پرەزيدەنتتىڭ بەس ينستيتۋتسيونالدى رەفورماسىنىڭ بىرىندە ەلىمىزدىڭ سوت جۇيەسىنە دە ايرىقشا مىندەتتەر جۇكتەپ, سۋديالاردى ىرىكتەۋدە بارىنشا اشىقتىقتى قامتاماسىز ەتۋ ماسەلەسىن قويعان ەدى.
سوت جۇيەسىنىڭ مەملەكەتتىك باسقارۋدى جەتىلدىرۋدەگى, ەلدەگى الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق مىندەتتەردى شەشۋدەگى, شاعىن جانە ورتا بيزنەس سۋبەكتىلەرى مەن ينۆەستورلاردىڭ قۇقىن قورعاۋداعى ءرولى ۇلكەن. وسىعان وراي استانا قالالىق سوتى قازىرگى جاھاندىق قاتەرلەردى قاپەرگە العان ەكونوميكالىق ساياساتتاعى ەرەكشەلىكتەردى ەسكەرە وتىرىپ, كاسىپكەرلىك پەن ينۆەستيتسيانى سوتتىق-قۇقىقتىق قورعاۋ, وتاندىق جانە شەتەلدىك ينۆەستورلاردىڭ قۇقىلارىن قورعاۋدىڭ ماڭىزىن ارتتىرۋ باعىتىندا اۋقىمدى شارالار اتقارۋدا.
اتاپ ايتار بولساق, ينۆەستيتسيالىق داۋلاردى شەشۋ بويىنشا سوت ءىسىن جۇرگىزۋدىڭ جاڭا مودەلىن قۇرۋ ماسەلەلەرى پىسىقتالۋدا. ماسەلەن, پارلامەنت ءماجىلىسىنىڭ ەكىنشى وقىلىمىندا ماقۇلدانعان جاڭا رەداكتسياداعى ازاماتتىق پروتسەستىك كودەكس جوباسىندا جوعارعى سوتتا ينۆەستيتسيالىق داۋلاردى قارايتىن القا جانە استانا قالاسىنىڭ سوتىندا مامانداندىرىلعان سۋديالار قۇرامىن جاساقتاۋ قاراستىرىلعان. جوعارعى سوتتا قۇرىلاتىن القا ءىرى ينۆەستورلاردىڭ قاتىسۋىمەن بولاتىن داۋلاردى, ال استانا قالاسى سوتىنىڭ مامانداندىرىلعان سۋديالار قۇرامى ينۆەستورلاردىڭ قاتىسۋىمەن بولاتىن داۋلاردى قارايدى دەپ جوسپارلانۋدا. بۇل مودەل شەتەلدىك ساراپشىلاردىڭ عىلىمي-كونسۋلتاتيۆتىك كەڭەس جۇمىسىنا قاتىستىرىپ, ينۆەستيتسيالىق داۋ-دامايدى بىرلەسە قاراۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
بۇعان قوسا, سوت تورەلىگىن ودان ءارى مامانداندىرۋ ماقساتىندا داۋلاردى ينۆەستورلاردىڭ جانە استانا وڭىرلىك قارجى ورتالىعى مۇشەلەرىنىڭ قاتىسۋىمەن قاراي الاتىن مارتەبەسى وبلىستىق سوتقا تەڭەستىرىلگەن.
سوتتار قىزمەتىنىڭ ەڭ باستى مىندەتى – سوت تورەلىگىن ۋاقتىلى ءارى ساپالى تۇردە جۇزەگە اسىرۋ, ەلباسى اتاپ وتكەنىندەي, مەيلىنشە اشىق بولۋدى قامتاماسىز ەتۋ. وسىعان بايلانىستى ەلەكتروندى سوت جۇيەسىن تەرەڭىرەك ەنگىزىپ, حالىقتىڭ ادىلسوتقا دەگەن سەنىمىن ارتتىرۋ ماقساتىندا دا ايتارلىقتاي جۇمىستار قولعا الىنعان. قازىرگى كەزدە «ەلەكتروندى ۇكىمەت» باعدارلاماسى شەڭبەرىندە بارلىق سوت ورگاندارىنىڭ قىزمەتى كەزەڭ-كەزەڭىمەن ەلەكتروندى تەحنولوگياعا كوشىرىلىپ كەلەدى. زاماناۋي وزىق ادىستەردىڭ قولدانىلۋى سۋديالار مەن سوت ءماجىلىسى حاتشىلارىنىڭ جۇمىسىن جەڭىلدەتىپ, سوت وتىرىسىنىڭ حاتتاماسىنداعى ەسكەرتۋلەردى ازايتۋعا, ءىس جۇرگىزۋ رەسىمىن جەڭىلدەتۋگە ىقپالىن تيگىزىپ, حالىقتىڭ سوت تورەلىگىنە جۇگىنۋ ۇدەرىسىن وڭايلاتا تۇسۋدە. ساندىق ەلەكتروندى قولتاڭباسى بار ەل ازاماتتارى تالاپ ارىزدارىن, ەلەكتروندى قۇجات تۇرىندەگى سوت حاتتامالارىن «ەلەكتروندى ۇكىمەت» (www.egov.kz) پورتالى ارقىلى جىبەرۋ مۇمكىندىگىنە يە. سوت وندىرىسىنە قابىلدانعان ارىزدىڭ قانداي كولەمدە, قاي دارەجەدە قارالىپ جاتقاندىعى تۋرالى مالىمەتتى ەلوردا تۇرعىندارى قالالىق سوتتىڭ رەسمي سايتىنان بىلە الادى. سول سياقتى سوت وندىرىسىنە قاتىسۋشىلار ءىستىڭ ءجۇرۋ بارىسى تۋرالى اقپارات الىپ, سوت اكتىلەرى جايىندا كەرەكتى ماعلۇماتتارمەن تانىسا الادى. بارلىق جەرگىلىكتى سوتتار «ە-سۋد» «ەلەكتروندىق ۇكىمەت» پورتالىن قۇرىپ, ازاماتتاردىڭ ەلەكتروندىق تالاپ-شاعىم بەرۋىنە, ەلەكتروندىق سوت حاتتاماسىن الۋىنا مۇمكىندىك جاساپ كەلەدى. ەندى, مىنە, «سوت كابينەتى» سەرۆيسى ىسكە قوسىلىپ, حالىق يگىلىگىنە جول تارتتى.
سوت جۇيەسىنىڭ كونستيتۋتسيالىق دەربەستىگى مەن تاۋەلسىزدىگىن نىعايتۋدا, ءادىلسوت بەدەلىن ارتتىرۋداعى باستى ماسەلە – ماتەريالدىق-تەحنيكالىق جانە زاماناۋي اقپاراتتىق تەحنولوگيانى كەڭىرەك ەنگىزۋ. بۇل رەتتە سوت پروتسەدۋرالارىنىڭ اشىقتىعى مەن ايقىندىعى, سوت ءىسىن جۇرگىزۋدىڭ تيىمدىلىگى مەن وبەكتيۆتىلىگى, بۇقارا حالىقتىڭ سوتقا قولجەتىمدىلىگى ەلەكتروندى يننوۆاتسيالىق جۇيەنى ەنگىزۋ ارقىلى ارتا تۇسپەك. قازىرگى «سوت كابينەتى» مەن «سوت قۇجاتتارىمەن تانىسۋ» قىزمەتتەرى ازاماتتاردىڭ ءوز قۇقىلارىن كەڭىنەن پايدالانۋلارىنا سەپتىگىن تيگىزەدى. بۇعان قوسا, «سوت كابينەتى» ونلاين قىزمەتى سوتتاردىڭ قىزمەتىن دە جەڭىلدەتە تۇسپەك.
مەملەكەت باسشىسى سوت قىزمەتكەرلەرىنە قويىلاتىن بىلىكتىلىك تالاپتارىن قاتايتۋ قاجەتتىگىن, سۋديالار كورپۋسىنداعى ورىننان ۇمىتكەر كانديداتتىڭ نوتاريۋستا, پوليتسيادا نەمەسە زاڭگەرلىك جوو-دا ەمەس, سوت جۇيەسىندە بەس جىلدان كەم ەمەس جۇمىس ءوتىلى بولۋى كەرەكتىگىن اتاپ ايتتى. «قىزمەتىن جاڭا باستاعان سۋديالار ءۇشىن ۇزاقتىعى ءبىر جىلدان كەم ەمەس سىناق مەرزىمىن ەنگىزۋ دە ماڭىزدى, ونى تابىستى وتكەننەن كەيىن ولاردىڭ ۇزدىكتەرى سۋديالىققا سايلانۋى قاجەت. كەز كەلگەن جوعارى تۇرعان سۋديا تومەنگى سوتتاردا جۇمىس ىستەپ كورۋى كەرەك» دەدى.
استانا قالاسىنىڭ اۋداندىق سوتتارىنا تاعايىندالعان سۋديالاردىڭ ورتاشا جاسى 30-35 جاستى قۇرايدى. سونداي-اق, جاڭادان تاعايىندالعان سۋديالاردىڭ بارلىعى دەرلىك اۋداندىق جانە سوعان تەڭەستىرىلگەن سوتتارعا ءبولىندى. بۇل جاس ماماننىڭ تەوريامەن پراكتيكانى قاتار ۇشتاستىرىپ, بىلىكتىلىك دەڭگەيىن كوتەرۋگە, ءبىلىمىن ءىس جۇزىندە ەركىن شىڭداۋىنا جاعداي جاسايتىنى ءسوزسىز.
رەنات تاۋىمبەكوۆ,
استانا قالالىق سوتىنىڭ كەڭسە باسشىسى
