قوقىس شىعارۋ ءتاريفى كوتەرىلە مە؟

ەلوردادا قاتتى تۇرمىستىق قالدىقتاردى شىعارۋ ءتاريفىن كوتەرۋ ۇسىنىلدى. بۇل ۇسىنىس نۇر-سۇلتان قالاسى قوعامدىق كەڭەسىنىڭ وتىرىسىندا قارالدى. ءتيىستى باياندامانى قالالىق قورشاعان ورتانى قورعاۋ جانە تابيعاتتى پايدالانۋ باسقارماسىنىڭ باسشىسى نۇربول نۇرساعاتوۆ جاسادى.ونىڭ ايتۋىنشا, قازىرگى تاريف شىعىنداردىڭ 80 پايىزىن دا جاپپايدى. سول سەبەپتەن ءتاريفتى قايتا قاراۋ ءۇشىن ارنايى كوميسسيا قۇرىلىپ, تاۋەلسىز اۋديت شاقىرىلدى. الدا ءالى بۇل ماسەلە بويىنشا قوعامدىق تىڭداۋلار وتكىزىلەدى. «2011 جىلى بەكىتىلگەن تاريف اعىمداعى شىعىندارعا سايكەس كەلمەيتىنى ايقىندالدى. قازىر پوليگوننىڭ تولتىرىلعان ۇياشىقتارىن قالپىنا كەلتىرۋ مۇمكىن بولماي تۇر. سونىمەن قاتار 2016 جىلى تۇرمىستىق قالدىقتاردى جيناۋ مەن جويۋ عانا ەمەس, وڭدەۋ ءادىس­تەمەسى قابىلداندى. باستاپ­قى ەسەپتەۋلەرگە سايكەس تاريف 766 تەڭگە كولەمىندە ۇسىنىلدى. بۇل كاسىپورىن جۇمىسىنىڭ تولىق تسيكلىن قامتيدى. ياعني قالدىقتاردى جيناۋ, شىعارۋ, كادەگە جاراتۋ جانە كومۋ. كاسىپ­ورىن 2,5 ميلليارد تەڭگەگە ساتىپ العان قاجەتتى تەحنيكا مەن جابدىقتار شىعىنىن قازىرگى تاريف وتەمەيدى. 8266 كونتەينەر مەن قوقىس تاسيتىن 55 جاڭا اۆتوكولىك ساتىپ الىنعان بولاتىن» دەدى بايانداماشى.
ءتيىستى ساراپتاۋلاردان كەيىن الدىندا ۇسىنىلعان 766 تەڭگە تاريف 466 تەڭگەگە ءتۇسىرىلدى. بىراق قايتا وڭدەلگەن تاۋارلاردان تۇسكەن پايدانىڭ 13 پايىزى شىعىنداردى جابۋعا جۇمسالاتىن بولدى. ال ابونەنتتىك تولەم ەسەبىنەن شىعىنداردىڭ 87 پايىزىن جابۋ كوزدەلدى. ءتاريفتىڭ كوتەرىلۋى, بىرىنشىدەن, قاتتى تۇرمىستىق قالدىقتاردى شىعارۋشىلاردىڭ جالاقىسىن وسىرۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. 2011 جىلدىڭ تاريفىمەن ولاردىڭ ورتاشا جالاقىسى 50 مىڭ تەڭگە عانا ەدى.
– جاڭا ەكولوگيالىق كودەكسكە سايكەس ولاردىڭ فۋنكتسيالارىنا قوقىستى قايتا وڭدەۋ مەن كومۋ قوسىلدى. بۇرىن قاتتى تۇرمىستىق قالدىقتاردى شىعارۋ عانا بولاتىن. سوندىقتان جۇمىسشىلار سانى دا 330-دان 776 ادامعا كوبەيدى. جالاقى دا 148 مىڭ تەڭگەگە جەتكىزىلدى. جانار-جاعار ماي دا قىمباتتادى. 8 جىل بۇرىن ديزەل وتىنى 90 تەڭگە بولسا, قازىر 193 تەڭگەگە جەتتى. نۇر-سۇلتان قالاسىنىڭ اۋماعى دا ءوستى. قوقىستى شىعارۋ جولىنىڭ ورتاشا ۇزاقتىعى اۋىسىمىنا 45 شاقىرىمنان 70 شاقىرىمعا ۇزاردى. بۇعان امورتيزاتسيالىق شىعىنداردى قوسىڭىزدار, – دەدى
ن.نۇرساعاتوۆ.
قوقىس ءتاريفىن كوتەرۋدىڭ تاعى بىرنەشە سەبەبىن اتاپ وتكەن ول «جەكە تۇلعالار ءۇشىن ءتاريفتى 466 تەڭگە, جەكە سەكتوردا تۇراتىندارعا 496 تەڭگە, زاڭدى تۇلعالارعا 1 تەكشە مەتر ءۇشىن 2653 تەڭگە ەتۋدى ۇسىنىپ وتىرمىز. الماتى قالاسىمەن سالىستىر­عاندا بىزدەگى تاريف تومەن. ول جاقتا قاتتى تۇرمىستىق قالدىقتار ءتاريفى 553 تەڭگەگە كوتەرىلگەن بولاتىن. ەلوردادا حالىقتىڭ وسال توپتارى ءۇشىن جەڭىلدىكتەر قاراستىرىلعان. ۇلى وتان سوعىسىنا قاتىسۋشىلار تولەمنەن 100 پايىز بوساتىلادى. ۇلى وتان سوعىسىنا قاتىسۋشىلارعا تەڭەستىرىلگەندەر, كوپبالالى انالار, ءبىرىنشى توپ مۇگەدەكتەرىنە 50 پايىز جەڭىلدىك بەرىلەدى» دەدى.
قوعامدىق كەڭەس مۇشەلەرى مارات مۇستافين مەن ەلدوس اباقانوۆ وسى قاتتى تۇرمىس­تىق قالدىقتار ءتاريفى ماسەلەسىن زەرتتەدى. العاشقىسى «سlean city NS» كومپانياسى بۇل سالاعا كەلگەلى قوقىستى شىعارۋ جۇمىسى جاقسارعانىن اتاپ ءوتتى. ەكەۋى دە بارلىق شىعىنداردى ەسەپكە الىپ, ءتاريفتى كوتەرۋ كەرەك دەپ ەسەپتەيدى. «2011 جىلى تاريف 246 تەڭگە بولىپ بەكىتىلدى. ول كوتەرىلەتىن بولسا, ەلورداداعى بارلىق زەينەتكەرلەرگە 25 پايىز جەڭىلدىك بەرىلۋى كەرەك. مەن ەسەپتەپ كوردىم, بۇل 350 تەڭگەنى قۇراماق. ال قالادا قازىر 90 مىڭنان استام زەينەتكەر تۇرادى. ءتيىستى كومپانيا باسشىسىنا وسى ۇسىنىسىمدى جەتكىزدىم. ول كەلىسكەندەي بولدى» دەدى م.مۇستافين.
قوعامدىق كەڭەس توراعاسى سانسىزباي ەسىلوۆ بۇل ماسەلەدە اسىقپاۋ كەرەكتىگىن ايتتى. «ءتاريفتى كوتەرۋدىڭ سەبەبىن حالىققا ءتۇسىندىرۋ كەرەك. گازەتتەر, تەلەارنا­لار, الەۋمەتتىك جەلىلەر ار­قىلى وسى جۇمىستى جۇرگىزسەڭىزدەر ارتىق بولمايدى. ۆولونتەرلەردى تارتۋ دا ارتىق ەتپەيدى. تۇرعىندار بۇعان قالاي قارايدى, ولاردىڭ پىكىرى قانداي بولادى, بىزگە سول ماڭىزدى. ءبىز سىزدەرگە وسى جۇمىستى اتقارۋعا 10 كۇن ۋاقىت بەرەيىك. سودان كەيىن قايتادان وسى جەرگە جينالىپ, ماسەلەنى تالقىلايمىز» دەدى ول.