ҚАРАҒАЙ, ҚҰСТАР һәм ҚЫРҒИ
Біздің ауламыздағы кешегі балаң қарағайлар аз ғана жылдың ішінде көк тірердей болып, шырқап өсті. Кейбіреулерін ұлым Айбек екеуміз отырғызып едік. Балалар да ұйқылары қанған соң, ауламыздағы кішкене орманның құшағына енеді, рахаттанып… Күні бойына дауыстары бір толастамайды сол жерден. Табиғат-анамыздың үйіміздің алдындағы осынау бір бөлшегіне мен панамыздай, ұлы жаратылыс құдіретінің күшіндей құрметпен қараймын. Таң сібірлеп атысымен қарағайлардың ұшар бастарына неше түрлі құстар қонып, ән сала бастайды. Іштерінде суық торғайлар, сарыжағал шымшықтар, тіпті, қайдан келгені белгісіз бұлдырықтар да жүреді, бұтақтан-бұтаққа секіріп…
Мен қарағайлар саясындағы темір күркешеге кіріп, айналамды қызықтауға бейілмін әркез. Аяғымның астында шаруақор құмырсқалар жүреді, әлденендей жұмыстарына асығып. Кейде олардың аптыққан тіршіліктеріне зу етіп, кенеттен қона қалатын бала торғайлар бастарын қисайта таңдана қарайды. Әдетте, бұл жерді түн баласы жастар мекен етеді. Солардан торғайлар үшін қорек болар талай дәмдер қалады. Торғайлардың арасында әлсіздері де жолығады. Бірде сондай қанаттының бірін осы маңда кердең басып жүретін, үсті-басы кір-қожалақ қара мысық бас салып, алып кетті, жертөле жаққа. Өткен күзде ауладағы осы қарағайлардың ұшар басын қайдан келгені беймәлім бір қырғи мекендеп жүрді. Заңғар биіктегі ағаш басында отырып, үй шатырын мекен еткен көгершіндерге көз салғандай болады да, кенеттен атқан оқтай зымырай шырқап кетеді… Бұрындары бұл маңда күл-қоқыстарға құмар шағалалар көп болатын. Енді жоқ. Қырғидың жұмысы ма деймін… Көгершіндер болса, аспан астында еркін қалықтап жүр. Өздері неше түрлі. Ақ көгершін, көк көгершін…
Смағұл РАХЫМБЕК, жазушы