Bügınde Astana qalasynda bizneske, äsırese, şaǧyn jäne orta käsıpkerlıktı damytuǧa erekşe köŋıl bölınıp otyr. Osynyŋ nätijesınde tūrǧyndardyŋ ömır süru sapasy jaqsaryp, ekonomikalyq körsetkışterımız joǧarylap keledı. Sol şaǧyn jäne orta biznes nysandary qala halqynyŋ ärbır üşınşı tūrǧynyn, iaǧni, şamamen 300 myŋǧa juyq adamdy jūmyspen qamtyp otyr.
Ärtürlı saladaǧy käsıp ielerınıŋ qolyn ūzartqan sondai şaranyŋ bırı dep elorda äkımdıgınıŋ qoldauymen jüzege asyrylyp jatqan «1000 sauda orny» jobasyn aituǧa bolady.
Būl jobanyŋ tiımdılıgın qala tūrǧyndary älden-aq aityp jatyr. «Būryndary qala köşelerı aŋǧal-saŋǧal sauda oryndaryna tolyp tūratyn edı. Soŋǧy jyldary būl kemşılıktıŋ orny toltyrylyp jatyr. Kerısınşe, syrtqy körınısı körkeigen sauda nysandary qoiylyp jatqanyn baiqap jürmız. Mūndai jerden eş qoryqpastan qajettı azyq-tülıgımız ben qajettı basqa da zattarymyzdy satyp aluǧa bolady» deidı Maralbek Hisaev esımdı qala tūrǧyny.
Atalmyş joba üş kezeŋ boiynşa ıske asyrylyp jatyr. Basynda qala äkımdıgı köşe saudasyn retke keltıru jäne sanitarlyq talaptarǧa sai keletın zamanaui pavilondar jüiesın qūru maqsatynda 274 oryn bölgen bolatyn. Alaida, käsıpkerlerdıŋ ötınışı boiynşa biylǧy jyly ūsynylǧan oryndar sanyn myŋǧa deiın köbeitu turaly şeşım qabyldanyp, şahardyŋ tūs-tūsyna taǧy 558 sauda nüktesınıŋ tūraǧy belgılendı. Qalǧan oryndar üşınşı kezeŋ boiynşa ıske asyrylatyn bolady. Qazırgı uaqytta osy joba naqty jolǧa qoiylyp, käsıpkerlerge teŋ konkurstyq negızde jalǧa berılgen oryndarda äsem de sändı sauda pavilondar boi köterıp jatyr. Būl nysandardyŋ 303-ı – Esıl audanynda, 305-ı – Almaty audanynda, al qalǧan 377-sı Saryarqa audanynda oryn tebedı.
Köşe saudasyn tiımdı ūiymdastyru Astanadaǧy oryn tapşylyǧy mäselesın şeşuge mümkındık beredı dep josparlanǧan 1000 orynnyŋ köbı – jyljymaly düŋgır¬şekter. Būlardyŋ ışınde qos doŋǧalaqty mobildı punktter de bar. Mūndai düŋgırşekter kädımgı arba siiaqty qozǧalyp, köşıp-qonuy jeŋıl bolady. Būlar köp oryn da almaidy, satuşylar bar bolǧany 1 şarşy metr jerde saudasyn jürgıze beredı. Qos doŋǧalaqty nysandarǧa 100 oryn belgılengen.
Astana qalasy Käsıpkerlık jäne önerkäsıp basqarmasy qyzmetkerlerınıŋ aituynşa, jyldam tamaqtanu jüiesın ūiymdastyru jäne şaǧyn biznestı damytu maqsatynda bölınıp otyrǧan myŋ orynǧa barlyǧy 1 800 ötınış kelıp tüsken eken. Barlyq talaptarǧa sai dep tabylǧan nysandarmen jeke şartqa qol qoiylyp, osy kelısım şart aiasynda käsıpkerler jer telımın 5-7 jyl merzımge jalǧa alyp jūmystaryn jürgızıp jatyr. Mobildı kofeinia, jyljymaly avtoservis, nan jäne jemıs-jidek düŋgırşıkterı, gül jäne kädesyi dükenderı, sondai-aq, strit-fud jüielerınen tūratyn būl sauda nüktelerı qalanyŋ säulet kelbetıne, barlyq sanitarlyq jäne örtke qarsy talaptarǧa tolyqtai jauap beredı.
Ryskül Qauǧabaeva, Astana qalasy Käsıpkerlık jäne önerkäsıp basqarmasy bastyǧynyŋ mındetın atqaruşy:
– Jyljymaly sauda nysandary negızınen 9, 12 jäne 18 şarşy metrge şaqtalyp jasalǧanyn aita ketu kerek. Jobalanǧan būl nysandar üş türlı ülgıde, iaǧni, jemıs-jidek, konditerlık önımder jäne nan-toqaş, süt, şūjyq satuǧa arnalyp jasalsa, ekınşısı – gazet satu kioskısı, tıgın şeberhanasy jäne aiaq kiım jöndeu şeberhanasyna laiyqtaldy. Al üşınşı türı – fastfud, susyn, balmūzdaq siiaqty daiyn önımder satatyn oryndar men gül pavilondaryna arnalyp jasalǧan. Taǧy bır aita keterlıgı, elordanyŋ köşe saudasyna 1000 sauda ornyn bölu täjıribesıne bügınde özge de oblystar qyzyǧuşylyq bıldırıp otyr. Atalǧan joba qalaǧa da, käsıpkerge de qajet. Bır jaǧynan būl köşe infraqūrylymyn jaqsartuǧa, sondai-aq, jetı jyldyŋ ışınde salynǧan investisiiany qaitaruǧa mümkındık beredı.
Atalmyş joba şeŋ¬berınde balalardyŋ oiyn-sauyǧyn ūiym-dastyruǧa arnalǧan alaŋdar da qarastyrylǧanyn aita ketu kerek. Osyndai 23 alaŋ Esıl audanynda oryn tepken. Onyŋ törteuı D.Qonaev, Dostyq köşelerınde jäne Saraişyq pen Arai köşelerınıŋ qiylysynda bolsa, qalǧanynyŋ bärı «Nūrjol» jelekjolyna ornalasady. Būnyŋ ışınde oiynşyq kölık, segvei jäne özı syrǧanaityn taqtaişalardy jalǧa beretın 1 punkt jūmys ısteidı.
Osyndai jan-jaqty qoldaudyŋ arqasynda elordamyzdaǧy şaǧyn jäne orta biznes nysandarynyŋ sany bırşama artyp 105 myŋǧa juyqtap otyr. Būlardyŋ 70 myŋnan astamy – jeke käsıpker, 27 myŋy – zaŋdy tūlǧa retınde tırkelgender. Qalǧandary – jeke şarua qojalyqtary. Şaǧyn jäne orta biznes sektoryndaǧy qosymşa qūnnyŋ jiyntyq ülesı qala ekonomikasynyŋ jalpy kölemınıŋ 62 paiyzyna jetıp otyr.
Osylaişa Astana qalasy öŋırlık jalpy önımınıŋ kölemı 4 trillion 560 milliard teŋgege jetıp, ösım qarqyny boiynşa el aumaǧynda bırınşı bolyp tūr. 2020 jylǧa qarai būl körsetkış 80,5 paiyzdy qūraidy dep kütılıp otyr.
Bürkıt NŪRASYL
