2020 جىلدىڭ مامىر ايىندا استانا قالاسىندا قۇرىلعان «باقىتتى شاڭىراق» قوعامدىق قورى ەرەكشە بالالارى بار وتباسىلاردىڭ ءومىر ءسۇرۋ ساپاسىن جان-جاقتى جاقسارتۋعا ارنالعان. وسى ماقساتتا بالالار مەن اتا-انالار ءۇشىن شەبەرلىك سىنىپتارى, سونداي-اق وقىتۋ مەن بىلىكتىلىگىن ارتتىرۋ كۋرستارى وتۋدە. الەۋمەتتەنۋ ءۇشىن ينكليۋزيۆتى ءىس-شارالار قاراستىرىلعان. قوردىڭ ايرىقشا ەرەكشەلىگى – ول بۇكىل وتباسىن قامتيدى. بۇگىندە مۇگەدەك بالالارى بار نەمەسە ولاردى تاربيەلەپ وتىرعان 703 وتباسىن اتالمىش قوردىڭ اينالاسىندا بىرىگىپ, قوعامدى ىزگىلەندىرۋ جولىندا ەڭبەك ەتۋدە.
وتباسىندا مۇمكىندىگى شەكتەۋلى بالانىڭ تۋى – كەز كەلگەن وتباسى مۇشەلەرى ءۇشىن اۋىر قايعى, پسيحولوگيالىق سترەسس. بالا تۋعانعا دەيىن ايرانداي ۇيىعان شاڭىراق, دارمەنسىز ءسابيدىڭ دۇنيەگە كەلۋىمەن شايقالاتىن جاعدايلار دا جوق ەمەس. بۇل, الدىمەن, اناسىنا باتادى. ناۋقاس بالا تۋرالى ۇنەمى ۋايىمداۋ, نە ىستەرىن بىلمەي داعدارۋ, كۇيزەلىس وتباسىنىڭ بۇزىلۋىنا عانا ەمەس, وتباسى مۇشەلەرىنىڭ قوعامنان وقشاۋلانۋىنا الىپ كەلەدى. بۇل – ومىردە دالەلدەنگەن جاعداي. تەك كەيبىر جاعدايلاردا ورتاق قايعى وتباسى مۇشەلەرىن بىرىكتىرىپ, قيىندىققا قارسى ارەكەت ەتەدى.
ەلىمىزدە مۇگەدەك بالالارى بار وتباسىلاردى الەۋمەتتىك قورعاۋ ءتيىستى نورماتيۆتىك قۇقىقتىق نەگىزدە جۇزەگە اسادى. زاڭدا مۇگەدەك بالا مەن ونىڭ وتباسىنا, ياعني بىرگە تۇراتىن وتباسىنىڭ بارلىق مۇشەسىنە بەرىلەتىن جەڭىلدىكتەر سارالانعان. مۇنداي ەرەكشە بالاسى بار وتباسىن الەۋمەتتىك قورعاۋ ناقتى ماسەلەلەردى شەشۋگە عانا ەمەس, سونىمەن بىرگە, ەڭ الدىمەن, ونىڭ جەكە الەۋەتىن نىعايتۋعا جانە دامىتۋعا باعىتتالعان. بۇل ۇدەرىستە الەۋمەتتىك قىزمەتتەر مەن وسى مەكەمەلەردە جۇمىس ىستەيتىن مامانداردىڭ ءرولى ەرەكشە بولادى, ولار وتباسىنا كۇندەلىكتى قيىندىقتاردى جەڭۋگە كومەكتەسىپ قانا قويماي, وتباسى مۇشەلەرىنە ءوزىن-ءوزى جانە ءوزارا كومەك كورسەتۋ جولدارىن ۇيرەتۋى كەرەك.
ءبىزدىڭ اڭگىمەمىزدىڭ كەيىپكەرى – بوتاگوز سۇلتانوۆا, جاسى ەلۋدەن ەندى اسقان. ەكى بالاسىنىڭ ءبىرى مۇمكىندىگى شەكتەۋلى بالا بولعان سوڭ, بۇل جاعدايدى جاقسى بىلەدى. سودان دا 2019 جىلى ءوزى سياقتى مۇمكىندىگى شەكتەۋلى بالالاردى تاربيەلەپ وتىرعان 300 اتا-انادان تۇراتىن باستاماشىل توپ قۇرىلىپ, الدىمەن مۇنداي وتباسىلاردىڭ باسپانا ماسەلەسىن كوتەرۋدى ۇيعارادى. وسى ءىستىڭ باسىندا جۇرگەندە ءبىر-بىرىمەن ارالاسىپ, تانىسۋ بارىسىندا, باسپانادان بولەك, ماسەلەلەردىڭ از ەمەس ەكەنى بەلگىلى بولدى. تۇرعىن ۇيدەن باسقا, ءبىلىم, دەنساۋلىق ساقتاۋ, جۇمىسقا ورنالاستىرۋ, الەۋمەتتەندىرۋ, ترەنينگتەر, ايتا بەرسە شاش ەتەكتەن. اقىلداسا كەلە, 2020 جىلى «باقىتتى شاڭىراق» قورىن قۇرۋدى شەشتى. سول جىلى اكىمدىكتەن 70 شارشى مەترلىك ءبىرىنشى عيماراتتى الىپ, بۇرىن ەش جەردە جۇمىس ىستەمەگەن 13 انا جۇمىسقا ورنالاسىپ, قوردىڭ جۇمىسى باسقالارعا ۇلگى بولىپ, ءبىر ورتاعا بىرىگە باستادى. قازىر ولار شاشتاراز, تىگىنشى, ماسساجيست, تىرناق ءستيليستى جانە تاتۋيروۆكا مەن كىرپىك ۇزارتۋ بويىنشا ماماندار بولىپ جۇمىس ىستەيدى.
قوعامدىق قوردىڭ باستاماسىن قولداپ, ەرىكتىلەر تاراپىنان كوپ قولداۋ بولدى. وسى ماقساتتا بالالار مەن اتا-انالار ءۇشىن شەبەرلىك سىنىپتارى, سونداي-اق وقىتۋ كۋرستارى مەن بىلىكتىلىگىن ارتتىرۋ كۋرستارىن وتكىزۋ توقتاعان ەمەس. الەۋمەتتەنۋ ءۇشىن ينكليۋزيۆتى ءىس-شارالار وتەدى. قوردىڭ ەرەكشەلىگى – تەك مۇمكىندىگى شەكتەۋلى بالا عانا ەمەس, بارلىق وتباسى مۇشەلەرىن تۇگەل قامتيدى. ءوز كۇشىمەن انيماتسيا قىزمەتىن اشتى. سەگىز انادان تۇراتىن بۇل ۇجىم ەرەكشە بالالارعا ارنالعان ءاربىر ءىس-شارامەن بىرگە جۇرەدى. سابيلەردىڭ تۋعان كۇندەرى, ءتۇرلى سپورت جارىستارى, مەرەكەلەر انيماتورلارمەن بىرگە وتەدى. وسىلايشا مۇمكىندىگى شەكتەۋلى بالالارعا ارنالعان قولجەتىمدى شارالاردىڭ باسىن قۇرادى. ءتىپتى وتباسى مەرەكەلەرىنە ارنالعان گەلي شارلارىن دا شىعارا باستادى.
2020 جىلدىڭ قىركۇيەگىندە «ۇيدەگى كومەكشىلەر» جوباسى ىسكە قوسىلدى, بۇگىندە ونىڭ اتاۋى قوردىڭ ۇيلەستىرۋشىسى بولىپ وزگەردى, كوماندادا سەگىز انا بار. ارقايسىسىنا 65-70 وتباسى بەكىتىلىپ, سولارعا ەرىپ, قولداپ, كومەكتەسىپ وتىرادى. ۇيلەستىرۋشىلەر ۇنەمى ترەنينگتەر مەن سەمينارلاردان وتەدى. پسيحولوگيالىق كومەك قىزمەتىندە دە سەگىز انا جۇمىس ىستەيدى. سونىمەن قاتار بالالارعا ارنالعان اسپازدىق شەبەرلىك ساباقتارى, كىتاپ وقۋ سايىستارى, شاحمات تۋرنيرلەرى, ۆوكالدىق بايقاۋلار, سۋرەت سالۋ جانە ت.ب. شارالار وتەدى.
«باقىتتى شاڭىراق» قوعامدىق قورى مۇگەدەك بالالارى بار نەمەسە ولاردى تاربيەلەپ وتىرعان وتباسىنىڭ بارلىعىنا, بالانىڭ دياگنوزىنا قاراماستان, جان-جاقتى كومەك كورسەتەدى. قوردىڭ سىڭىرگەن ەڭبەگىنىڭ ارقاسىندا جاڭاشىلدىق قابىلداندى, مۇمكىندىگى شەكتەۋلى بالالاردى تاربيەلەپ وتىرعان وتباسىلار بالالارى كامەلەت جاسىنا تولعان سوڭ, باسپانا كەزەگىندەگى ورنىن ساقتاپ قالادى. بۇل نورما 20 مىڭ وتباسىنىڭ كەزەكتە تۇرۋىنا مۇمكىندىك بەرەدى. بۇرىن 18 جاسقا تولعان مۇگەدەكتەر قايتادان كەزەككە تۇرۋعا ءماجبۇر بولاتىن. سونداي-اق مۇگەدەك بالا قايتىس بولعان جاعدايدا تۇرعىن ءۇي كەزەگى وتباسىندا قالادى. قوردىڭ باستاماسىمەن استانا قالاسىندا ونكولوگيالىق اۋرۋعا شالدىققان بالالارعا قوسىمشا جاردەماقى تاعايىندالدى. قوردىڭ كۇش-جىگەرى مەن مەملەكەتتىك ورگاندارمەن كەشەندى جۇمىسىنىڭ ارقاسىندا 2021 جىلى «باقىتى وتباسى» يپوتەكالىق نەسيەلەندىرۋگە بولىنگەن كۆوتالار سانىن ۇلعايتتىق, «مۇمكىندىگى شەكتەۋلى بالالاردى تاربيەلەپ وتىرعان وتباسىلار» ساناتى بويىنشا بەرىلگەن 4177 ءوتىنىمدى 100 پايىز قامتۋ بولىپ تابىلادى.
– «باقىتتى شاڭىراق» قورى وتباسىلاردىڭ ءومىر ءسۇرۋ ساپاسىن جاقسارتۋ ماقساتىندا جۇمىس ىستەيدى, ول ءۇشىن اتا-انالاردى وقىتىپ, جۇمىسقا ورنالاستىرامىز, تۇزەۋ-اعارتۋ, وڭالتۋ جۇمىستارىن جۇرگىزەمىز, پسيحولوگيالىق جانە قۇقىقتىق كومەك كورسەتەمىز, – دەيدى بوتاگوز.
قوعامدىق قور قانداي جوبالار ۇيىمداستىرسا دا ونىڭ بارلىق وتباسى مۇشەلەرىنە قولايلى جاعىن قاپەردە ۇستايدى. مىسالى, اتا-انالاردىڭ قاجەتتىلىكتەرىنە قاراي ءتۇرلى باعىتتاعى ءبىلىم بەرۋ كۋرستارى مەن ترەنينگتەر ۇيىمداستىرىلعاندا, ء(تىل كۋرستارى, قارجىلىق ساۋاتتىلىق بويىنشا سەمينارلار, كومپيۋتەرلىك كۋرستار, ءتۇرلى سپورتتىق جانە شىعارماشىلىق ءىس-شارالار). ودان باسقا كاسىپتىك كۋرستار, شەبەرلىك ساباقتارى, پسيحولوگيالىق ترەنينگتەر جانە باسقا دا ءىس-شارالار كەزىندە قاراۋىنداعى بالالارىنا دا دامىتۋ ءۇشىن ۇيىمداستىرىلعان بولمەلەردە قالدىرا الادى. بالالاردىڭ مۇمكىندىگىنشە كامەلەتكە تولعان سوڭ سالىق تولەۋشى بولىپ, ەلىنىڭ يگىلىگى ءۇشىن ەڭبەك ەتۋىن قامقورلاپ, كاسىپتىك باعدار جۇرگىزىلدى.
مۇمكىندىگى شەكتەۋلى بالا تاربيەلەپ وتىرعان وتباسىنىڭ وتباسىلىق ءومىرى, ادەتتە, ساۋ بالالارى بار قاتارداعى وتباسىنان ەرەكشەلەنەدى. بالانىڭ ناۋقاسىنا بايلانىستى كۇتىم مەن كوپ ۋاقىت ءبولۋ كەرەك. مۇنداي وتباسىلاردا ساۋ بالالارىنا قاراۋعا دا جاعداي بولا بەرمەيدى. ورتالىق پسيحولوگتارى اتاپ وتكەندەي, اتا-اناسىنا جانە اينالاسىنداعىلارعا ىشتەي رەنىش وسىندايدا شىعادى.
– ءبىزدىڭ جوبادا ماماندار مۇمكىندىگى شەكتەۋلى بالاسى بار اتا-انالاردىڭ بۇكىل وتباسىن جانە ونىڭ قالىپتى اعا-اپكەلەرىن بىرىكتىرۋ ءۇشىن وتباسىلىق ءىس-شارالاردى وتكىزۋگە بار كۇش-جىگەرىن سالدى. ءبىز وتباسىن الەۋمەتتەندىرۋدەگى بۇل تاجىريبەنى ۇنەمى قولدانۋ كەرەك دەپ ەسەپتەيمىز, سوندا قازىرگى دامىعان قوعامدا ماڭىزدى بولىپ تابىلاتىن وتباسى قۇندىلىقتارىن ساقتاۋعا بولادى, – دەيدى قور باسشىسى.
ەلوردانىڭ № 22 جانە №80, №89 مەكتەپتەردەگى قاناتقاقتى جوبا بويىنشا مەكتەپ وقۋشىلارىنىڭ مۇمكىندىگى شەكتەۋلى بالالار تۇرعىسىنداعى تولەرانتتى كوزقاراستى قالىپتاستىرۋدا قور ءبىرشاما جۇمىس جاسادى. ءتۇرلى شارلار ارقىلى 2200 ادامدى قامتىپ, قوردىڭ 6 پسيحولوگى قاتىستى. ماقساتى – ينكليۋزيۆتى ءبىلىم بەرۋدى اقپاراتتىق قامتۋ, ەرەكشە قاجەتتىلىكتەرى بار بالالاردى قوعامعا قابىلداۋداعى كەدەرگىلەردى جويۋ.
راسىندا دا بۇگىنگى كۇننىڭ پروبلەماسى – ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارىندا مۇمكىندىگى شەكتەۋلى بالالاردىڭ مىنەز-قۇلىق ەرەكشەلىكتەرى تۋرالى بالالاردىڭ, اتا-انالاردىڭ, مۇعالىمدەردىڭ بەيحابار بولۋى. ەرەكشە قاجەتتىلىكتەرى بار بالالاردى الەۋمەتتەندىرۋ ءبىزدىڭ جوبانىڭ ماقساتى بولعاندىقتان, بۇل جۇمىس ءارى قاراي دا جالعاسىن تابادى.
