بيىل بەسىنشى رەت سارىارقا توسىندە ەسكەلى تۇرعان تۇركىلىك ساز سارىنىنا ەلتيتىن كۇن دە الىس ەمەس. قۇلاقتىڭ قۇرىشى قانىپ, بوي سەرگىپ, جان-دۇنيەڭ تەبىرەنىپ… وي-حوي, ءبىر راحات كۇيگە بولەنەرسىڭ-اۋ, كەرەمەت اسەرگە كەنەلەرسىڭ-اۋ, ەلوردا جۇرتى!
«استانا-ارقاۋ» دەپ اتالاتىن بۇل مارتەبەلى مۋزىكا مەرەكەسى – 2008 جىلى استانا قالاسىنىڭ ون جىلدىق مەرەيتويىنان باستاۋ العان بولاتىن. سول مەرەيتوي بارىسىندا دۇنيەنىڭ ءار تۇكپىرىندە تۇرىپ جاتقان باۋىرلاردىڭ ەلورداعا كەلىپ, ك.بايسەيىتوۆا اتىنداعى ۇلتتىق وپەرا جانە بالەت تەاترىندا «استانا-ارقاۋ» مەرەكەلىك كەشىن تاماشالاعاندا, ەكى كۇن بويى زال ىشىندە ينە شانشار بوس ورىن بولماپ ەدى. سوندا ساحا ەلىنەن كەلگەن الەكساندر ساۆۆينوۆ «تويۋك العىس» اتتى ءاندى ورىنداسا, التايلىق ەۆگەني ۋلۋگباشەۆ مىقتى ماقامعا سالىپ «الىپحان» جىرىن ايتقان. ەتنو-مۋزىكالىق شارانىڭ كونتسەرتتىك باعدارلاماسىنا سول ساتتە العاش رەت يسلام وركەنيەتىن ناسيحاتتايتىن اۋەندەر دە ەنگىزىلگەنىن ايتا كەتكەن ءجون. سودان بەرى جالپى تۇركى حالىقتارىنىڭ مادەني ومىرىندە قالىپتاسقان ورنى بولەك شاراعا 400 مۋزىكانت پەن عالىمدار قاتىسىپ كەلدى. بىلتىر دا ەۋروپانىڭ ترۋبادورلارىنا, انگليانىڭ سكازيتەلدەرىنە, ءازىربايجاننىڭ اشۋكتەرىنە, ارابتىڭ باداۋيلەرىنە جانە قىرعىزدىڭ ماناسشىلارىنا دەس بەرمەگەن جىراۋلىق ونەردىڭ جامپوزى الماس الماتوۆ بۇگىندە كومەي جىردىڭ كوشىن باستاپ تۇر.
جالپى, قازاقتىڭ ءداستۇرلى مۋزىكاسى – كەزىندە قىتاي, ءۇندىستان, باتىس ەۋروپا, رەسەي مۋزىكاسىنا ىقپالى بولعان, ۇلى تۇرىك مۋزىكا مادەنيەتىنىڭ بولشەگى عوي. ەندى حالىقارالىق دەڭگەيدەگى ءورىسى ودان بەتەر كەڭەيىپ, استانا قالاسى اكىمدىگىنىڭ كەزەكتى قولداۋىمەن «استانا – تۇركى الەمىنىڭ مادەني استاناسى» جىلى اياسىندا وتكىزىلەتىن فەستيۆال بارىسىندا بەيبىتشىلىك جانە كەلىسىم سارايى زالىن 100-گە جۋىق ورىنداۋشى 3 كۇن بويى (5-7 شىلدە ارالىعى) دۇبىرلەتپەك. ولار ونەرسۇيەر قاۋىمدى ادەتتەگىدەي ەپيكالىق جىرلارمەن, كونەدەن كەلە جاتقان تۇركى اسپاپتارى ارقىلى ورىندالاتىن كۇيلەرمەن ءتانتى ەتەدى. ۆوكال شەبەرلەرى, تاجىريبەلى اسپاپشىلار سىندى قۇرامدى قامتىعان تۇراقتى قوناقتاردىڭ وسال ەمەستىگى ايقىن. ءبارى دە تۇركى مادەنيەتىن جوعارى باعالاپ, كەلىستى ونەردى كەڭىنەن ناسيحاتتاۋعا بەيىل.
اتاپ ايتقاندا, تۇركيا, ءازىربايجان, تىۆا, ياكۋتيا, تاۋلى شوريا, تۇركىمەنستان, وزبەكستان, قىرعىزستان, مونعوليا جانە رەسەيدىڭ التاي, باشقۇرتستان, تاتارستان, گاگاۋزيا, حاكاسيا, ساحا اۆتونوميالارى سىندى ەلدەردەن كەلەتىن ونەرپازداردىڭ وسى جىلعى ەڭ ماڭىزدى تاقىرىبى – «فولكلورداعى ءومىر» بولعالى تۇر. ءوز ىشىمىزدەن رامازان ستامعازيەۆ, ۇلجان بايبوسىنوۆا, ايگۇل ەلشىباەۆا, ەرلان رىسقالي, جاقسىكەلدى ماياساروۆ, شولپان دارجانوۆا, ابىلاي تىلەپبەرگەنوۆ, نۇربولات ءابىلحانوۆ, بولات دولداشوۆ, زۋلفيا بايمۇرزاەۆا, ايزات قارابەكوۆا, كاسىبي سىبىزعىشى تالعات مۇقىش, قوبىزشىلار راۋشان ورازباەۆا, ماقپال ماناسباەۆا, كۇيشى سارسەنعالي جۇزباەۆ, اقتوتى دۇيسەباەۆا, ارداق ەلەۋسىز, سىرنايشى جانقوجا اياپوۆ جانە تاعى سونداي قازاقتىڭ ءداستۇرلى مۋزىكاسىنىڭ حاس شەبەرلەرى دە ءان-جىردان شاشۋ شاشىپ, تەاتر ارتىستەرى تۇرىك حالقىنىڭ قالىپتاسۋ تاريحىن بەينەلەيتىن «تۇرىك الەمى» اتتى ساحنالىق قويىلىم كورسەتۋگە ءازىر. دەمەك, ءبىز وزگە جۇرتپەن مادەنيەت ءمانى نەگىزىندە تاجىريبە الماسىپ, حالىق بىرلىگىن نىعايتاتىن ۇل-قىزداردان كەندە ەمەسپىز.
«قازاق ەلى» مومۋمەنتى الدىندا وتەتىن گالا-كونتسەرتپەن قورىتىندىلاناتىن بايقاۋ شارتى جەكە ورىنداۋشى شەبەرلىگىمەن باستالىپ, ءتۇرلى جانرداعى ەپيكالىق شىعارمالار ۇسىنىلاتىندىقتان, قىزىقتان قۇر قالماڭىزدار, اعايىن!
ەركەعالي بەيسەنوۆ
