Beisenbı künı Astanada «Bılım berudıŋ innovasiialyq strategiiasy – memlekettıŋ, qoǧamnyŋ jäne jeke tūlǧanyŋ tūraqty damuynyŋ faktory» taqyrybynda bılım qyzmetkerlerınıŋ dästürlı Tamyz keŋesı öttı. Onda Astana qalasynyŋ äkımı İmanǧali Tasmaǧambetov baiandama jasap, naǧyz ūstazdyŋ boiynda qandai qasietter bolu kerektıgın, bügıngı zaman talaby olarǧa qandai mındetter jüktep otyrǧanyn egjei-tegjeilı baiandap berdı. Sondai-aq, elordalyq bılım salasynyŋ byltyrǧy jūmystary qorytyndylanyp, aldaǧy baǧyt-baǧdary aiqyndaldy. Jiynǧa Bılım jäne ǧylym ministrı Aslan Särınjıpov te qatysyp, söz söiledı.
Jetıstıkter men jeŋıster
Keŋes bastalar aldynda jūrtşylyqqa Astana qalasy bılım salasynyŋ jetıstıkterın baiandaityn beinefilm körsetıldı. Būdan keiın qalalyq Bılım basqarmasynyŋ basşysy Elmira Suhanberdieva baiandama jasady. Bılım basqarmasynyŋ basşylyq tızgının qolǧa alǧaly alǧaşqy Tamyz keŋesın ötkızıp, jiyndy jürgızgen Elmira Amangeldıqyzynyŋ baiandamasy da mazmūndy boldy. Onda elordadaǧy bılım jüiesıne qatysty barlyq mäsele qamtyldy deuge bolady. Bılım beru salasynyŋ jetıstıkterınen bastap, tüitkıldı problemalary, kem-ketıkterı, aldaǧy maqsat-mındetterı keŋınen söz boldy. Qoldanystaǧy jüienı özgertetın oryndy ūsynystar da aityldy.
– Biylǧy oqu jylynyŋ taqyryby – bılım berudıŋ innovasiialyq strategiiasy bolmaq. İnnovasiia degenımız – sapaly ösudı qamtamasyz etu. İnnovasiianyŋ jarqyn mysaly – Astananyŋ özı, – dep sözın bastaǧan Elmira Amangeldıqyzy aldymen aldaǧy oqu jylynda bolatyn jaqsy jaŋalyqtardy jariia ettı.
Atap aitqanda, biylǧy 1 qyrküiekte 8 balabaqşa men 4 jaŋa mektep paidalanuǧa berılmek.
«Jūmyspen qamtu jol kartasy – 2020» aiasyndaǧy jobalardy jüzege asyru barysynda osy jyly 17 bılım beru ūiymynyŋ aumaǧy abattandyrylyp, olarǧa kürdelı jöndeu jūmystary jürgızıledı. Osy şarualar kezınde 700-den asa jaŋa jūmys orny aşylady.
Sondai-aq, ötken oqu jylynda äleumettık jaǧdaiy tömen otbasylardyŋ balalalary tügel ystyq taǧammen qamtamasyz etılıptı.
Al, 2013-2014 oqu jylyndaǧy qoljetkızgen tabystarǧa toqtalǧan basqarma basşysy biyl ūlttyq bıryŋǧai testıleuge qatysuşylardyŋ sany 81-den 87 paiyzǧa öskenın jetkızdı. Osy oraida 94 astanalyq tülek «Altyn belgısın» qorǧap şyǧypty.
– Soŋǧy jyldary elordalyq oquşylar ūlttyq bıryŋǧai testıleuden joǧary nätijege qol jetkızıp jürgenın özderıŋız jaqsy bılesızder. Jyl ötken saiyn 100 jäne odan köp ball jinaǧan tülekterdıŋ sany ösıp keledı. Aitalyq, 2013 jyly olardyŋ sany – 629 bolsa, biyl 1081-ge jettı. Būl bılım sapasynyŋ artyp kele jatqanyn körsetse kerek, – dedı Elmira Suhanberdieva.
Astana qalasy oquşylarynyŋ komandasy segız jyl qatarynan ǧylymi jobalardy qorǧau boiynşa respublikalyq olimpiadalar men jarystarda bırınşı oryn alyp, «Üzdık komanda» atanyp keledı.
On alty jyldyŋ ışınde Astanada memlekettık mektepter 35 bırlıkke artqan. 1998 jyly elordada 37 mektep bolsa, 2014 jyly olardyŋ sany 72-ge jetıptı. Osy jyldar aralyǧynda 28 jaŋa mektep, 100-den asa balabaqşa salynyp, paidalanuǧa berılgen, 5 jeke menşık mektep, 25 mektepke deiıngı şaǧyn ortalyq, 6 mektepke deiıngı qosymşa bılım beru ūiymy, 23 tehnikalyq jäne käsıbi bılım beru nysany ıske qosylǧan.
Bügıngı taŋda qalanyŋ bılım keŋıstıgınde 173 türlı mektepke deiıngı mekeme, 84 jalpy bılım beru mektebı, sonyŋ ışınde 12 jekemenşık mektep jūmys ısteidı.
Al elordalyq bılım beru salasynda 11856 pedagog eŋbek etedı. Sonyŋ 5873-ı mektepterde jūmys ısteidı.
Elordada oqu oryndaryn jaŋadan bıtırıp jatqan jastardy jūmysqa qabyldau mäselesı de jaqsy jolǧa qoiylǧan. 2013-2014 oqu jylynda 714 maman jaŋadan jūmysqa qabyldansa, sonyŋ 178-ı jas mūǧalımder eken. Al bılıktılıgın köteru kursynan 1353 pedagog ötse, 37 bılım ūiymynyŋ jetekşısı menedjment boiynşa qaita daiarlaudan ötıptı.
AZ-KEM ANYQTAMA
«Jūmyspen qamtu jol kartasy – 2020» aiasyndaǧy jobalardy jüzege asyru barysynda osy jyly 17 bılım beru ūiymynyŋ aumaǧy abattandyrylyp, olarǧa kürdelı jöndeu jūmystary jürgızıledı. Osy şarualar kezınde 700-den asa jaŋa jūmys orny aşylady.
İnnovasiia – sapaly bılımnıŋ özegı
Bügınde elordamyzda bılım beru ısı innovasiialyq baǧytta jüzege asyp jatqanyn atap ötu kerek. Bılım basqarmasy basşysynyŋ aituynşa, qazırdıŋ özınde elordanyŋ 10 mektebınde «Bolaşaq mektebı» jobasy jüzege asyrylyp jatyr eken. Qalalyq deŋgeidegı 53 alaŋda «Arnaiy äleumettık qyzmet körsetudıŋ integrasiialyq modelın jüzege asyrudyŋ bes qadamy» jobasy qolǧa alynǧan. Būdan özge, 41 bılım mekemesınde elektrondyq oqytudy üilestıretın «E-learning» jobasy engızılıptı. Taǧy 4 kollledjde «Bılım men biznes bırıkse – el igılıgı» atty dualdyq oqytu jüiesı jolǧa qoiylypty.
Astana bılım salasynyŋ innovasiialyq damuynyŋ körınısı retınde ata-analar men mūǧalımderge jäne oquşylarǧa arnalǧan aqparattyq-jalpy bılım portalyn atap ötuge bolady. Jyl saiyn osy saittar arasynda konkurstar ūiymdastyrylyp, olardyŋ eŋ üzdıgı anyqtalatyn körınedı.
Elordanyŋ bılım jüiesın örkendetu barysynda mümkındıgı şekteulı balalardyŋ oi-öresın damytu, dünietanymyn keŋeitu, olarǧa sapaly bılım beru mäselesı de qalys qalǧan emes. Bügınde qalanyŋ 47 mektebınde 200 mügedek oquşy eşkımnen kem qalmai bılım alyp jür. Toǧyz mektepke deiıngı mekemede tüzetu kabinetterı men inkliuzivtı bılım beretın bölımder bar. Biyl №23 balabaqşa bazasynda tūŋǧyş ret zaǧip balalarǧa arnalǧan arnaiy top aşylǧan. Endı biylǧy 2014-2015 oqu jylynda inkliuzivtı bılım beretın 4 mektep aşu közdelıp otyr.
Ärine, Astana qalasynyŋ bılım beru jüiesınde jetıstıkterımen qatar, kem-ketıkterı de joq emes. Sonyŋ ışındegı özektı mäselelerge toqtalǧan Bılım basqarmasynyŋ basşysy jalpy bılım beretın mektepterde jūmys ısteitın 5873 mūǧalımnıŋ tek 29 paiyzynda ǧana joǧarǧy sanat bar ekendıgın, 21 paiyzy älı sanatqa ılıge qoimaǧandyǧyn atap körsettı. Al, jyl saiyn barlyq bılım qyzmetkerlerınıŋ 12 paiyzy ǧana bılıktılıgın jetıldıredı. «Osy jaǧdaidy eskere otyryp, bız Astanada qalalyq ädıstemelık resurstyq ortalyq qūrudy ūsynamyz. Būl ortalyq pedagogtardyŋ innovasiialyq äleuetın damytu baǧytynda jūmys ıstemek. Eŋ bastysy, är mūǧalım öz pänı boiynşa bılımın jetıldıre tüsetın bolady. Mūndai ortalyqty aşudyŋ qajettılıgın däleldeitın derekter de qolymyzda bar. Ol – byltyrǧy oqu jylynda jürgızılgen audittıŋ nätijesı», – deidı Elmira Suhanberdieva.
Sondai-aq, basqarma basşysy mūǧalımderdı qaita daiarlau men attestasiiadan ötkızu jüiesın özgertudı de ūsyndy. Bügıngı talap boiynşa, pedagogtardy qaita daiarlaudan ötkızu 4 jylda bır ret, al bılım deŋgeiın tekseretın attestasiia 5 jylda bır ret ötkızıletını belgılı. Elmira Amangeldıqyzynyŋ oiynşa, mūndai qalyptasqan jüienıŋ tiımdılıgı az. Mysaly, Finliandiiada mūǧalımderdı qaita daiarlau jarty jylda bır ret ötkızılse, sonyŋ ışınde naqty bır pännıŋ mūǧalımderı daiarlyqtan tūraqty ötıp tūrady. Būl ädıstı elordada qolǧa alsa, artyqtyǧy joq.
– Eger mūǧalımnıŋ diplomy men eŋbek ötılı bolsa boldy, oǧan joǧary bılıktı maman dep qarau – qate pıkır. Alaida, barlyq kınä – oqytuşylarda emes. Būl – jalpy bılım beru jüiesınıŋ de problemasy. Sondyqtan belgılı bır pän oqytuşylaryn qaita daiarlau barysynda tyŋ özgerıs qajet. Mūǧalımderdıŋ bılıktılık deŋgeiıne talap joǧary boluy tiıs. Sol sebeptı ūstazdar attestasiiasyna közqarasty özgertudı ūsynamyn, – dedı basqarma basşysy.
Jiynda bılım salasynda kadrlardyŋ jetıspeuşılıgı de söz boldy. Qazırdıŋ özınde elorda mektepterındegı bastauyş synyptarǧa 200-ge juyq mūǧalım jetıspeidı eken. Būǧan qosa, 50 matematika mūǧalımı tapşy. Elmira Amangeldıqyzynyŋ aituynşa, bügınde 700 pedagog zeinetkerlık jasyna taiap otyr. Olar 2016 jylǧa deiın mektepten ketuı mümkın. Sonda mamandar tapşylyǧy 10 paiyzdan asatyn bolady. Būl – dabyl qaǧarlyq jaǧdai. Ony qazırden bastap, şeşpesek bolmaidy. Ol üşın jastardy mektepke tartu kerek jäne kadrdy alystan ızdeudıŋ qajetı joq. Qolda bardy oqytyp, tärbielei bılu – aitarlyqtai nätijege alyp kelmek.
– Elordanyŋ bılım beru jüiesı – elımızdıŋ basty nazarynda. Sondyqtan bız özgege önege retınde bılım berudıŋ innovasiialyq damuynyŋ ozyq ülgısın engıze bıluımız qajet. Pedagogtardyŋ täjıribesı men käsıptık şeberlıgı – jas ūrpaqty tärbieleudı tabysty jürgızudıŋ kepılı, – dep sözın tüiındedı Basqarma basşysy.
Būdan keiın ūstazdar qauymy lebız bıldırıp, oi-pıkırlerın ortaǧa saldy.
Jiynda söz alǧan Bılım jäne ǧylym ministrı Aslan Särınjıpov bılım salasyndaǧy respublika boiynşa jetıstıkterıge toqtala kele, eŋ bastysy retınde elımızdegı kışkentai tūrǧyndardyŋ balabaqşamen qamtyluy biyl 73-74 paiyzǧa jetkenın atap öttı. Osylaişa, bügınde 709 myŋ bala 9 myŋnan asa mektepke deiıngı mekemege baryp jür. Endıgı mındet – 2020 jylǧa deiın elımızdegı barlyq baldyrǧandy balabaqşamen qamtamasyz etu.
Astanadaǧy bılım beru jüiesı turaly jyly pıkırın bıldırgen ministr sonyŋ basty körınısı – ŪBT nätijelerı ekendıgın aitty.
Jiynnyŋ soŋynda Aslan Särınjıpov elordalyq bırqatar ūstazdy arnaiy bılım nagradalarymen marapattady.
Qymbat TOQTAMŪRAT
