Тәуелсіздігімізді алып, өз алдына ел болып, шаңырақ көтергелі өзіміздің отандық өнімдерімізді де көптеп өндіре бастадық. Қазіргі күні біз «Қазақстанда жасалған!» деген белгі соғылған небір өнімдерімізді өзге елге мақтанышпен көрсете алатын дәрежеге жеттік. Тәуелсіздігіміздің ең басты құндылығы да – осы. Индустриялдық-инновациялық ірі жобаларды жүзеге асыруға айрықша көңіл бөліп отырған Қазақстан күні кеше ТМД мемлекеттерінен алғашқы болып, электровоз шығаратын зауытты іске қосты. Бұған дейін ел игілігіне арналған «Тұлпар-Тальго» Локомотив құрастыру зауыттарының өзі ауыз толтырып айтарлықтай толайым табыстарымыздың бірегейі.
Тұлпардай жүйткіген «Тальго»
Кезінде теміржол саласындағы машина жасау кәсіпорындары, негізінен, Ресей мен Украинада салынып, жұмыс істегені белгілі. Ал еліміз өз алдына тәуелсіз мемлекет болғаннан кейін жолаушыларға ыңғайлы теміржол көліктерін өзімізде өндіруге ден қоя бастады.
2010 жылы «Қазақстан темір жолы» ҰҚ» АҚ мен испаниялық «Патентес Тальго С.Л.» компаниясы арасында Астана қаласында теміржол жолаушы вагонын өндіру мен оларға техникалық қызмет көрсететін бірлескен кәсіпорын құру туралы шарт жасалды. Сөйтіп, «Үдемелі индустриялдық-инновациялық даму» бағдарламасы шеңберінде 2011 жылдың желтоқсанында жолаушылардың заманауи жүрдек вагондарын шығаратын «Тұлпар-Тальго» жаңа зауыты іске қосылды.
Кәсіпорын жылына 150 вагон шығаруға қауқарлы. Вагондардың конструкциялық жылдамдығы – сағатына 200 шақырымды құрайды.
Қазақстанның ауа райына бейімделіп жасалған пойыздардың құрамындағы вагондар туристік, бизнес, гранд-класс және мүмкіндігі шектеулі жандарға арналған деп бірнеше түрге бөлінеді. Заманауи үлгідегі вагондарда дәмхана, мейрамхана, ішкі байланыс жүйесі, сыртқы интернет қатынасы жүйелі жұмыс істейді.
Астана технопаркі аумағындағы ең ірі екінші жоба болып саналатын «Тұлпар-Тальго» зауытының жалпы аумағы – 21 гектар. Өндірістік орны – 31 000 шаршы метр. Темір жолының ұзындығы – 4,2 шақырым.
Астана – Алматы, Алматы – Шымкент бағытында тұрақты жолаушылары бар «Тальго» биылғы жылдың шілдесінен бастап, Алматы-Петропавл бағыты бойынша қатынай бастады.
Зауыт қызметкерлері вагон құрастыруда пайдаланылатын испандық қосалқы бөлшектердің орнын біртіндеп отандық өнімдерге ауыс-тыра бастағандарын айтады. Мысалы, вагондардың дөңгелектеріне Степногордың подщипник зауыты шығарған өнімдер қолданыла бастаған.
Жаңа электровоз құрастыру зауыты
«Қазақстанда жасалған!» деп мақтанышпен айта алатын тағы бір ірі жобамыз – күні кеше Елбасының қатысуымен ашылған электровоз құрастыру зауыты.
Іргетасы 2010 жылдың маусымында қаланған зауыттың өндірістік қуаты жылына екі секциялық 50 электровоз құрастыруға жетеді. Францияның «Альстом Транспорт» компаниясы жобаны Қазақстан, ТМД және Балтық жағалауы елдерінің табиғатына бейімдей отырып жасағандарын алға тартады.
9 мың тонна жүкті тарта алатын қуаты бар теміржол көлігі көмір, жанар-жағар май сынды тауарларды тасымалдауға өте ыңғайлы болып тұр.
Елімізге жүк және жолаушылар тасымалына теміржол вагондары жетіспейтінін, барының өзі ескіргенін еске алсақ, технологиялық тұрғыдан өнімділігі ең жоғары зауыттың ашылуы экономикамызды алға сүйрейтін ірі жоба болғаны анық.
Қазіргі таңда KZ8A сериялы электровоз Ресейде сынақтан өткізіліп жатыр. Алдағы жылдың қаңтар айынан бастап, Қазақстанда сыналатын болады. Яғни, жоспар бойынша, 2013 жылдың алғашқы айынан бастап жұмысына кірісетін кәсіпорында алғашқы кезде 47, кейін жобалық қуатына кіріскеннен кейін 650-ге дейін жаңа жұмыс орны ашылады деп күтілуде.
Күн батареялары да өзімізден болады
Тәуелсіздік алғалы қолымыздағы барымызды ұқсатып, мүмкіндігімізді барынша пайдалану жағын қарастырып жатқан жайымыз бар. Мәселен, әлемде энергия тапшылығы белең алып тұрған тұста өзіміздегі бар күн, жел сынды табиғи энергия көздерін кәдемізге жаратуды мақсат еттік. Алдағы уақытта пайдалануға берілетін фотоэлектр модульдерін құрастыру зауыты да – осы салада қолға алынған ірі жобалардың бірі.
Бұл зауыттың құны – 5,5 млрд теңгені құрайды. Қазақстан мен Франция арасындағы индустриялдық-инновациялық ынтымақтастық жөніндегі келісімдер шеңберінде жүзеге асырылып жатқан жоба барысында күн сәулелерін электр энергиясына айналдыратын батареялар өндірілмек. Бұл өнім де «Made in Kazakhstan» деген таңбамен жарыққа шықпақ.
Тұран даңғылы бойында орналасқан үш қабатты зауыттың аумағы – 5,0169 га. Қуаттылығы жылына 217 мың фотоэлектр модульдерін өндіруге жетеді. Күн батареяларының жарамдылығы – 20 жыл. Зауыт 175 адамды жұмыспен қамтитын болады.
Жобаның операторы – «Қазатомөндіріс» ҰАК» АҚ-ның еншілес кәсіпорны «Astana Solar» ЖШС.
P.S. «Қазақстанда жасалған» деген белгісі бар сан-салалы өнімдер шығаратын үлкенді-кішілі кәсіпорындар елімізде көптеп ашылып жатқаны көңілге қуаныш ұялатады. Екі жарым жылдың өзінде Қазақстанда 550 жаңа кәсіпорын пайдалануға беріліп, жүздеген мың жаңа жұмыс орны ашылған екен. Тәуелсіздік алғалы бері елімізге 170 миллиард доллар тікелей инвестиция тартылған. Келешекте ірі шетел компаниялармен бірлесе жасалған жобалардың қазақстандық үлес салмағын арттыру көзделіп отыр. Олай болса, отандық өнімдердің тамырына қан жүгіретін кез әлі алда. Өнім өндіру деген бар да, оны тұтыну деген бар. Қазақстандық әр азамат өз елі өндірген өнімді сатып алуға ынта білдірсе, еліміздің экономикалық дамуына да үлес қосқан болар еді.
Қымбат ТОҚТАМҰРАТ
