Qalyŋ elım, qazaǧymnyŋ eŋ basty bailyǧy – maly men jerı. Jer jeke menşıkte bolsa, ony bankterge kepıldıkke berıp, tiımdı paidalanuǧa nesie alamyz dedık. Mıne, sodan berı otyz jyl ötıptı. Jerdıŋ yryŋ-jyryŋy keide örşıp, keide basylyp, bıtetın türı joq. Sebebı bankterge kepıldıkke bergen jerge şetel azamattarynyŋ ie bolu mümkındıgı jetkılıktı. 
Bıren-saran auylda qalǧan aǧaiynnyŋ maly bar da, jerı joq, jerı bardyŋ maly joq. Jerı men maly bolsa, qarajaty joq. Şynyn aitsaq, bankterden jerdı kepıldıkke berıp nesie alu – reiderlıktıŋ, jer men jer üstındegı jyljymaityn mülıkke ailakerlıkpen bıreulerdıŋ ie boluynyŋ bır täsılı. Būǧan bäsekelestıktı qosyŋyz. Qazırgı bäsekelesterdıŋ bar maqsaty – tek öz käsıbın ǧana ūlǧaitu men damytu, sondai-aq mümkındık bolsa baqtalasynyŋ közın qūrtu. Osyndai olqylyqtar men kemşılıkterdıŋ bır-bırıne jalǧasa berıp, köbeiuın toqtatpasaq, künı erteŋ auyldyŋ da joq boluy ǧajap emes. Al maly men jerıne qosa auyl joǧalsa. Onda ondai eldıŋ bolaşaǧy da būlyŋǧyr bolmaq. Menıŋ oiymşa, osyny oilaǧan Prezidentımız byltyr Kökşetauda aşuyn jasyrmai-aq, közboiauşylyqty toqtatyŋdar da, latifundister tegın alǧan jäne iesız jatqan jerdı adal niettı eŋbekqor azamattarǧa berıŋder dedı. Jerdı tek qana konkurs arqyly berudı mındettegen jäne eşqandai syn kötermeitın Auyl şaruaşylyǧy ministrlıgınıŋ būiryǧy auyl käsıpkerlerınıŋ köŋılınen şyqpady. Būl – bır. Ekınşıden, jerdı auyl käsıpkerlerıne konkurspen beretın, aqylǧa syimaityn aila-täsıldıŋ ornyna oŋai ärı köŋılge qonymdy, beruşıler men aluşylarǧa bırdei tiımdı jerge ie boludyŋ jaŋa erejelerın bekıtu kerek.
Osy oraida auyl tūrǧyndaryna jäne auylǧa köşıp baruşylarǧa olardyŋ jeke qosalqy şaruaşylyǧyna 0,25 gektardan bastap 1,0 gektarǧa deiın jer berudı; orta mektep men käsıbi kolledj oquşylaryn oqu-öndırıs brigadalary jäne joǧary oqu oryndarynda studentter otriadtary arqyly jasöspırımder men jastarymyzdy önımdı eŋbek etuge motivasiialaudy; auyldarymyzdyŋ bärınde adamdardyŋ ömır süru sapasyn qala tūrǧyndarynyŋ tūrmys jaǧdaiy deŋgeiıne jetkızudı jäne aldaǧy uaqytta qabyldanatyn zaŋdar, memlekettık baǧdarlamalar men ūsynystardy qabyldauda ony daiyndaǧandardyŋ jauapkerşılıgın arttyryp jäne belgılengen nätijege qol jetkızuge mındettı şeneunıkterdı atap aitudy ūsynamyn.
Bır qaraǧanda, osy ūsynystardyŋ bärı taŋǧajaiyp, qol jetpeitın qiial-arman bolyp körınuı ǧajap emes. Al şynyna kelsek, tarihtyŋ ötken kezeŋderın saraptap, örkeniettı elderınıŋ bügıngı tırşılıgıne toqtasaq, joǧaryda körsetılgen indikativtı mejege jetu sonşalyqty qiyn bolmaityny anyq.
Taǧy bır qosarym, baiqasaq auyldaǧy keibır jūrtşylyq jūmys ıstemek tügıl, öz siyrlary men bielerın de saumaidy, aulalary quraidyŋ astynda qalǧan. Auyr eŋbekke qūlyqsyz. Būl – aşy da bolsa şyndyq. Al eŋbekten qaşpaityndar kün saiyn qaladan auyl dükenderıne süt, jūmyrtqa, tauyq etın, kartop, jua tasyp jatady. Äiteuır künkörıs üşın azdaǧan önımın azdaǧan aqşaǧa ötkızuge müddelı bolady. Al qaladaǧy üilerı men päterlerınıŋ qyzyǧyn körgender auylǧa aidasaŋ da barmaidy.
Mıne, osyndai jaǧdaiǧa bailanysty jastardy eŋbek etuge motivasiialap, olardyŋ qatarynan ötken ǧasyrda būryn-soŋdy bolmaǧan, kürış pen tary ösırude aldyna jan salmaǧan älemdık rekord ielerı Ybyrai Jaqaev men Şyǧanaq Bersiev ızbasarlaryn tärbieleu kerek. Üiır-üiır jylqy men otar-otar qoi ösırıp, et pen süt, qymyz ben qūrt-ırımşık, sary mai men qaimaqty bereke közıne, käsıpke ainaldyratyn jastardy tärbieleitın, qanattandyratyn, naqtyly ıs-äreketke baǧyttalǧan memlekettık baǧdarlama daiyndap, onyŋ oryndaluyn qataŋ qadaǧalai bıluımız kerek. Sonda ǧana auyldy ekonomikanyŋ qozǧauşy küşıne ainaldyra alamyz. Auyldyŋ tırşılıgı qainasa, memlekettıŋ de, ūlttyŋ da qazynasy artyp, ruhy köterıler edı. Ol üşın memlekettıŋ pärmenı küştı bolu kerek. Auyldy jerde jūmys ısteimın degenderge zaŋdylyq negızde qoldau körsetılgenı jön bolady demekpın. Äitpese qūr sözden aspai, auyldyŋ jaǧdaiy qūrdymǧa kete bermek.
Hamza OSPANOV,
ekonomist, eŋbek ardagerı
