25 qazan – Respublika künıne orai «Elorda Aqparat» mediaholdingınıŋ ūiymdastyruymen jurnalister men qalamgerler arasynda ötken biliard turnirınde biliardtan 2 dürkın älem chempiony atanǧan Ernar Chimbaev töreşı boldy. «Sälemnıŋ de sätı bar» degendei, jarystyŋ äredıgınde Almatydan arnaiy kelgen töreşını äŋgımege tartyp, jeŋıs joly men biliardtyŋ paidasy turaly oi bölısuge de uaqyt taptyq.
Aldymen Respublika künıne orai jurnalister men qalamgerler arasynda biliardtan turnir ötkenıne dän rizaşylyǧyn bıldırgen ol biliard sportyn damytu turaly oiyn da ortaǧa saldy. «Eŋ äuelı turnirdıŋ elımızdegı märtebelı mereke – Respublika künıne turalanuy jäne oǧan Astana qalasy äkımdıgınıŋ qoldau körsetuı biliard sportyn damytuǧa jasalǧan ülken qoldau dep bılemın. «Elorda Aqparat» mediaholdingı basşysy Oljas Sydyqbek habarlasyp, biliardtan turnir ötkızetının aityp, töreşı boluǧa şaqyrǧanda, bırden quana kelıstım. Öitkenı būl – biliard sportyna jasalǧan ülken qoldau. Ärine, biliardty ärkım oinaidy, ärtürlı jarys ötuı mümkın, bıraq bügıngıdei qalam ūstaǧan aqsaqaldarymyzdyŋ, aǧalarymyzdyŋ dodaǧa belsene qatysuynyŋ mänı zor. Äsırese, qazaq tarihy men ädebietıne, mädenietıne ülken üles qosqan Qoişyǧara Salǧaraūly, Tölen Äbdık, Nesıpbek Aitūly, Uälihan Qalijanūly, Meirambek Besbaev syndy elge tanymal adamdardyŋ keluı būl jarystyŋ bedelın biıktetıp, mereiın asyrdy. Qalamgerlerdıŋ biliard oinaityny – būrynnan kele jatqan ürdıs, Ǧabit Müsırepovten tartyp, keşegı Aqseleu Seidımbekke deiın biliardtyŋ şeberı bolǧan» dedı ol aǧynan aqtarylyp.
Biliard – jai ǧana oiyn emes, sport. Jalyndaǧan jastardan bastap qaltyldaǧan qarttarǧa deiın qyzyǧatyn būl oiyn türı äuelde koroldar men imperatorlardyŋ, aqsüiekterdıŋ oiyny sanalsa, būl künde barlyq adamǧa qoljetımdı. Beiımıŋ bolyp, qyzyǧuşylyq tanytsaŋ, kez kelgen uaqytta oinauǧa mümkındık bar. Qazaqstanda da būl sport türı jaqsy damyp keledı, bylaişa aitqanda, aq taiaqty ūstap mal baqqan ūlttyŋ ūrpaǧy qazır tastaiaqpen de bükıl älemge tanylyp jür desek, solardyŋ qatarynda Ernar Chimbaevtyŋ aty aldymen atalady.
Ernar Chimbaev 1988 jyly Qaraqalpaqstannyŋ Nükıs qalasynda düniege kelgen. Nükıstegı qūqyqtanu kolledjın bıtırgen. 1999 jyly otbasymen bırge Qazaqstanǧa köşıp kelıp, Almatyǧa qonystanǧan. 15 jasynan bastap tastaiaqty qolǧa alǧan ol arada ekı jyl biliard oinamai ketıptı.
«Būl sportqa 15 jasymda qyzyǧyp, 17 jasqa deiın oinadym. Aralyqta ekı jyl tastap kettım de, 19 jasymda taiaqty qaita qolǧa aldym. 2010 jyly «kombinasiialyq piramida» boiynşa älem chempionatynyŋ finalynda qyrǧyzstandyq Qanybek Saǧynbaevty jeŋıp, jiyrma ekı jasymda älem chempiony atandym. Jeŋıs jolym da «kerı» baǧyt boiynşa jalǧasty. Aldymen älem chempiony atanyp, keiın Qazaqstanda chempion atandym» deidı ol.
Ernardyŋ biliardtaǧy jeŋısı mūnymen toqtaǧan joq. 11 jyldan keiın, iaǧni 2021 jyly Reseidıŋ Hanty-Mansiisk qalasynda ötken älem chempionatynda «erkın piramida» boiynşa 3 dürkın älem chempiony Nikita Livadany 7:4 esebımen ūtyp, ekınşı märte chempion atandy.
Biyl 23-27 tamyzda Mäskeude biliard sporty boiynşa «Älem kubogy» – Kreml kubogy märtebesı bar halyqaralyq turnir ötken bolatyn. Atalmyş turnirge älemnıŋ 9 elınen, atap aitqanda, Qazaqstan, Resei, Qyrǧyzstan, Belarus, Ukraina, Armeniia, Moldova, Özbekstan, Koreia elınen 392 adam qatysyp, jarys 3 pän («bırıktırılgen piramida», «erkın piramida» jäne «bassein») boiynşa ötkızıldı. Osy jarysta da Ernar Chimbaev qarsylasyn 5:2 esebımen jeŋıp, 1-oryn alǧan bolatyn.
– Bızdıŋ elde de nege Mäskeudegı siiaqty halyqaralyq turnir ötkızbeske?! Bügıngı jarys sondai ırı dodanyŋ bastamasy boluy da mümkın. Öitkenı jan-jaqty qoldau bolsa mūndai jarys ötkızu qiyn emes. Bızdıŋ elde de biliard sportyn damytuǧa den qoiu kerek. «Astana kubogy», «Almaty kubogy», «Qazaqstan kubogy» siiaqty jarystar bızde de ötuı kerek. Osyndai ırı jarystar ötkızbesek, biliard sportyn damytu qiyn. Körşı el Reseide aiyna bırneşe ırı jarys ötıp tūrady. Qazaqstanda būl ürdıs älı tolyq qalyptasyp bolǧan joq, – dedı Ernar Chimbaev.
Biliard oiynynyŋ densaulyqqa paidasy men erekşelıgı turaly da toqtalǧan Ernar Chimbaev azamattardy aiyna kemınde bır ret biliard oinauǧa baryp tūruǧa şaqyrdy.
«Biliard – sport. Öz basym biliardtan köp närse üirendım. Mysaly, bır kezdesuge orta eseppen bır jarym saǧat uaqyt ketedı. Ol jerde är soqqyŋyzdy josparlaisyz. Būl tözımdı boludy talap etedı. Būl – aqyl-oi, dene äreketı ūştasqan sport. Sız 2-3 şaqyrym jürseŋız, azdan soŋ jalyǧyp ketuıŋız mümkın. Al biliard üstelınıŋ basynda esıl-dertıŋ şardy tüsıruge auyp jürıp, qanşa şaqyrym jürgenıŋdı ūmytyp ketesıŋ. Ekı-üş saǧat oinasaŋyz, bırneşe şaqyrym jol jürgendei energiia sarp etesız. Onyŋ üstıne oiyn barysynda şalqaiasyz, eŋkeiesız, syǧalaisyz, qyryndap tūryp şar soǧasyz – bükıl dene ärekettenedı, basqa närsenı ūmytyp, nazaryŋyz şoǧyrlanady. Biliard oinaǧan adam auruyn da ūmytyp ketedı. Közdıŋ de qyzmetın jaqsartady. Sondyqtan biliard oinap tūrǧan dūrys. Būl – jas talǧamaityn tamaşa sport!» dedı ol.
Biliard oiyny fizikalyq tūrǧydan jaqsy sezınuge paidaly ingredientterge toly. Biliard oinaǧan kezde tynys aludyŋ özı özgeredı, demıŋızdı ışıŋızge tartasyz, osylaişa ärbır insultte oŋtaily konsentrasiiaǧa oryn jasau üşın ışıŋız jiyrylady. Būl oiyn deneŋızdegı būlşyq etterge, sondai-aq onyŋ tepe-teŋdıgıne de äser etedı.
«Qarasy men közıŋnıŋ aǧy syndy,
Jaqyndatar jaqsylar
alysyŋdy.
Soqqylardan qaşasyŋ
janyŋ yrşyp,
Zyryldaǧan biliardtyŋ şary syndy…» dep aqyn İbragim İsa «Biliard» degen öleŋınde aitqandai, biliard – dostaryŋmen, jaqsy aralasqyŋ kelgen adamdarmen kezdesudıŋ jaqsy täsılı, bylaişa aitqanda, būl oiyn qoǧamdyq qarym-qatynas şeŋberın keŋeitıp, jūmys önımdılıgıŋızdı de arttyrady.
