باستى اقپاراتمادەنيەت

ءان بازارى – قاراوتكەل

ە.راحماديەۆ اتىنداعى مەملەكەتتىك اكادەميالىق فيلارمونياسى «ءان بازارى – قاراوتكەل» اتتى تاريحي-مۋزىكالىق كەشىن وتكىزدى. كەشتىڭ بۇلاي اتالۋى تەگىن ەمەس, كەشەگى قاراوتكەل, بۇگىنگى ەلوردا ءحىح عاسىردىڭ ورتاسىنان حح عاسىردىڭ باسىنا دەيىن ۇلكەن ساۋدانىڭ عانا ەمەس, ءان-جىردىڭ دا ورتالىعى بولعان. قازىرگى «استانا» كونتسەرت زالىنىڭ ورنىنداعى جارمەڭكەگە نەبىر دۇلدۇلدەر مەن بۇلبۇلدار جينالىپ, ونەر جارىستىراتىن. ايگىلى ءانشى, حالىق كومپوزيتورى بالۋان شولاق سول جەردە قىمىز ساتىپ تۇرعان عاشىعى عاليانى العاش كورىپ, ىنتىققان دەگەن دەرەك تە بار. فيلارمونيا ارتىستەرى مەن شاقىرىلعان ونەرپازدار قاراوتكەلدىڭ ءان بازارىن جاڭعىرتىپ, اسىل مۇراعا اينالعان اندەردى شىرقادى.

اكادەميك احمەت جۇبانوۆتىڭ «زامانا بۇلبۇلدارى» ەڭبەگىندە ارقا ءانىنىڭ ءبىر بيىگى قوسىمجان باباقوۆتان جازىلىپ الىنعان تاريحي دەرەك كەزدەسەدى. سونى سويلەتسەك, 1915 جىلى اقمولانىڭ اتاقتى كوپەستەرى قوسشىعۇلوۆتار ۇزدىك انگە بايگە جاريالاپ, وسى جەرگە ارقانىڭ ءار اتىرابىنان انشىلەردى جينايدى. ءبارى ءانشى ءارى اقىن عازيز فايزوللاۇلىنىڭ شاڭىراعىندا باس قوسادى. وسى جەردە كەڭەسىپ, ءان شىرقايدى.

ولاردىڭ اراسىندا «قاناتتالدى» ءانىنىڭ اۆتورى ساتماعامبەت, قاپاش, تۇرسىنباي, سالكەن, كاكىمجان, گارمونشى قاراقاس, احمەت, يساباي سىندى سول زاماننىڭ ۇلكەن انشىلەرى بولادى. جيىرما جاسقا ەندى تولعان قوسىمجان دا سول ورتادان تابىلىپ, ءبىرجان سالدىڭ «ايتباي», جاياۋ مۇسانىڭ «كوگارشىن», عازيزدىڭ «شالقىما» اندەرىن ايتادى.

جالپى, ءبىر عاسىر بۇرىن وتكەن بۇل باسقوسۋدا اقان سەرى, باسقا دا حالىق كومپوزيتورلارىنىڭ تۋىندىلارى اۋەلەيدى. بەرتىندە وسى اندەردى جۇسىپبەك ەلەبەكوۆ, مادەنيەت ەشەكەەۆ, جانىبەك كارمەنوۆ, قايرات بايبوسىنوۆ, ت.ب. ونەر ساڭلاقتارى ءىلىپ اكەتىپ, ءوز شاكىرتتەرىنە ۇيرەتتى.

فيلارمونيا كەشىندە ونەرپازدار تاريحتى ءتىرىلتىپ, اۋەلەتە ءان سالدى. «عازيزدىڭ ءانى», «شامسيقامار», «سۇرجەلگەنشە», «مايرانىڭ ءانى», ت.ب. باعا جەتپەس ۇلتتىق مۇرانىڭ ءىنجۋ-مارجانى سانالاتىن شىعارمالار جاڭعىردى.

قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرلەرى گۇلميرا سارينا, ايگۇل قوسانوۆا, مادەنيەت قايراتكەرلەرى اماندىق كومەكوۆ, سەكەن سىزدىق,  مادەنيەت سالاسىنىڭ ۇزدىگى نۇراي تاناباەۆ, حالىقارالىق جانە رەسپۋبليكالىق بايقاۋلاردىڭ لاۋرەاتتارى ۇلاعات شالعىنبەكۇلى, باۋىرجان نۇرمۇحانوۆ, جاندوس يمانباي, بەرىك وماروۆ, دانيار مۇقان, بەيبىت مۇساەۆ, جانەل قۋاتوۆا, جاقسىگەلدى ماياساروۆ, ارافات ىسقاقوۆ, تەلمان نۇركەنوۆ, وزگەرىس شەرىكباي, نۇرجان مەيىر­حان, ەلبول قۋانبەك, اينۇر قونىسباەۆا, ساۋلەجان تاعزيا, «سارىارقا» فولكلورلىق ءانسامبلى مەن «شالقىما» حالىق بي ءانسامبلى ونەر كورسەتتى.

كەشتىڭ وتۋىنە استانا قالاسى ورتالىقتاندىرىلعان كىتاپحانالار جۇيەسى دە اتسالىسىپ, «تاريح بەتتەرى سىر شەرتەدى»  اتتى كورمە ۇيىمداستىردى. بۇل كورمەگە اقمولا تاريحى, قاراوتكەل جارمەڭكەسىنىڭ تاريحى, جارمەڭكەگە قاتىسقان ونەر مايتالماندارى تۋرالى ماتەريالدار, اقان سەرى, امىرە قاشاۋباەۆ, ءيمانجۇسىپ قۇتپانۇلى, ساتماعامبەت احمەتوۆ, مايرا ۋاليقىزى, تاعى باسقا دا انشىلەر مەن حالىق كومپوزيتورلارى جايلى كىتاپتار قويىلدى.

تاعىدا

ۇقساس جاڭالىقتار

پىكىر ۇستەۋ

Back to top button