Jaqynda Parlament Senatynyŋ deputaty Nūrlan Orazalin Ükımet atyna jurnalister qauymyna qamqorlyq körsetu jönınde saual joldady. Redaksiiamyzǧa osy taqyrypty qauzaǧan maqala kelıp tüstı. Onda avtor joǧary oqu ornyndaǧy oqu aqysynyŋ qymbattyǧyn qozǧap, jas jurnalister aldynan kezdeser äleumettık qiyndyqtar jaiynda pıkır bıldırdı.
Memleket basşysy Nūrsūltan Nazarbaev «Qazaqstan-2050 strategiiasy: qalyptasqan memlekettıŋ jaŋa saiasi baǧyty» atty Joldauynda: «Soŋǧy 12 jylda joǧary bılım aluǧa berıletın granttar sany 182 %-ǧa ūlǧaidy» degen bolatyn. Ras, tegın bılım alatyn studentter qatary artty, alaida aqyly bölımde oqityndardyŋ sany da azaimai tūr.
Elımızde oqu aqysy eŋ qymbat joǧary oqu oryndarynyŋ basynda 2009 jyly negızı qalanǧan Nazarbaev universitetı tūr. Onda bılım alǧyŋyz kelse, jylyna 21500 AQŞ dollaryn töleuıŋız qajet. Özım oqityn L.Gumilev atyndaǧy Euraziia ūlttyq universitetınıŋ jurnalistika jäne saiasattanu fakultetınıŋ aqyly bölımındegı studentter töleitın bır jyldyq oqu aqysy 630 000 teŋgenı qūraidy. Osy qarajatty 4 jylǧa köbeitken kezde
2 520 000 teŋge şyǧady. Būl tek oqu aqysy ekenın este saqtaŋyz.
Endı osy 2 520 000 teŋgenı student bankten nesie alyp töledı deiık. Tört jyldan soŋ studentımız jurnalist mamandyǧyn ielenıp, joǧary oqu ornyn aiaqtaidy. Sodan keiın jas maman jūmys ızdeu maşaqatyna kırısedı. Osy oraida da ol bıraz synaqtarǧa tözuı tiıs. Toqtala ketetın bolsaq, bırınşıden, oqudy endı bıtırgen studenttı eşbır jūmys orny qabyldauǧa qūlyq tanytpaidy, ekınşıden, keşe ǧana qolyna diplom ūstaǧan studentten eŋbek ötılın talap etedı.
Sätı tüsıp, jas maman jūmysqa ornalasady deiık. Respublikamyzda jurnalistıŋ ortaşa jalaqy mölşerı – 63 163 teŋge. Ol banktegı nesienı 5 jylǧa, iaǧni, 60 aiǧa resımdep alǧan. Menıŋ esepteuım boiynşa jas maman eş paiyzsyz tek bankten alǧan aqşasyn ǧana qaitarady. Sonda är ai saiyn jalaqysynyŋ 42 000 teŋgesın nesiege töleidı. Būl alǧan jalaqysynyŋ 66, 5%-yn qūrap otyr. Osylai jūmysyn ıstep, nesiesın tölep jürgen uaqytynda «päter, tūrǧyn üi, otbasy» degen sözder onyŋ janyna maza bermeitın, tün ūiqysyn tört böletın qol jetpestei armanǧa ainalady.
Taǧy aitylatyn bır jäit – baspana mäselesı. Eger jas jurnalist elorda tūrǧyny bolyp, ata-anasymen bırge tūrsa, odan asqan baqytty jan joq şyǧar. Al, alys şalǧaidan arman jetegınde elordaǧa bılım ızdep kelgen jalyndy jastyŋ jaǧdaiy tym auyrlau. Nesie, päteraqy, jürıp-tūruy, ışer asy, kier kiımı – osynyŋ barlyǧy jas mamannyŋ basyn auyrtady. Közdı aşyp-jūmǧanşa 5 jyl nesiesın tölep bolyp, 27 jasqa tolǧan azamat «uf» deidı. Aldaǧy uaqytta küter jailar būrynǧydan äldeqaida auyr ekenın seze bastaidy. Oquyn jalǧastyryp, magistrant atanu da oiynda bar. Tarazynyŋ kelesı basynda –
otbasyn qūryp, şaŋyraq köteru. Keregesın kerıp, üilı-jarandy bolu üşın de baspana qajet. Ekı joldyŋ bıreuın taŋdau kerek. Jastarymyzdyŋ bırazy oquyn jalǧastyryp, otbasyn qūru mäselesı jaiyna qalyp jatady. Sonda qazaq halqynyŋ sany qalai ösedı?
Arna ÄBSEIITOVA,
L. Gumilev atyndaǧy EŪU studentı
