ÖNDIRISTEGI JARAQAT ÖRŞIP TŪR

Qalalyq mäslihattyŋ zaŋdylyq, qūqyq tärtıbı jäne jūrtşylyqpen jūmys mäselelerı jönındegı tūraqty komissiiasynyŋ kezektı otyrysynda Astana käsıporyndaryndaǧy eŋbek qūqylarynyŋ qorǧaluy men eŋbek qauıpsızdıgın jaqsartu mäselelerı talqylandy.

Eŋbek inspeksiiasy jönındegı basqarma basşysy Ermek Ospanovtyŋ aituynşa, elordanyŋ qūrylys nysandarynda öndırıstık jaraqat örşıp barady. Jyl basynan berı qala käsıporyndarynda 108 qaiǧyly oqiǧa tırkelse, onyŋ 34-ı ölımmen aiaqtalǧan. Jazataiym  jaǧdailar saldarynan 118 adam zardap şegıp, onyŋ  84-ı auyr jaraqat alǧan. Osyndai oqiǧalardyŋ 95 paiyzy qūrylys alaŋdarynda oryn aluda.

Aǧymdaǧy jyldyŋ basynan berı atalmyş basqarmaǧa jeke jäne zaŋdy tūlǧalardan 1884 ötınış kelıp tüskenın, olardyŋ 1859-y qaralyp, 25-ı qaralu üstınde ekenın baiandaǧan basqarma basşysy ötınış bıldırgen 450 adamǧa eŋbek zaŋdylyqtary men eŋbek qorǧau mäselelerı boiynşa auyzşa keŋes berılgenın jetkızdı.

Sonymen bırge biyl memlekettık inspektorlardyŋ materialdary boiynşa Astana qa­lasyndaǧy Işkı ıster departamentı Qazaqstan Res­publikasy Qylmystyq Kodeksınıŋ 152-babyna säikes 99 qylmystyq ıs qozǧaǧan. Öndırıste bolǧan qaiǧyly oqiǧalar deregı boiynşa 85 tekseru jürgızılıp, olardyŋ seksen ekısı prosessualdyq şeşım qabyldau üşın tärtıp qorǧau organdaryna jıberılgen. Oryn alǧan zaŋ būzuşylyqtar negızınde 41qūrylys nysanynyŋ material­dary sotqa jöneltılıp, olardyŋ jū­mysy toqtatyldy.

– Öndırıs oryndaryndaǧy oqys oqiǧalar, köbınese, qūrylys alaŋ­darynda tehnika qauıpsızdıgınıŋ qarapaiym erejelerın saqtamaudyŋ saldarynan bolady. Mūndai jaraqattar men adam ölımı – sol ūiymdar jetek­şılerınıŋ salǧyrttyǧy men tärtıptı betımen jıberuınıŋ körınısı, – deidı E.Ospanov.

Ökınıştısı sol, «Astana EKSPO-2017» körme keşenınıŋ qūrylys jū­mystaryn jürgızetın astanalyq tört qūrylys kompaniiasynda da adam ölgenı anyqtalyp otyr. Atap aitsaq, osy jyldyŋ on aiynda «BI GROUP» AQ, «Bazis» QK, «Sembol» jäne «MABETEX GROUP» kompaniiasynda on tört adam ölgenı tırkelgen. Būl qaladaǧy barlyq qaiǧyly oqiǧalardyŋ qyryq paiyzyn qūraidy. Ärine, alaŋ­da­tarlyq jaǧdai. Osyǧan orai, Ermek Sabyrbekūly aldaǧy aida «Astana EKSPO-2017» direksiiasymen bırlese otyryp, joǧaryda attary atalǧan qūrylys kompaniialarynyŋ basşylary men tehnika qauıpsızdıgı jäne eŋbek qorǧau jönındegı injenerlerın şaqyryp, mäjılıs ötkızudı josparlap otyrǧandaryn jetkızdı.

– Köbıne jūmys qauıpsızdıgı ta­lap­tarynyŋ saqtamauǧa qatysty şikılıkter şaǧyn jäne orta biznes töŋıregınen şyǧady. Sebebı, ırı biznes ökılderı öz imidjın būz­bauǧa tyrysady. Al, bız Prezident jariialaǧan moratoriige bai­la­nysty barlyq orta jäne şaǧyn kä­sıpkerlık subektılerın teksere almaimyz. Eger prokuratura özgerıs engızıp, tekseruge rūqsat et­se, bälkım, jūmysşylardyŋ jaza­ta­iym jaraqat aluy nemese eŋbek­aqy­ny uaqtyly tölemeu sekıldı zaŋ bū­zu­şylyqtardyŋ aldyn aluǧa bolar edı, – deidı basqarma basşysy.

Tūraqty komissiianyŋ tör­aǧasy N.Meşeriakovtıŋ töraǧalyǧymen ötken otyrysta baianda­maşy Astanada jūmys ıstep jür­gen­derımen, zaŋ jüzınde basqa qalada tırkelgen käsıporyndarǧa qatys­ty qiyndyqtarǧa toqtaldy. Mūndai mekemelerde jūmysşy men jūmys beruşı arasynda eŋbek daulary tuyndaǧan kezde qalalyq Eŋbek inspeksiiasy jönındegı basqar­ma­nyŋ zaŋ boiynşa olarǧa tekserıs jürgızuge qūqy joq. Mäselen, «Altyn TET» JŞS-nıŋ Astanadaǧy jūmysşylarynan 2014 jyldyŋ mamyr aiynan berı jalaqysyz jürgenderı jönınde jazbaşa ötınış kelıp tüsken. Ökınışke orai, kompaniia Almaty qalasynda tırkel­gendıkten, atalmyş basqarma olarǧa tekserıs jürgıze almai otyr. Demek, qaptaǧan qūrylys firmalarynyŋ qyzmetın örkeniettı elderdegıdei retke keltırıp, uaqyt sozbai naqty zaŋdar men mındetter qabyldau qajet. Būl rette elordadaǧy eŋbek qauıpsızdıgın qamtamasyz etetın mamandardyŋ bılıktılıgın köterıp, jūmysyn üilesımdı ūiymdastyrǧan jön. E.Ospanovtyŋ aituynşa, bügıngı taŋda basqarmada nebärı on inspektor jūmys ısteidı. Būl, ärine, Astanadai alyp şaharǧa azdyq etedı.

Odan ärı söz alǧan qalalyq kä­sıp­­odaqtar keŋesınıŋ töraǧasy Särsenbai Myŋbaev osy mäselenı qauzady. Jalpy, öndırıstegı ja­raqattar men eŋbek daularyna qa­tysty türlı zaŋ būzuşylyqtardyŋ aldyn alu üşın ol kelesı jyldyŋ basynda qaŋtar aiynda Jūmys beruşıler forumyn ötkızudı, sonymen bırge Eŋbek inspeksiiasy jönındegı basqarma, Jūmys beruşılerdıŋ bırlestıgı jäne Käsıp­odaqtar ortalyǧy bırlesken memo­randumǧa qol qoiulary kerek degen ūsynys bıldırdı.

Gülbarşyn ÖKEŞQYZY