Säule QŪRMANOVA, Astana qalasy Densaulyq saqtau basqarmasy basşysynyŋ bırınşı orynbasary:
Qazaqstan halqynyŋ salauatty ömır saltyn qalyptastyru maqsatynda qabyldanǧan «Salamatty Qazaqstan» baǧdarlamasynyŋ qabyldanǧanyna ekı jyldyŋ jüzı boldy. Älbette, memleket qarjylandyryp otyrǧan baǧdarlama retınde onyŋ oryndalu barysy barşaǧa qyzyqty bolar. Osy oraida Densaulyq saqtau basqarmasyna bırer saualymyzdy joldap edık.
– Bügıngı äŋgımege arqau bolyp otyrǧan baǧdarlama 2011-2015 jyldarǧa arnalǧany köpşılıkke belgılı. Elordada ekı jyl ışınde oryndalǧan baǧdarlamanyŋ körsetkışı jaman emes. Aldymen «Salamatty Qazaqstan» baǧdarlamasynyŋ közdegen maqsaty ne degen sūraqqa jauap bereiın. Qysqaşa aitsaq, onyŋ mındetı – medisinalyq qyzmettıŋ sapasy men oǧan halyqtyŋ qoljetımdılıgın arttyru, arnauly medisinalyq äleumettık qyzmetterdı engızu jäne densaulyq
saqtau jüiesın zamanaui jäne naryqtyq talaptarǧa beiımdeu.
– Baǧdarlamanyŋ oryndalu barysyndaǧy naqty körsetkışter qandai? Bır-ekı mysal keltıre ketseŋız…
– Aldymen aitaiyn degenım, bız densaulyq saqtau salasynyŋ är tarmaǧyna jeke-jeke taldau jasap otyramyz. Baǧdarlamany jüzege asyrudyŋ qazırgı körsetkışı mynadai: adamdardyŋ ömır süru ūzaqtyǧy artyp, bügıngı taŋda 73,3 jasty qūrady, närestelerdıŋ şetıneuı – 11%, ana ölımı – 77,5% , äleumettık aurular men jalpy ölım-jıtım tömendedı. Sondai-aq, tuberkulezben auyru körsetkışı 19,1% jäne sonyŋ saldarynan bolatyn ölım körsetkışı 22,8% kemıdı. Taǧy bır taldau qaterlı ısıkke alǧaş ret şaldyǧu körsetkışı – 3,2%, qan ainalym jüiesı aurularynan ölım körsetkışı – 22,6%-ǧa tömendedı, al jedel miokard infarktısınen ölım körsetkışı
49%-ǧa azaiǧanyn körsettı.
– Aityŋyzşy, baǧdarlama şeŋberınde qanşa elordalyq tūrǧyn tekseruden öttı? Jalpy, halyqtyŋ belsendılıgı qandai?
– Tüsıngen adamǧa būl baǧdarlamanyŋ tiımdı tūstary köp. Mysaly, Astananyŋ ärbır tūrǧyny därıgerdı, emhana men auruhanany öz erkımen taŋdau qūqyna ie boldy. Jürek jäne qan tamyry aurularyn operativtı jolmen emdeu, jambas jäne tıze buyndaryn protezdeudı Astanadaǧy respublikalyq medisinalyq ortalyqtarymen qosa qalalyq densaulyq mekemelerı de atqara alady. Äleumettık qyzmetkerler institutyn engızu arqyly tūrǧyndardyŋ arasynda(tazalyq, dūrys tamaqtanu, aurudyŋ aldyn alu) oŋtaily jolǧa qoiyldy.
Ūlttyq skriningtık baǧdarlama aiasynda äleumettık aurulardy jäne olardyŋ qaterlı faktorlaryn erte anyqtau maqsatynda qala tūrǧyndary arasynda 11 türlı skriningtık zertteuler jürgızılıp, mındettı profilaktikalyq baqylau engızıldı. Mäselen, tek 2012 jyly 417 926 adam skriningtık tekseruden öttı. Olardyŋ 4173-ı qaterlı ısık aldy auruyna, al taǧy 39-y qaterlı ısık dertıne şaldyqqany anyqtaldy.
Ainūr ŞOŞAEVA
