Käkımbek Salyqov
Astana toiy qarsaŋynda qazaqtyŋ qabyrǧaly qalamgerı Käkımbek Salyqov bızdıŋ redaksiiamyzǧa arnaiy kelıp, erteŋı nūrly elordanyŋ asqaq kelbetın aǧynan jaryla aişyqtaǧan bır top öleŋderın berıp kettı. Aqyn aǧanyŋ jaryq körgelı jatqan jaŋa «Astana – eldıŋ ajary» atty kıtabyna kıretın osynau jyr joldaryn oqyrman nazaryna ūsynyp otyrmyz.
Astananyŋ avtoryna
alǧysym
Jalyndap tasqyn atqan jas qalanyŋ
Oinaidy ottarymen asqaq änım.
Arnaimyn alǧy sözdı Prezidentke,
Avtory älemge aiǧaq Astananyŋ!
Törı etıp qaita tuǧan baitaq eldıŋ,
Tızgındı täuelsızdık saltqa berdıŋ.
Astana – erlıgıŋnıŋ zor belgısı,
Ülgısı elın süigen darhan erdıŋ.
Bır syrdy keide qozǧau qiyn maǧan,
Jan örtep, ışı-bauyrym qūiyndaǧan.
Törenıŋ äuletıne handyq qūrǧan,
Qazaqqa qala salu būiyrmaǧan.
Samsaǧan sansyz köşe mol şyraǧyn,
Körgende az ba menıŋ tolqyǧanym.
Nūreke!
Astana üşın alǧysymnyŋ,
Kemdıgın älı talai toltyramyn.
Tılek sol –
bılek qosyp maqsat arnar,
Äkelsın bırlık sätın aqşa taŋdar.
Elde bar estılerge jük kötergen
Qolqabys eter zerlı aqsaqaldar.
Ǧajaiyp köşelerge köz toimaidy,
Bız tügıl aspanda Ai men Kün toilaidy.
Ornatqan Astanany köşbasşyǧa,
Myŋ öleŋ arnasam da köp bolmaidy.
Kerei jäne Jänıbek
handarǧa
Danalar, alǧys al bügın,
Täuelsız qūşsaq taŋ nūryn.
Sendersıŋ tūŋǧyş tu ūstap,
Qazaqtyŋ qūrǧan handyǧyn!
Kedergı bolyp köp syndar,
Kezegın sättıŋ tostyŋdar.
Derbestık köşın bastaǧan
Qazaqtyŋ basyn qostyŋdar.
Sendelgen elge küş bıttı,
Oraiyn tapty ıs qūtty.
Äbılqaiyr handy qastasqan,
Sahnadan Alla qudyrtty,
Derbes el köşın tudyrtty.
Maŋdaiǧa jūldyz bailandy,
Qyzdyrdyŋdar maidandy.
Qaitaryp qolǧa aldyŋdar,
Türkıstan, Sozaq, Sairamdy.
Ömırdı oilap aldaǧy,
Ūlytaudan eldı barlady.
«Qasym salǧan qasqa jol»,
Jeŋısterıŋdı jalǧady.
Būl künde ömır jetıldı,
Täuelsız elım bekındı.
Tu köterdık kögıldır,
Senderdıŋ tuyŋ sekıldı.
Kerei men Jänıbek aibatty,
Han boldyŋdar qairatty.
Beinelerıŋ, ekı han,
Astanany jainatty.
Kenesary – kemeŋger
Dauyl tūlǧa, bostandyqtyŋ ūrany,
Kenesary – saiyn dala qyrany.
Esımı onyŋ är jürekte alaulap,
Janyp tūrǧan eldıŋ sönbes şyraǧy.
Batyr üşın ol da tynbas sert edı,
Aq patşanyŋ bekınısın örtedı.
Sol Aqmola Astana bop jainap tūr,
Mıne, qyzyq, erenǧaiyp ertegı!
Eskertkışke qarai qalsam pır tūtyp,
Kökke örlep tūr «Sal küreŋın» jūlqyntyp.
Kök Esılden qarǧyp öter dep qaldym,
Jaŋa qiial bolaşaqqa ūmtylyp.
Ūmytpaimyz kökıregınıŋ jarasyn,
Taǧdyryna bır küŋırenıp qalasyŋ.
Ne de bolsa Kenesary jalǧap tūr,
Abylai men Nūrsūltannyŋ arasyn!
Qos jūldyz qaita jainady
(Mūqan Tölebaevqa)
Sal Kökşe sylaŋ qaǧyp äsem nuly,
Jetısu qosylǧandai duman-şuly,
Qūttyqtap Astananyŋ tuǧan künın,
Bırjan sal, aqyn Sara qaita tudy.
Möp-möldır aq bürşıgın aşqan jaŋa,
Ǧajaiyp eŋlıkgüldei ösken dara.
Ajaryn Saryarqanyŋ aşa tüsıp,
Jarq ettı aldymyzda aqyn Sara.
Jetkendei şalqar şattyq tolqyp, tasyp,
Bar qazaq qarai qaldy mauqyn basyp.
Däl sonda elestedı Bırjan, Sara,
Mūqanmen bırge ötkendei qoltyqtasyp.
100 jyldyq sazger toiy şaşyldy änı,
Döp keldı opera teatry aşylǧany.
Aitysyp Bırjan-Sara el aldynda,
Jan syryn bar älemnen jasyrmady.
Syrly saz qūlaş jaisa asyldanyp,
Sahnaǧa äkeldı ötken ǧasyrdy alyp.
Astana aspanynda Bırjan, Sara,
Qos jūldyz jarqyl qaǧyp aşyldy anyq.
Sanaly qala salyndy
Täuelsız eldıŋ jolbasy,
Alataudan bata aldy.
Elorda men Elbasy,
Egız ūǧym atandy.
Äu, bastan aiqyn bılındı,
Astana asqaq maqsaty.
Romuldai salǧan Rimdı,
Elbasy şyqty jaqsy aty.
Az jylda erkın töseldık,
Qarqynǧa halqym ilandy.
Älemde bar äsemdık,
Säuletke sän bop jinaldy.
Paş etıp qyryn basqa da,
Aqtarsam bügın aşyq syr:
Özgelerden jas qala,
Öresı öktem asyp tūr.
Qalǧan joq ılkım tūsalyp,
Oraiyn tapty oŋǧan ıs.
Aqylmen jeŋgen küş alyp,
Barady jyljyp qozǧalys.
Mäŋgılık bolǧai ǧūmyry,
Sūlulyq şebı alyndy.
Täuelsız eldıŋ tūǧyry –
Sanaly qala salyndy.
Aqqu qala – Astana
Esımıŋ Ai, Älemge tūraqtalyp,
Kelıpsıŋ Saryarqaǧa jūmaqty alyp.
Közıme körınesıŋ jas Astana,
Esılge qonǧan aqqu siiaqtanyp.
Ornasa aidynyma altyn mausym,
Aq qanat, aşyq qabaq jarqyldaisyŋ.
Kelbetıŋ tuǧan eldı süisındırıp,
Qūlpyryp, künnen-künge qarqyndaisyŋ.
Quansam ainalama jar salǧandai,
Ǧajapsyŋ körgen adam tamsanǧandai.
Tolqydym, aq qaiyŋdar arasynan
Auyldas qara közder qarsy alǧandai.
Irgesı egemen el berıktensın,
Qazaqqa sūlu tūlǧaŋ körık bersın.
Saqtasyn ışkı daudan, syrtqy jaudan,
Älemnıŋ bar bailyǧy erıp kelsın!
Soltüstık şūǧyla
Kögıldır üiler möp-möldır,
Qyzdardai kigen kök köilek.
Kök şūǧyla tökken nūr,
Barady jerden kökke örlep.
Otyz, qyryq qabatty,
Üş tūrǧyn üi kösılgen.
Kök būida jıgın sanatty,
Aq jıbek jıppen esılgen.
Kögıldır üiler körkı äsem,
Kök aspanmen talasqan.
Köŋılge sezım, oiǧa äser
Tökkenı janǧa jarasqan.
Adamǧa bügın ne kerek,
Bärı de tügel tabylar.
Quanǧan adam ne demek,
Taŋdanyp, ünsız tabynar.
Üş üidı erteŋ köremız,
«Bäiterektıŋ» qasynda.
Ǧajapqa köŋıl bölemız,
Baqşaly-sudyŋ basynda.
Keŋsesın Gitlerdıŋ talqandaǧan
(Saǧadat Nūrmaǧambetovke)
Jau kelse eldı oirandap tarpaŋdaǧan,
Qan maidan, syn saǧatta baiqaldy adam.
Rahymjan Reihstagqa tu tıkkende,
Saǧadat ışten kırıp talqandaǧan.
Şyǧarmai esımızden bır ısın de,
Asyldy ardaqtaiyq tırısınde!
Jetpei-aq jiyrma beske batyr boldy,
Ot-şeru şektı kışı, ırısınde.
Ötken kün özgertken joq som almasty,
Törıne täuelsızdık jol almasty.
Atandy tūŋǧyş «Halyq qaharmany»,
Qorǧanys ministrı eŋ alǧaşqy.
Ötken soŋ eldıŋ keşe bodan jaiy,
Bolmady qolbasşyǧa odan saiy.
Kögıldır tu astynda ol atandy,
XX ǧasyrdyŋ Qabanbaiy.
Jüirıktei kelıp tūrǧan şyn babyna,
Bügın de üles qosty nūrly aǧynǧa.
Älı de memlekettık şekaraǧa,
Quanam sergek qarap tūrǧanyna.
Titımdei aq tüspeptı qara şaşqa,
Paŋ kerbez, qimyly da dara basqa.
Toqsannyŋ toǧaiyna jetse-daǧy,
Körıner elu jasta qalam qasqa.
Osyndai ūl tuǧyzǧan darqan dalam,
Ūnaidy ar-namysşyl arqaŋ maǧan.
Saǧadat – baitaq eldıŋ şyn saŋlaǧy,
Keŋsesın Gitlerdıŋ talqandaǧan!
Ata Zaŋym — Astananyŋ jüregı
Zaŋdar… Zaŋdar… köp qoi zaŋdar legı!
Ata Zaŋym – eldıŋ asyl tılegı.
Lüpılınen täuelsızdık när alǧan,
Ata Zaŋym – Astananyŋ jüregı.
Ata Zaŋym – menıŋ asqaq namysym,
Ter aiamai ötem ūlttyq ar üşın.
Ata Zaŋym – keleşektıŋ aiǧaǧy,
Ol – bügıngı qolym jetken tabysym.
Ata Zaŋ men eldıŋ kökşıl bairaǧy,
Quantady qatar qanat jaiǧany;
Balqyp şyǧar änge qosyp aitqanda,
Otansüigış asyl sezım qaimaǧy.
«Jetı jarǧy» bastamasy zaŋymnyŋ,
Babalardan tuǧan eken aǧyndy ün.
«Elım-aidyŋ» zarymenen jetkendei,
Qojabergen jyrauǧa men tabyndym.
Jarǧy jönın Äz-Täuke ettı oǧan erıktı,
Töle, Qazybek, Äitekeler erıptı.
El danasy şymqai saŋlaq jegı bi,
Han aldyna altyn qazyna berıptı.
Ata Zaŋyn halqym mäŋgı süiedı,
Bostandyǧyn kökeiıne tüiedı.
Ata-baba armany – Altyn Zaŋym,
Barşa halyq şuaqty alǧys üiedı.
