Bızdıŋ elımız üşın biylǧy jyldyŋ yqpaldy oqiǧalarynyŋ bırı – G-GLOBAL ideiasy. Jaŋa aqyldastyq alaŋynda Prezident Nūrsūltan Nazarbaev Qazaqstandy jahandyq saiasattyŋ belsendı qatysuşysy retınde tanytty.
Qazaqstannyŋ Europadaǧy Qauıpsızdık jäne Yntymaqtastyq Ūiymyna tabysty töraǧalyq etuı jäne G-global älemınıŋ tūjyrymdamasyn ūsynuy aimaqtyq mäselelerge ǧana emes, adamzattyq tüitkılderdıŋ tüiının tarqatuǧa qauqarymyz jetetındıgın däleldedı. Qazaqstan batys pen şyǧys elderınıŋ strategiialyq ärıptesı retınde örkeniettı qauymdastyqtyŋ maŋyzdy nysanyna ainaldy. Būl jolda biık maqsattar qoiǧan elımızde ekonomikalyq jäne saiasi tabystar eselendı desek artyq aitqanymyz emes. Mūnyŋ bärı –köpvektorly saiasat ūstanyp kele jatqan Elbasynyŋ tıkelei eŋbegınıŋ nätijesı.
Tūraqtylyq taŋdauy
Qazaqstan energetikalyq tasymal dälızınıŋ boiynda ornalasqan. Qoinauymyz mūnai men gazǧa asa bai. Būl turaly älemge tanymal sarapşylardyŋ bırı, beibıtşılık salasyndaǧy Nobel syilyǧynyŋ iegerı Genri Kissindjer «Qazaqstan ülken örkenietterdıŋ tüiısken jerınde ornalasqan, ärı älemdık naryqqa kömırsutegı önımderın beretın asa ırı memleket» dep aitqan bolatyn. Alaida, Qazaqstan älem elderıne tek öndırıp otyrǧan urany men mūnaiy arqyly maŋyzdy deitın pıkırdı ūstanatyndar qatelesedı. Öitkenı, Qazaqstanda eŋ aldymen tūraqtylyq pen tynyştyq saltanat qūrǧan. Iаǧni, Elbasy Nūrsūltan Nazarbaevtyŋ jüzege asyryp otyrǧan saiasi jüiesı demokratiialyq qūndylyqtarmen, saiasi-qūqyqtyq tetıkterımen erekşelenedı. Būl öz kezegınde älem qauymdastyǧynyŋ aldynda qūrmet pen senımdı arttyra bermek.
Prezident bastamasymen qolǧa alynǧan, jahandyq mäselelerge degen közqarastar men olardy şeşudıŋ san joldaryn qarastyratyn G-global jobasy aiqyn maqsatqa negızdelgenı de osydan. Küllı älem elderımen kelısılgen, jahandyq deŋgeide jaŋǧyrtu ürdısın qolǧa alu kerektıgın ūlt köşbasşysy däleldedı.
Jahan damuyndaǧy jaŋa serpın
Memleket basşysynyŋ mälım-deuınşe, G-global ideiasynyŋ äleuetı älemdık qoǧamdastyqtyŋ keŋınen qoldauy arqasynda arta tüstı. G-global sūhbat alaŋy –älemdık qarjy daǧdarysynan şyǧu tetıkterın qūru jäne talqylauǧa baǧyttalǧan halyqaralyq virtualdy joba. Būl arqyly barlyq memleketterdı, älemdık saiasattyŋ memleketaralyq jäne ükımettık emes subektılerın, sondai-aq, jekelegen saiasatkerlerdı, qoǧam qairatkerlerın, sarapşylar men ǧalymdardy yntymaqtasuǧa şaqyru. Bügınde sūhbat alaŋy mamandardyŋ aituynşa, 150 eldegı jüz myŋdaǧan paidalanuşylardyŋ basyn qosqan. «Euraziialyq ekonomikalyq ǧalymdar kluby» qauymdastyǧynyŋ mälımetıne sensek, atalmyş saitty jyl saiyn on myŋ adam paidalanady eken. Osylaişa ekonomikalyq jäne saraptamalyq saittar reitingısınde Davostyq kezdesulerdıŋ internet-resursynan keiıngı ekınşı orynda tūr. Al, ızdeu indeksı boiynşa barlyq ekonomikalyq forumdardy basyp ozǧany eldı quantady. Biylǧy jyly Astana qalasynda ötken forumda Elbasy adamzat örkenietı damuynyŋ konstruktivizmı bes qaǧida negızınde qamtamasyz etılse, ony G-Global qaǧidalary dep ataudy ūsyndy. Onyŋ aituynşa, adamzat revoliusiialar men älemdık soǧystardyŋ limitın ötken ǧasyrda sarqydy. «XXI ǧasyrda ǧalamdyq säulettı tabysty jaŋartu tek qana ılgerı damu – evoliusiialyq jolmen ǧana ıske asyryluy mümkın. Arab köktemı körsetkendei, revoliusiialar tek qoǧamnyŋ damuyn tejeidı, olardyŋ ekonomikasyn kerı aparyp tastaidy, köptegen problemalar tudyrady» degen bolatyn.
G-global –kez kelgen internet paidalanuşynyŋ türlı ziiatkerlık jūmystarǧa, atap aitqanda saraptamalyq şolularǧa, pıkırtalastarǧa, biznes jobalar men saualnamalarǧa qatysuyna mümkındık beretın jaŋa format retınde äigılendı. Ol – ūlttyq ekonomikanyŋ damuyna, älemdık ekonomikanyŋ reformalanuy-na, qala berdı jahandyq deŋgeidegı daǧdarysqa qarsy küres tetıkterınıŋ jasaluyna qyzyǧuşylyq bıldıretın, barlyq äleumettık top ökılderıne arnalǧan ämbebap joba. Al ıs jüzınde jūmys alaŋy retınde Astana ekonomikalyq forumynda tanyldy. Sodan berı Astana qalasy barşa älem qauymdastyǧynyŋ aldynda bedeldı jahandyq aqyldastyq alaŋyna ainalyp keledı.
Besınşı Astana Ekonomikalyq forumynda Prezident Nūrsūltan Nazarbaev ūsynǧan G-global-dyŋ bes qaǧidasy: evoliusiia; ädıldık, teŋdık, mämıle; jahandyq toleranttyq pen senım; jahandyq transparenttılık pen aşyqtyq jäne konstruktivtı köppoliarlylyq qaǧidalary älem ökılderınıŋ nazaryn özıne audartty. Jobany qoldaǧandar qatarynda Nobel syilyǧynyŋ laureattary – Robert Mandell, Djon Neş, Robert Kornberg, Erik Maskin, Djon Aumann, Finn Kidland, Djeims Mirrlis, halyqaralyq biznes jäne bılım, ǧylym ūiymdarynyŋ basqa da ırı ökılderı bar.
