L.Gumilev atyndaǧy Euraziia ūlttyq universitetınde Nūr-Sūltan qalasy äkımdıgınıŋ ūiymdastyruymen «Jeltoqsan-1986: azattyq ruhy jäne otanşyldyq qūndylyǧy» atty respublikalyq ǧylymi-täjıribelık konferensiia ūiymdastyryldy.
Täuelsızdıktıŋ 30 jyldyǧy men Jeltoqsan köterılısınıŋ 35 jyldyǧyna arnalǧan şaraǧa Qazaqstannyŋ tükpır-tükpırınen sol oqiǧanyŋ kuägerlerı men jas ūrpaqty patriottyq tärbieleuge üles qosyp jürgen ükımettık emes ūiym ökılderı qatysty. Basqosudy qala äkımınıŋ orynbasary Ashat Oralov alǧy sözımen aşty.
– Qazaq tarihy täuelsızdık pen erkındık jolyndaǧy kürester tarihy ekendıgı aqiqat. 1986 jylǧy Jeltoqsan oqiǧasy qazaq halqynyŋ sana-sezımınıŋ qanşalyqty öskendıgın körsettı. Ūlttyq sezımınıŋ ösuıne airyqşa yqpal ettı. Būl – jalyndy jastarymyz ben täuelsızdık köksegen ata-baba ruhynyŋ alaulaǧan kün. Jeltoqsan oqiǧasy – bärımız üşın maŋyzdy tarihi beles, – dedı Ashat Razdyqūly.
Sonymen bırge kezdesuge moderatorlyq etken L.Gumilev atyndaǧy Euraziia ūlttyq universitetınıŋ prorektory Dihan Qamzabekūly da Jeltoqsan köterılısınıŋ qazaq tarihyndaǧy maŋyzyn, odan taǧylym alu mäselesı turaly söz qozǧady.
Konferensiiada alǧaş bolyp baiandama jasaǧan L.Gumilev atyndaǧy Euraziia ūlttyq universitetı halyqaralyq qatynastar fakultetınıŋ professory Ämırjan Älpeiısov Jeltoqsan köterılısımen «Jas tūlpar» ūiymynyŋ arasynda tarihi sabaqtastyq bar ekendıgın tılge tiek ettı.
– Menıŋşe, būl köterılıs – dästürdıŋ jalǧasy, mūnda tarihi sabaqtastyq boldy dep aita alamyn. Tarihi sabaqtastyq turaly aitqanda 1986 jylǧy Jeltoqsan köterılısı men 1916 jylǧy ūlt-azattyq köterılıs arasyndaǧy myna bır bailanysqa nazar audarmasqa bolmaidy. 1916 jylǧy köterılıste patşa ükımetı türlı amal-aila arqyly halyqty aşyndyryp, özıne qarsy qoiyp aldy. 1986 jylǧy köterılıstıŋ aldynda da mūndai äreketter boldy. Köterılıske deiın sol kezdegı Almaty qalasynyŋ atqaru komitetı päterdı jalǧa beruge tyiym salu turaly būiryq şyǧardy. Al ol kezde Almatyǧa Qazaqstannyŋ tükpır-tükpırınen kelgen studentter, jūmysşy jastar jataqhanada oryn timese päter jaldap küneltetın. Ärı jergılıktı almatylyqtardyŋ arasynda özınıŋ jeke päterı bar qazaqtardyŋ ülesı tym az edı. Demek, älgı būiryq arqyly qala bilıgı sol kezdegı el astanasy bolǧan Almatyǧa qazaqtardy jolatqysy kelmedı. Taǧy bır dauly mäsele Jeltoqsan köterılısınıŋ sipatyna bailanysty. Oǧan bıreuler oqiǧa dep qana aiasy tarlau maǧyna üstegısı keledı. Şyn mänınde būl köterılıske jatady. Osynda kuä bolǧan jandar da sözımdı qūptar, Jeltoqsan köterılısı 1986 jyldyŋ 16 jeltoqsanynda tüs aua bastalǧan köterılıs 19 jeltoqsanǧa deiın jalǧasty. Būl onyŋ jai ǧana oqiǧa emestıgın däleldeidı, – dedı Ämırjan Älpeiısov.
Jeltoqsanşy Ermūhan Quandyqov köterılıske qatysyp, quǧyndalǧan jastardy Aqtaudaǧy Jeltoqsan oqiǧasyn zertteu komissiiasynyŋ jūmysy turaly baiandady. L.Gumilev atyndaǧy EŪU janyndaǧy Zamanaui zertteuler institutynyŋ direktory Mūhit-Ardager Sydyqnazarov Jeltoqsan köterılısıne älem elderındegı közqaras turasynda söz söiledı.
Konferensiiada Jeltoqsan köterılısın zertteu, ädıl baǧa beru, onyŋ bügıngı ūrpaqqa otansüigıştık qasietın darytudaǧy maŋyzy turasynda da ūtymdy ūsynys, kelelı pıkırler aityldy. Öz tarapynan jeltoqsanşylar Jeltoqsan qaharmandarynyŋ atyn köşege, saiabaqqa beru turaly oilaryn ortaǧa saldy. Jiyn soŋynda basqosudyŋ qarary qabyldandy.
