مۋزىكانى تالعامسىز تاراتۋ قازاق ونەرىنە ۇلكەن زيانىن تيگىزىپ وتىر
كەڭەس دۇيسەكەەۆ, قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن ونەر قايراتكەرى:
– اعا, ءسىز ىلعي كومپوزيتورلىقتى جۇگى اۋىر ماماندىققا جاتقىزاسىز. نەگە؟
– مۇنىڭ سەبەبى, كومپوزيتور دەگەن ءوزىنىڭ ويىن حالىقتىڭ جۇرەگىنە جەتكىزە بىلەتىن ادام بولۋى كەرەك. ول وڭاي دۇنيە ەمەس. تەك قانا ەڭبەكپەن, ماڭداي تەرمەن كەلەتىن دۇنيە. تەرەڭ وي كەرەك ونداي ادامعا. قازىر «مەن كومپوزيتورمىن» دەپ, كەۋدەسىن كەرگەن ازاماتتار تولىپ جاتىر. كومپوزيتور بولۋ ءۇشىن تەك قانا تالانت ەمەس, ونىڭ بويىندا ارنايى ءبىلىم دە بولۋى كەرەك. مەنىڭ تۇسىنىگىمدە سولاي. ال ىڭىلداپ ءان شىعاراتىنداردىڭ ءبارىن كومپوزيتور دەمەيدى, سازگەر دەيدى.
– ەكەۋىنىڭ ارا جىگىن اجىراتىپ الۋ كەرەك دەيسىز عوي؟
– ءيا. مىسالى, كومپوزيتور دەگەن لاتىننىڭ ءسوزى. كومپوزيتسيا دەگەن ماعىنادان تاراعان, ول قۇراستىرۋشى دەگەندى بىلدىرەدى. ول ءبىر شىعارمامەن باسىنان اياعىنا دەيىن جۇمىس ىستەي الاتىن ادام. ءاندى شىعارىپ, ونىڭ مۋزىكالىق وڭدەلۋىن ازىرلەپ, ءانشىسىن تاۋىپ, تۋىندىنىڭ حالىقتىڭ جۇرەگىنە جەتۋىنە ءوزى ەڭبەك ءسىڭىرۋى كەرەك. ال ىڭىلداپ ءان شىعاراتىنداردىڭ جۇگى جەڭىل. ويتكەنى, قازىر مۋزىكالىق وڭدەۋ جۇمىستارىمەن اينالىساتىن ستۋديالاردا كاسىبي ماماندار وتىر. ولارعا كەلىپ, اقشاسىن تولەسە كەز كەلگەن ادامدى ءانشى قىلىپ شىعارادى. تۋىندىنى جانداندىرىپ, ارلەپ بەرە الادى.
– دەگەنمەن, كەيدە كاسىبي كومپوزيتوردىڭ شىعارعان مۋزىكاسىنا قاراعاندا اۋەسقوي سازگەردىڭ جازعان ءانى كەڭىرەك تارالىپ, تانىمال بولىپ جاتادى.
– شىنىنا كەلگەندە, اۋەسقوي سازگەرلەردىڭ ءبارى بىردەي دەڭگەيى تومەن, تالانتسىز ادامدار دەپ ايتا المايمىن. ولاردىڭ اراسىندا دا تابيعي تالانتتار بار. ياعني, ول ءبىلىمى بولماسا دا, بويىندا تالانتى تاسىعان ادامنىڭ قابىلەتىنە دە بايلانىستى. ەكىنشى جاعىنان, ەفيردەن كۇندە بەرىلىپ, قۇلاعىڭا قۇيىلىپ جاتقان سوڭ ءان جاتتالىپ قالادى عوي. شىنىنا كەلگەندە قانداي شىعارمانىڭ حالىققا كەڭ تارالۋىنا ناسيحات, جارناما ماسەلەسى دە ىقپال ەتەدى.
– «مۋزىكا – حالىقتىڭ جانى» دەيدى. بۇگىنگى قازاق ەلىنە ەفير ارقىلى تارالىپ جاتقان مۋزىكالىق شىعارمالارىمىزعا قاراپ, حالقىمىزدىڭ جانىن, پسيحولوگياسىن, دۇنيەتانىمىن جەتكىزە الىپ وتىرمىز دەپ ايتا الاسىز با؟
– جوق. نەگە دەسەڭىز, بىزدە الگى مۋزىكالىق ءونىمدى ناسيحاتتاۋ, جارنامالاۋ جاعىندا كوڭىلگە قونبايتىن جاعدايلار كوپ. راديو, تەلەارنالارىمىز تۇككە تۇرمايتىن تالاي دۇنيەلەردى تاراتىپ جاتىر. شىن مانىندە, مۇندايعا تالعاممەن قاراۋىمىز كەرەك ەدى. كەزىندە, كەڭەس وداعى تۇسىندا, بىزدە بۇل جاقسى جولعا قويىلعان بولاتىن. مىسالى, ءار راديونىڭ, تەلەارنانىڭ رەداكتسياسىندا كوركەمدىك كەڭەس بولاتىن. ونداعىلار ۇسىنىلعان جاڭا شىعارمالاردى ەفيرگە جاراي ما, جوق پا – ساراپتاپ, ىرىكتەپ وتىراتىن. ال قازىر, جارامدى, جارامسىز دۇنيەلەردىڭ ءبارى قاتار بەرىلىپ جاتىر. بۇل قازاق ونەرىنە ۇلكەن زيانىن تيگىزىپ وتىر.
جازعان شىعارمالارىم ۇستەلىمدە جاتىپ قالعان ەمەس
– بۇرىن سىزگە ءشامشى قالداياقوۆ: «ەگەر اۋەجايدا, ۆوكزالدا, ءجاي باسقوسۋلاردا, وتىرىستاردا جاستار اندەرىڭدى ورىنداپ جاتسا, وندا سەنىڭ ناعىز كومپوزيتور بولعانىڭ» دەگەن ەكەن… بىراق بۇگىن جاستار وڭدەۋسىز ءان سالىپ, بوي سەرگىتۋگە بەيىم ەمەس سياقتى…
– جاستاردىڭ اراسىندا جۇرمەگەننەن كەيىن, مەن ول جاعىن بىلمەيمىن. جاستاردىڭ تالعامى, تاربيەسى قازىر باسقاشا عوي. بىراق ءشامشى اعامىزدىڭ جاڭاعى ءسوزدى ايتقانى راس ەدى. ول كىسى ءوزىنىڭ ويىمەن باعالاپ وتىر عوي.
قالاي دەسەك تە, شىعارعان شىعارمالارى تىڭداۋشىنىڭ جۇرەگىنەن ورىن الىپ جاتسا, ول كومپوزيتور ءۇشىن ۇلكەن باقىت. مىسالى, مەنىڭ ءوز باسىمدى الاتىن بولسام, جازعان شىعارمامنىڭ ۇستەلىمنىڭ ۇستىندە جاتىپ قالىپ, ساتسىزدىككە ۇشىراعان كەزى بولعان ەمەس. جاڭا اندەرىمدى – انشىلەر, ۇلكەن شىعارمالارىمدى سيمفونيالىق وركەسترلەر, حور كاپەللاسى, باسقا دا ۇجىمدار ورىنداپ ءجۇر. مەنىڭ ورىندالماعان شىعارمام جوق ازىرگە, قۇدايعا شۇكىر.
– ال وسى جاستاردىڭ جيىلىپ الىپ, ءان سالۋعا قۇمارتپايتىنى, قازىرگى كەيبىر تۋىندىلاردىڭ مۋزىكالىق اسپاپپەن ءوڭدەۋسىز اسەر ەتە المايتىندىعىندا, ماعىناسىزدىعىندا دا ەمەس پە؟
– ول دا بار شىعار. قازىر مۋزىكانىڭ ءبارى بىردەي كەرەمەت بولىپ جاتپاعانى بەلگىلى عوي.
ءبىر قىزىق جاعدايدى ايتايىن. وسىدان ون بەس جىلداي ۋاقىت بۇرىن ءبىر ءىنىمنىڭ قىزىن ۇزاتۋىنا بايلانىستى ۇلكەن توي بولىپ جاتقان. سوندا سىرتقا شىقسام, ءبىر جىگىت جانىما تاياپ, امانداستى دا: «اعا, ءسىز ءوزىڭىز نە ىستەپ جۇرگەنىڭىزدى بىلمەيسىز عوي» دەيدى ماعان. «نە بولىپ قالدى؟» دەدىم تۇسىنبەي. سويتسەم: «ءسىز ءبىر وتىز-قىرىق جىلعا ءوزىڭىزدىڭ ۋاقىتىڭىزدىڭ الدىنا ءتۇسىپ كەتكەنسىز. كورەسىز ءالى, ەندى ءبىر جيىرما جىلدان كەيىن ءسىزدىڭ اندەرىڭىز قايتادان شىعادى. حالىق اندەرىڭىزدى ءتۇسىنىپ, قايتادان ورىنداپ, لاپ قويا باستايدى» دەيدى… ول جىگىت ءوزى قاراپايىم كولىك جۇرگىزۋشىسى ەكەن. بىراق وزىنشە ويلايتىن ازاماتقا ۇقسايدى. قازىر ەندى سول جىگىتتىڭ ايتقان ءسوزى راس كەلىپ وتىر. وسىدان وتىز-قىرىق جىل بۇرىن جازعان اندەرىم قايتادان ورىندالىپ جاتىر. ارينە, ول شىعارمالار جاڭا تۋعان كەزىندە دە ەلگە تارالعان. ۇلكەن انشىلەر ساحنالاردا ورىنداپ, حالىقتىڭ جۇرەگىنەن ورىن تاپقان ەدى. ودان بەرگىدە ءبىراز جىل بويى ايتىلماي قالعان بولاتىن.
– قازىرگى ورىندالىپ جاتقان مۋزىكالىق شىعارمالاردىڭ قانشا پايىزى التىن قوردا قالاتىن اندەر, قالاي ويلايسىز؟
– ارينە, ناقتى ولشەپ-ءپىشىپ ايتا المايمىن, بىراق وسى اندەردىڭ كوبىسى التىن قوردا ساقتاۋعا لايىق ەمەس. ءبىر كۇندىك دۇنيەلەر بولادى, ءبىر ايلىق دۇنيەلەر بولادى, سونداي شىعارمالار كوبىسى. مىسالى, وسىدان بەس-التى جىل بۇرىن ءجۇرسىن ەرماننىڭ باستاۋىمەن «قازاقستان» تەلەراديو كەشەنى جانىنان بۇرىنعى كوركەمدىك كەڭەس قايتادان ورالعان بولاتىن. وعان زيالى ادامدار مۇشەلىككە تارتىلعان ەدى. ءسويتىپ, ءبىز جەتىسىنە ءبىر رەت جينالىپ, ءتورت-بەس ساعات بويى رەداكتسياعا كەلىپ تۇسكەن تۋىندىلاردى تىڭداپ جۇردىك.
– كەڭەستە كىمدەر بولىپ ەدى؟
– ەرمەك سەركەباەۆ, بيبىگۇل تولەگەنوۆا, تاعى دا باسقا مۋزىكا مايتالماندارى بولعان. سوندا ءبىز ءبىر جينالعاندا جۇزدەن استام تۋىندىنى تىڭدايمىز, سولاردىڭ ىشىنەن جيىرما بەسى وتسە, قۋاناتىنبىز. ال قالعاندارىن «ەفيرگە بەرۋگە بولمايدى» دەپ, قايتارۋعا ءماجبۇر بولاتىنبىز. سونىڭ وزىندە ىرىكتەپ الىنعان اندەردى قاراپ, قايسىسى التىن قورعا لايىق, قايسىسى ساقتاۋعا كەلمەيتىن, ۋاقىتشا عانا بەرۋگە جارايتىن شىعارما دەپ ءبولىپ, جىكتەپ وتىردىق. سوندا «قازاق راديوسىنىڭ» قورىندا جاتقان تالاي دۇنيەنى ەفيردەن ىعىستىرۋعا تۋرا كەلدى. ونىڭ ءبارى تالعامسىز, كوركەمدىك كەڭەس جوق كەزدە قابىلدانىپ كەتكەن اندەر بولاتىن.
كوركەمدىك كەڭەسكە مۇشە بولعان ازاماتتارعا ەشقانداي اقشا تولەنگەن جوق. ءبىز ءبارىمىز حالقىمىزدىڭ كەلەشەگىن ويلاعاننان كەيىن, اقىسىز, ءوز قالاۋىمىزبەن جۇمىس ىستەدىك.
– سول كوركەمدىك كەڭەستىڭ جۇمىسىن توقتاتۋىنا نە سەبەپ بولدى؟
– ونى ناقتى بىلمەيمىن. راديونىڭ باسشىلىعى وزگەرىپ كەتتى. كەيىنگى باسشىلار ول ماسەلەگە كوپ نازار اۋدارعان جوق. ءسويتىپ, كەڭەستىڭ ماجىلىستەرى ۇيىمداستىرىلمادى. بىراق قازىر «قازاق راديوسى» وسى استاناعا كوشىپ كەلدى عوي. وسىندا كەلگەلى قايتادان كوركەمدىك كەڭەس قۇرۋعا جۇمىس جاسالىپ جاتىر دەپ ەستىپ وتىرمىن. بۇل مەنى قۋانتقانى راس.
– راسىندا دا, ءسىز كەڭەستىك كەزدە دە تەلەارنا جانىنداعى كوركەمدىك كەڭەستە مۇشە بولدىڭىز. 1979-1984 جىلدار ارالىعىندا «قازاقستان» ارناسىنداعى مۋزىكالىق رەداكتسيا ءبولىمىنىڭ رەداكتورى قىزمەتىن اتقاردىڭىز. سول كەزدە دە ءدال وسى جۇمىسپەن اينالىستىڭىز عوي؟
– ەكى باستان. ول كەزدە تەلەارنانىڭ وزىندە كوركەمدىك كەڭەس بولاتىن, ودان بولەك بۇكىل تەلەارنالار مەن راديو تولقىندارىنا جىبەرىلەتىن تۋىندىلاردى باقىلاپ وتىراتىن ورتالىق كەڭەس تاعى بولاتىن. سوندا ىرىكتەپ, تاڭداپ, جارايدى دەگەن تۋىندىلار وركەسترگە تاپسىرىلاتىن. ءسويتىپ, انشىلەرگە ورىنداتىپ, وركەستردىڭ سۇيەمەلدەۋىمەن حالىققا تاراتىلاتىن. ال كوركەمدىك كەڭەسسىز ەشكىم ەشقانداي شىعارمانى ءوز بەتىنشە جازىپ, ەفيردەن بەرە المايتىن.
– ال قازىر كوممەرتسيالىق تەلەارنالار كوپ, ولار اقشاسىن تولەسە, كەز كەلگەن ءاندى ەفير ارقىلى تاراتىپ وتىر عوي؟
– ءيا, قازىر ءبارى اقشاعا تىرەلىپ وتىر عوي. تەلەارنالاردىڭ باسىم كوپشىلىگى اقشاسى ءتولەنگەن دۇنيەنى ساپاسىنا دا, دەڭگەيىنە دە قاراماي, ەفيرگە شىعارادى. بۇل دۇرىس دۇنيە ەمەس. تاعى دا ايتامىن, وسى جۇگەنسىزدىك قازاق حالقىنىڭ مادەنيەتى مەن ونەرىنە ۇلكەن زيانىن تيگىزىپ وتىر دەپ ويلايمىن.
تالانتتى ادامدار وقىعان بولسا, تىپتەن دانىشپان بولىپ كەتەر ەدى
– جالپى, ونەر تۋىندىلارى جاستاردىڭ, زاماننىڭ تالابىنا ىڭعايلانىپ وتىرۋى كەرەك پە, الدە حالىقتىڭ مادەني ورەسىن كوتەرۋگە ىقپال ەتۋى قاجەت پە؟
– ارينە, ونەردىڭ ەڭ ۇلكەن ماقساتى – حالىقتىڭ جان-دۇنيەسىن بايىتىپ, مادەنيەتىن وسىرۋگە قىزمەت ەتۋ. شىن ونەر تىڭداۋشىنىڭ تالعامىن, تالداۋ قابىلەتىن كوتەرۋى قاجەت. ءبىز بۇرىن تەلەارنانىڭ مۋزىكالىق رەداكتسياسىندا قىزمەت ەتكەندە وسىنداي قاعيدا ۇستاناتىنبىز. سول سەبەپتى دە, تالاي جاڭالىقتار اشتىق. «تاماشا» ويىن-ساۋىق باعدارلاماسىن اشتىق, تەلەارنادا بەرىلىپ تۇراتىن «ايتىستى» اشتىق. كەيىن ونى ادەبي رەداكتسياعا بەردىك. حالىق مۋزىكاسىنا ارنالعان «تالانت قاينارى», جاسوسپىرىمدەرگە ارنالعان «مۋزىكالىق كەش» باعدارلاماسىن جاسادىق. ودان بولەك شىعارماشىلىق پورترەت نەگىزىندەگى «شابىت», حالىق مۋزىكاسىنا ارنالعان تسيكلدى باعدارلامالار, «تەرمە» باعدارلاماسى بولدى. سونىڭ ءبارى كورەرمەننىڭ وي-ءورىسىن, تالداۋ قابىلەتىن جوعارىلاتۋعا ارنالعان ۇلكەن دۇنيەلەر بولاتىن.
– ءسىز ءوزىڭىز احمەت جۇبانوۆتى كورگەن ادامسىز. احاڭنىڭ كەڭەسىمەن مۋزىكا سالاسىندا ءبىلىم الىپ, ون جىل وقىعانىڭىزدى دا الدىڭعى ءبىر سۇحباتتارىڭىزدا ايتقان ەكەنسىز.
– ءيا, سولاي بولعان.
– سۇراعىم كەلىپ وتىرعانى, كوپ جاعدايدا وقىعان كۇيشىلەر كۇيدى اسەرسىز ورىندايدى دا, وقىماعان كۇيشىلەر جانىن سالىپ, كەرەمەت ورىندايدى دەگەن پىكىر ايتىلادى. بۇنىڭ سىرى نەدە؟
– وقىماعانداردىڭ ىشىندە دە تالانتتىلار بولادى. ونداي جاعداي از ەمەس. مىسالى, اقتاۋدا سەرجان شاكراتوۆ دەگەن جىگىت بار. تەلەارنادا ماحامبەتتىڭ جەتى كۇيىن العاشقى بولىپ ورىنداعان سول كىسى بولاتىن. ول ەشقانداي دا كاسىبي ءبىلىم الىپ, مادەنيەت, ونەر سالاسىن ۇستانعان كىسى ەمەس, بىراق كۇي ورىنداۋ شەبەرلىگىن ەستىپ, الماتىعا شاقىرىپ العان بولاتىنبىز. سول سەكىلدى وقىماعان دەگەنمەنەن, قازىر حالىق كومپوزيتورى بولىپ كەتكەن تولەگەن مومبەكوۆتى دە اۋىلىنا بارعاندا ويدا-جوقتا ونەرىن كورىپ قالىپ, الماتىعا شاقىرعانبىز. تەلەارنا ستۋدياسىندا ءتۇسىرىلىم جاساپ, كەيىن تانىمال بولدى. ءابدىمومىن جەلدىباەۆتىڭ اۆتورلىق كەشىن بەردىك, ول دا وقىماعان كىسى بولاتىن. قىسقاسى, بۇل شىنىمەن ادامنىڭ تالانتىنا بايلانىستى جاعداي.
بىراق, اباي ايتقانداي, وقىعاننان ەشكىم زيان كورگەن جوق. الگى تالانتتى ادامدار, مىسالى, وقىعان بولسا, تىپتەن دانىشپان بولىپ كەتەر مە ەدى دەگەن ويىم بار.
– نەگىزى, قازىرگى ساحنادا جۇرگەن انشىلەردىڭ كوبىنىڭ بىلىمسىزدىگى بايقالىپ جاتادى. ءوزىنىڭ مۋزىكاسىمەن عانا شەكتەلەدى, نە ەلىنىڭ تاريحىنا, نە تىلىنە قىزىعۋشىلىق تانىتپايتىندار كوپ. ال ءسىز ادەبيەتتى كوپ وقيدى ەكەنسىز…
– ءوزىم ءاننىڭ سوزىنە قاتاڭ قارايتىن اداممىن. ءبىر انگە ءسوز جازدىرسام, ونىڭ ماعىناسى قانداي بولۋى كەرەكتىگىن, قانداي بۋىننان تۇرۋى كەرەك – ءبارىن-ءبارىن ايتىپ بەرەمىن. كەيدە ءسوزى ۇناماي, اقىنعا بىرنەشە رەت قايتارىپ بەرىپ, قايتا جازدىرىپ وتىرامىن. سوندا «سەن ءوزى كومپوزيتور ەمەس, سىنشى بولاتىن ادامسىڭ عوي» دەپ جاتادى ماعان. ءان ماتىنىنە قاتتى ءمان بەرەمىن. ويتكەنى, شىنىمەن ءوزىم كوپ وقيمىن. بوس ۋاقىتىمنىڭ كوبىندە قولىمنان كىتاپ تۇسپەيدى. حالىق پوەزياسىن, قازىرگى پوەزيانى قاداعالاپ وتىرامىن. دۇنيە جۇزىلىك ادەبيەتتى دە كوپ وقىعانمىن. ەجەلگى گرەتسيانىڭ فيلوسوفياسىمەن دە قىزىعا تانىستىم. جالپى ادام ءبىلىمدى بولۋى كەرەك قوي. ءوزىم كومپوزيتور بولعاننان كەيىن, اسىرەسە كومپوزيتورلار جان-جاقتى ءبىلىمدى, تەرەڭ بولۋى قاجەت دەپ ويلايمىن. ويتكەنى, وقىماعان-توقىماعان ادامعا جاقسى يدەيا كەلمەيدى. جازعان شىعارمانىڭ ءبارى يدەيامەن, ويمەن كەلەتىن دۇنيە.
بىرەۋلەر «مەن مىنا تۋىندىمدى اۆتوبۋستا نەمەسە تروللەيبۋستا كەلە جاتىپ شىعاردىم» دەپ جاتادى. ول بەكەر ءسوز. ويتكەنى, سول تۋىندى بۇرق ەتىپ شىققانعا دەيىن دە شىعارماشىلىق يەسىنىڭ قانشا ويلانىپ, قانشا تولعانعانىن ءبىر قۇداي عانا بىلەدى. ال ونداي بولماعان بولسا, جاقسى دۇنيەنىڭ تۋى دا مۇمكىن ەمەس.
– قازىرگى مۋزىكانتتارعا تەرەڭ ءبىلىم نەگە كەرەك بولماي قالدى دەپ ويلايسىز؟
– ارينە, كوبى اۋىردىڭ استىمەن, جەڭىلدىڭ ۇستىمەن جۇرگىسى كەلەدى. جاستاردا كوبىنە تەزىرەك ساحناعا شىعىپ, تەز تانىلسام دەگەن نيەت بولاتىنى دا انىق. ءانشى بولۋدى قولعا وڭاي تۇسە قالاتىن مايشەلپەك دەپ تۇسىنەتىندەر دە بار عوي. بىراق, ولاي شولاق ويلايتىن ادامداردىڭ ونەردەگى جولى دا قىسقا بولادى. سوندىقتان ءبىلىم الۋ كەرەك. قاراپايىم ورتادا جۇرگەن تالانتتاردى كورسەك, ءوزىمىز دە تارتىپ, جىگەرلەندىرىپ, وقۋعا ۇگىتتەۋىمىز قاجەت. ءبىزدىڭ مۋزىكالىق ونەرىمىز دۇنيە جۇزىلىك دەڭگەيگە كوتەرىلۋى ءۇشىن سولاي ەتۋگە ءتيىستىمىز.
استاناعا كوشىپ كەلۋىم شىعارماشىلىعىما جاڭا سەرپىن بەرگەندەي
– دۇنيە ءجۇزى دەمەكشى, كومپوزيتور اعامىز تولەگەن مۇحامەدجانوۆتىڭ باستاماسىمەن استانادا وزگە سارىندا بايقاۋ ءوتىپ تۇرعانىن بىلەسىز. شەتەل انشىلەرى استانا تورىنە كەلىپ, قازاق كومپوزيتورلارىنىڭ شىعارمالارىن ءوز تىلدەرىندەگى ماتىنمەن ورىنداپ ءجۇردى. وسى تۋرالى نە ويلايسىز؟
– ول وتە جاقسى دۇنيە بولاتىن. مادەنيەتىمىزدى, ونەرىمىزدى, قازاعىمىزدى الەمگە تانىتۋدى كوزدەگەن ەڭ جاقسى باستامالاردىڭ ءبىرى ەدى. شەتەلدەن كەلگەن انشىلەر ءوز تىلىندە ايتسا دا, ولار قازاق كومپوزيتورلارىنىڭ اندەرىن ايتتى. ەرتەڭ ەلدەرىنە بارعاننان كەيىن دە سول ءاندى ولار رەپەرتۋارىنان تاستامايدى. بۇل قانداي شىعارما دەسە, قازاق تۋرالى ايتا باستايدى. جالپى, ول قۇپتارلىق, ۇلكەن ماعىناسى بار دۇنيە بولاتىن. وكىنىشكە قاراي, اياقسىز قالدى. ءوز باسىم سول بايقاۋدىڭ جالعاسقانىن قالار ەدىم.
– ءسىز رومانستار, ميۋزيكل, وپەرەتتالار جازدىڭىز. 200-دەن استام تۋىندىلارى بار دەپ كورسەتىلىپتى انىقتامالىقتا.
– شىعارمالارىمدى ساناپ, «پالەن دۇنيە جازدىم» دەپ وتىراتىن ادام ەمەسپىن. سوندىقتان, شىنىمدى ايتسام, جالپى سانىن بىلمەيمىن.
– سۇرايىن دەگەنىم, سوڭعى جىلدارى ءان جازىپ ءجۇرسىز بە؟
– ءيا, قۇدايعا شۇكىر, جاڭا شىعارمالارىم بار. الدا, 2 شىلدە كۇنى بولاتىن شىعارماشىلىق كەشىمدە استانالىقتار مەن قالا قوناقتارىنا بىرنەشە جاڭا اندەرىم ۇسىنىلايىن دەپ وتىر. مىسالى, «التىن بەسىك – استانا» دەگەن ءانىم كونتسەرتتىڭ ەڭ سوڭىندا ايتىلادى. ول ءوزى وسى استاناعا كەلگەننەن كەيىن تۋعان دۇنيە. كەشىمدە روزا رىمباەۆامەن قوسىلىپ جاس بالالار ورىندايتىن بولىپ وتىر. ودان بولەك «تۋعان جەر», «اسىل جارىم», تاعى باسقا جاڭا اندەردىڭ تۇساۋى كەسىلەدى. ودان بولەك استاناعا ارنالعان «استانا» دەگەن سيمفونيام ورىندالادى.
– وسى استانانىڭ ون بەس جىلدىعى قارساڭىندا وتەتىن شىعارماشىلىق كەشىڭىزدىڭ ءسىز ءۇشىن ءمانى قانداي؟
– نەگىزى وسى قالاعا كوشىپ كەلگەننەن كەيىن ءبىر كەش وتكىزبەك بولعانمىن. بىراق «انە, مىنە» دەپ ءجۇرىپ, ەكى جىلداي ۋاقىت ءوتىپ كەتتى. سودان كەيىن وسى كوكتەمگە جوسپارلاساق دەپ شەشتىم. مامىر ايىنىڭ باسىندا كونتسەرت قويساق دەدىم. الايدا, قالا اكىمى يمانعالي تاسماعامبەتوۆ مەنىڭ شىعارماشىلىق كەشىمنىڭ باعدارلاماسىن اپارعاندا, بۇل كەشتى قالا كۇنى قارساڭىندا وتكىزگەندى ءجون كورەتىنىن ايتىپتى. سولاي شىعارماشىلىق كەش 2 شىلدەگە بەلگىلەندى.
– استاناعا كەلگەلى ەلوردامىزعا ارناپ بىرنەشە تۋىندى جازىپسىز. بۇل قالا ءسىزدىڭ شىعارماشىلىعىڭىزعا شابىت بەرگەنگە ۇقسايدى. قالاعا قاشان كوشىپ كەلدىڭىز؟
– استاناعا 2011 جىلدىڭ تامىزىندا كەلگەنمىن. ايمان مۇساقوجاەۆا وسى ونەر ۋنيۆەرسيتەتىن اشقاننان كەيىن وقۋ ورداسىنا كەلىپ, ساباق بەرۋگە ۇسىنىس جاساپ ءجۇر ەدى. ءبىراز جىل بويى شەشىمگە كەلە الماعانمىن. باسپانا ماسەلەسى شەشىلىپ السىن دەدىم. ءسويتىپ, اقىرى 2011 جىلى ءبىرجولا كوشىپ كەلۋدىڭ ءساتى ءتۇستى. كەلگەلى جاڭا تۋىندىلار جازىلىپ, شىعارماشىلىعىما تىڭ سەرپىن بولعانى راس.
اڭگىمەلەسكەن,
ءنازيرا بايىربەك
