شارۋا قارقىنى شابىتتاندىردى
ورازگۇل اسانعازى, پارلامەنت ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتى:
بiزدiڭ وتباسىمىزدىڭ كوشiن استاناعا تۇزەگەن وتاعامىز جورا تويلىبايۇلى بولاتىن. جوكەڭنiڭ 1998 جىلى ناۋرىزدا «اسىل تۇلىك» مەملەكەتتiك اكتسيونەرلiك كومپانياسىنىڭ پرەزيدەنتi بولىپ تاعايىندالۋىنا بايلانىستى وتاعاسىنىڭ ارتىنان بالا-شاعامىزبەن iزدەپ كەلدىك. مۇنداعى قىم-قۋىت تiرشiلiك, استانانىڭ تۇساۋكەسەرiنە قىزۋ دايىندىق ۇستiندەگi قالا تىنىسى بiزدi بiردەن باۋراپ الدى. سوندىقتان, وسىندا قالىپ, قانداي دا بولماسىن جۇمىس iستەۋگە بەل بۋدىق.
سودان قازاقستاننىڭ باس قالاسىندا ءوسىپ-ءونىپ جاتىرمىز. وسىندا قۇداي بەرگەن بەس-التى نەمەرەمىز دۇنيەگە كەلدى, ياعني استانا ولاردىڭ تۋعان جەرى.
ەلباسىنىڭ جارلىعىمەن 1998 جىلى 6 مامىردا استانا قالاسىندا الماتى ءجانە سارىارقا اۋداندارى قۇرىلدى. سارىارقا اۋدانى اكiمiنiڭ ورىنباسى قىزمەتىنە تاعايىندالدىم. مۇنداعى بوي كوتەرە باستاعان قۇرىلىس نىساندارى, سول جاعالاۋدىڭ جاپپاي الىپ قۇرىلىس الاڭىنا اينالۋى – شاھاردىڭ ناعىز ەل استاناسى بولاتىنىنا كامiل سەنiم ۇيالاتاتىن. سول سەنiم تولىعىمەن اقتالدى. قارت قاراوتكەل, بايىرعى اقمولانىڭ ورنىنا جاڭا زاماننىڭ تىڭ تەحنولوگيالىق جەتiستiكتەرiمەن جاسانعان عالامات ساۋلەتتi عيماراتتار سالىندى. سول جاعالاۋ عانا ەمەس, قالانىڭ بارلىق بولiكتەرi باسقاشا رەڭگە بولەنە باستادى.
بۇگىندە استانا ءتۇرلى حالىقارالىق دەڭگەيدەگى شارالاردى وتكىزەتىن ورتالىققا اينالىپ ۇلگەردى. ماسەلەن, 2010 جىلى ەلوردادا ەقىۇ سامميتى ۇيىمداستىرىلىپ, وتە جوعارى دەڭگەيدە وتكىزىلدى. سونىمەن قاتار جەتىنشى قىسقى ازيا ويىندارى دا جوعارى تالاپقا ساي ۇيىمداستىرىلدى. الەمدىك ءجانە ءداستۇرلى دىندەر كوشباسشىلارىنىڭ سەزى دە تۇراقتى وتكىزىلىپ كەلەدى. استانا الداعى ۋاقىتتا دا وسىنداي جوعارى دەڭگەيدەگى شارالاردى وتكىزۋ ورنىنا اينالادى. بۇدان ءبولەك, استانا ءتورت جىلدان سوڭ EXPO-2017 حالىقارالىق مامانداندىرىلعان كورمەنى جوعارى دەڭگەيدە وتكىزۋگە بارىن سالاتىن بولادى.
ەل استاناسىنىڭ ۇلكەن ۇلتتىق ماقساتپەن قالىپتاسىپ جاتقاندىعى ءاربiر ادامنىڭ iشكi قۇلشىنىسىن تۋدىرادى ەكەن. بۇكiل حالىق كوز تiگiپ وتىرعان استانا تۇرماق, بiر اۋىلعا كوشiپ بارساڭىز, سول اۋىلمەن بiتە قايناسقىڭىز كەلiپ تۇرادى. ال, استانانىڭ ءجونi الابوتەن. مەنiڭ مۇندا كەلىپ, سارىارقا اۋدانى اكiمiنiڭ ورىنباسارى, قالالىق تiلدەردi دامىتۋ باسقارماسىنىڭ باستىعى, 2012 جىلى 20 قاڭتاردان باستاپ, بەسىنشى سايلانعان پارلامەنت ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتى بولىپ قىزمەت اتقارۋىم – جوعارىدا ايتقان رۋحاني ماسەلەلەرگە ارالاسۋىما وزiنەن ءوزi الىپ بارار ەدi. نە iستەسەك تە, دۇرىس اتقارساق ەكەن جانە قانداي شارۋانى بولسىن, تەز ورىنداساق ەكەن دەگەن تابيعي مiنەزدiڭ ىقپالى كۇشتi بولدى. قالاداعى جۇمىس قارقىنى مەنi شابىتتاندىردى, كۇشiمە كۇش قوستى, ماڭايىمداعى زيالى قاۋىم ويىما وي قوستى.
استانا قاس قاعىم ساتتە قۇلپىرىپ, ساۋلەتتى دە ءزاۋلىم عيماراتتار بوي تۇزەپ, ءار كۇنى شاتتىققا تولى سارىارقا ءتوسى جاڭعىرعان «جىبەك جولىنىڭ» بازارى ىسپەتتى ەدى. جاڭا تيپتەگى بالاباقشا, كەشەندى مەكتەپ, ءمادەني وشاقتار, ساۋدا, ويىن-ساۋىق ورتالىقتارى اشىلدى. ەلوردا تۇرعىندارىنىڭ كوزقۋانىشى بولعان ەسكەرتكىش كەشەندەرى, «تۇلپار», «ارقار» سىندى كوپىرلەردى, ساياباقتاردى قالاي تىلگە تيەك ەتپەسكە!
2002 جىلى استانا قالاسىنىڭ اكىمدىگىندە ۇكىمەتتىڭ كەڭەيتىلگەن ءماجىلىسى ءوتىپ, ەلباسى ءبىراز اعىلشىن تىلىندەگى نىسانداردىڭ اتاۋلارىن سىنعا العان بولاتىن. سودان كەيىن ايتىلعان سىننىڭ نەگىزىندە «كازاحستانسكايا پراۆدا» گازەتىندە «پو استانە كاك پو برودۆەيۋ» اتتى ماقالا جارىق كوردى. سول ءبىر عانا ماقالانىڭ ارقاسىندا نىسان يەلەرىن ءبىر-بىردەن اكىمدىككە شاقىرىپ, اتاۋلارىن قازاقشا قويۋ ءجونىندە تالاپ قويدىق. سودان بەرى «سينەما سيتي» − «سامۇرىق», «ەۆروپا پالاس» − «اق سۇڭقار», «سيتي ماركەت» − «قازىنا» بولىپ شىعا كەلدى. نەگىزىنەن نىسان يەلەرى بۇل ماسەلەگە ءتۇسىنۋشىلىكپەن قارادى. قالادا جەتى جۇزدەن استام نىسان قازاقشا اتاۋعا اۋىستىرىلدى. مىسالى, «ۋلىبكا» اتەلەسى – «ءجىبەك» اتەلەسى, «ۋيۋت» جيھاز دۇكەنى – «جايلى» جيھاز دۇكەنى, «كارەتنىي دۆور» تقكس – «اربا اۋلاسى», «زولوتوي كليۋچيك» بالالار الەمى – «التىن كىلت» بالالار الەمى, «It,s skin» كورەي كوسمەتيكاسى – «ارۋ», «ششين-ششين» مەيرامحاناسى – «جۇلدىز» بولىپ وزگەرتىلدى.
«ەلگە ەل قوسىلسا – قۇت» دەگەندەي, قازاقستاننىڭ ءتۇپكىر-تۇكپىرىنەن اعىلعان جانى جايساڭ جاندار, ارمان ارقالاعان جاستار, قۋات پەن شۋاق ىزدەگەن بىلىكتى ماماندار, زەيىن مەن زەردە كوزدەگەن عالىمدار, مۇددە مەن مىندەت ىزدەگەن قايراتكەرلەردىڭ ءبارى ادامعا رۋح پەن جىگەر, قۋانىش پەن قۇلشىنىس سىيلايتىنى ءسوزسىز.
بىزدەر, استانا تۇرعىندارى مەن بارشا قازاقستاندىقتار ەسكى شاھاردىڭ تولىقتاي قايتا قۇرىلىپ, سول جاعالاۋدا جاڭا اكىمشىلىك ورتالىقتى قالىپتاستىرعان كولەمدى قۇرىلىستىڭ, الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق قارىشتاپ دامۋدىڭ كۋاگەرى بولدىق. جاڭا ارحيتەكتۋرالىق قۇرىلىستار كولەمدىلىگى جانە بىرەگەيلىگىمەن الەم جۇرتىشىلىعىن ەرىكسىز وزىنە تارتا تۇسەدى.
استانا كۇنi – بiر قالانىڭ عانا ەمەس, بۇكiل ەلدiڭ, بارشا قازاقتىڭ مەرەكەسiنە اينالىپ كەلەدi. سوندىقتان, بۇل قۋانىش استانالىقتارعا دا ورتاق. وسىناۋ كۇندەردە, سان ميلليون قازاقتىڭ بەسiگiنە اينالعان قۇتتى مەكەنiمە, ونىڭ اق پەيiل, جارقىن ءجۇزدi ازاماتتارىنا الدىمەن اماندىق, ەلگە ىرىس, وتباسىلارىنا بەرەكە تiلەيمiن!