكىمىنىڭ بايانداماسىن تىڭداعان پرەزيدەنت پرەمەر-ءمينيستردىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى رومان سكليارعا اكىمدىكپەن بىرگە ستەپنوگورسك قالاسىن جىلۋمەن قامتۋ ماسەلەسىن شەشۋ جولدارىن ەگجەي-تەگجەيلى پىسىقتاۋدى تاپسىردى. «رومان ۆاسيلەۆيچ, ءسىز اكىمدىكپەن بىرگە وتىرىپ, وسى ماسەلەلەردى شەشۋ ءۇشىن ءىس-ارەكەتتەر الگوريتمىن ازىرلەۋىڭىز كەرەك. بۇل جاعدايدا ءبارىنىڭ دە – يەلەرىنىڭ دە, اكىمدىكتىڭ تە, وپەراتوردىڭ دا تىعىرىققا تىرەلگەنى بايقالادى. اتالعان ماسەلەلەردى ءدال قازىر اسىعىس شەشپەۋىمىز كەرەك. ءسىز ماعان باياندادىم دەپ ەسەپتەڭىز. ەندى وسى ماسەلەنى شەشۋمەن اينالىسۋ كەرەك» دەدى قاسىم-جومارت توقاەۆ. سونىمەن قاتار مەملەكەت باسشىسىنا كوكشەتاۋ قالاسىنداعى جەو قۇرىلىسىنا قاتىستى تاپسىرماسىنىڭ ورىندالۋ بارىسى تۋرالى ەسەپ بەرىلدى. وبلىس اكىمى ۇكىمەتپەن بىرلەسىپ, جوبانى جۇزەگە اسىرۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلىپ جاتقانىن جەتكىزدى. جەو-نىڭ قۋاتتىلىعىن ساعاتىنا 520 گكال جىلۋ مەن 240MBت ەلەكتر ەنەرگياسىن وندىرەتىن دەڭگەيگە دەيىن ۇلعايتۋ جونىندە شەشىم قابىلداندى.
«استانا-نان Chemicals» زاۋىتىنا باردى
پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆ پەستيتسيدتەر مەن اگروحيميا ونىمدەرىن وندىرەتىن «استانا-نان Chemicals» زاۋىتىنىڭ جۇمىسىمەن تانىستى. كومپانيانىڭ قۇرىلتايشىسى يۆان ساۋەر مەملەكەت باسشىسىنا وسىمدىكتەردى زيانكەستەردەن قورعايتىن زاتتار, پەستيتسيدتەر, كالي تۇزى جانە قۇرامىندا گليفوساتى بار پرەپاراتتار شىعاراتىن ءوندىرىس جەلىسى مەن زاماناۋي قۇرال-جابدىقتاردى كورسەتتى. زاۋىت الەمدىك ستاندارتتارعا ساي جانە ەكولوگيالىق, وندىرىستىك, سانيتارلىق قاۋىپسىزدىكتىڭ بارلىق نورماسى مەن تالابىن ەسكەرە وتىرىپ سالىنعان. بىلتىر كاسىپورىن سوماسى 41 ميلليارد تەڭگە بولاتىن 7 مىڭ توننا وسىمدىكتەردى قورعايتىن حيميالىق زات شىعارعان.
سونىمەن قاتار ستەپنوگورسك قالاسىنداعى كومپانيانىڭ اككرەديتاتسيادان وتكەن حالىقارالىق وندىرىستىك-عىلىمي زەرتحاناسى بار. كاسىپورىندى ارالاپ كورۋ بارىسىندا مەملەكەت باسشىسىنا اقمولا وبلىسىنىڭ اكىمى ەرمەك مارجىقپاەۆ ءوڭىردىڭ الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق دامۋى مەن جۇزەگە اسىرىلىپ جاتقان ينۆەستيتسيالىق جوبالارى جونىندە باياندادى. پرەزيدەنتكە حيميا جانە وڭدەۋ ونەركاسىبى سالاسىنىڭ, مەتاللۋرگيانىڭ, جەڭىل جانە تاماق ونەركاسىبىنىڭ جاي-كۇيى جونىندە مالىمەت بەرىلدى.
سونداي-اق قاسىم-جومارت توقاەۆ اقمولا وبلىسىندا وندىرىلەتىن ونىمدەر كورمەسىن ارالاپ كورىپ, ءىرى كاسىپورىنداردىڭ باسشىلارىمەن ءوڭىر ەكونوميكاسىن ودان ءارى دامىتۋدىڭ وزەكتى ماسەلەلەرىن جانە پەرسپەكتيۆالارىن تالقىلادى.
سپورتشىلارعا العىس ايتتى
پرەزيدەنت اقمولا وبلىسىنا جۇمىس ساپارى اياسىندا ستەپنوگورسكىدەگى بالالار مەن جاسوسپىرىمدەر سپورت مەكتەبىن ارالاپ كوردى. وندا بوكس, ەركىن كۇرەس, اۋىر اتلەتيكا, دزيۋدو, كوركەم گيمناستيكا, فۋتبول, شاڭعى جارىسى جانە سامبو سەكتسيالارى بويىنشا 1140 بالا سپورتپەن شۇعىلدانادى. ساباقتى 30 جاتتىقتىرۋشى-وقىتۋشى جۇرگىزەدى. مەملەكەت باسشىسىنا بالالار مەن جاسوسپىرىمدەرگە ارنالعان سپورت مەكتەبى تاربيەلەنۋشىلەرىنىڭ وقۋ-جاتتىعۋ ساباقتارىن وتكىزەتىن اۋىر اتلەتيكا زالى مەن ۇلكەن ويىن زالى تانىستىرىلدى.
قاسىم-جومارت توقاەۆ مەكتەپتى ارالاپ كورگەننەن كەيىن ءوڭىردىڭ بەلگىلى سپورتشىلارىمەن جانە جاتتىقتىرۋشىلارىمەن كەزدەستى. پرەزيدەنت قازاقستاندىق سپورتشىلاردىڭ ونەرىن ءاردايىم تاماشالايتىنىن جانە قولدايتىنىن اتاپ ءوتتى. سونداي-اق ءىرى جارىستارداعى جوعارى جەتىستىكتەرى ءۇشىن سپورتشىلارعا العىس ايتىپ, ەلىمىزدىڭ شەتەلدەگى ءيميدجىن ارتتىرۋعا قوسقان ولاردىڭ ۇلەسىنە توقتالدى. شارا سوڭىندا مەملەكەت باسشىسى لەيك-پلەسيدتە (اقش) وتكەن دۇنيەجۇزىلىك قىسقى ۋنيۆەرسيادا چەمپيونى بياتلونيست بەكەنتاي تۇرلىبەكوۆكە العىس حاتىن تابىس ەتتى.
