كەشە ەلوردا اكىمدىگىندە پرەزيدەنت ق.توقاەۆ وتكىزگەن ۇكىمەتتىڭ كەڭەيتىلگەن وتىرىسىنىڭ قورىتىندىلارى بويىنشا قالا اكتيۆىنىڭ ءماجىلىسى ءوتتى. نۇر-سۇلتان قالاسىنىڭ اكىمى التاي كولگىنوۆتىڭ توراعالىعىمەن وتكەن جيىندا مەملەكەت باسشىسى مەملەكەتتىك ورگاندار الدىنا قويعان جاڭا مىندەتتەر سارالانىپ, باس شاھاردى دامىتۋدىڭ مەجەلەرى بەلگىلەندى. 
قوعامدىق قاتىناس جاڭا ساتىعا كوتەرىلەدى
– قازاقستان پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقاەۆ مەملەكەتتىڭ باستى مىندەتى حالىقتىڭ ءال-اۋقاتىن كوتەرۋ ەكەنىن ايتتى. اعىمداعى جىلى ەل تۇرعىندارىنىڭ, سونىڭ ىشىندە الەۋمەتتىك ءالسىز توپتاردىڭ تابىسىن ارتتىرۋ بويىنشا ناقتى ىستەر قولعا الىندى. 1 ماۋسىمنان باستاپ بىرقاتار بيۋدجەتتىك سالا قىزمەتكەرلەرىنىڭ جالاقىسى 30 پايىزعا ءوستى. مۇنداي شەشىم جوسپارلانعان مەرزىمنەن ءبىر اي بۇرىن قابىلداندى. 1 ساۋىردەن اتاۋلى الەۋمەتتىك كومەكتى كورسەتۋ ولشەمى وزگەردى. بۇل قادام ااك الۋشىلاردىڭ سانىن ءۇش ەسەگە ارتتىرۋعا مۇمكىندىك بەردى.
پرەزيدەنت حالىقتى ناتيجەلى جۇمىسپەن قامتۋ ءىسىڭ وڭتايلاندىرۋدى تاپسىردى. قازىرگى كەزدە بيلىك پەن حالىق اراسىنداعى قارىم-قاتىناسقا جاڭا تاسىلدەر كەرەكتىگى ءجيى ايتىلۋدا. قالاداعى قوعامدىق قاتىناستاردى جاڭا ساتىعا كوتەرۋ ءۇشىن قاراپايىم قاتىناستى, حالىقپەن بايلانىستى جولعا قويۋىمىز قاجەت. اشىقتىق, تۇرعىندارعا ەسەپ بەرۋدىڭ جاڭا ادىستەرىن ەنگىزۋ تالاپ ەتىلۋدە. الدىمىزعا بيۋدجەت شىعىندارىنىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋ ماسەلەسى قويىلىپ وتىر. پرەزيدەنت بۇعان قوعامدىق كەڭەستەر, ءماسليحاتتار اتسالىسۋى قاجەتتىگىن اتاپ ءوتتى, – دەگەن التاي كولگىنوۆ جيىرما ءبىر جىلدىق تاريحىندا ەلوردامىز الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق جاقسى كورسەتكىشتەرمەن وسى كۇنگە جەتكەنىن, الداعى ۋاقىتتا دا اۋقىمدى جوسپار قۇرىلىپ, استانامىز – نۇر-سۇلتان قالاسىنىڭ دامۋى جولىنداعى يگىلىكتى ىستەر جالعاسا بەرەتىنىن ايتتى.
ەكىنشى يندۋستريالدى پارك قۇرىلادى
كاسىپكەرلىكتى ەكونوميكانىڭ قوزعاۋشى كۇشىنە اينالدىرۋ تۋرالى قازاقستان پرەزيدەنتىنىڭ تاپسىرماسىن ەسكە سالعان قالا باسشىسى ايماقتاردا بيزنەسكە قولايلى جاعدايلاردى تۋدىرۋعا باسىمدىق بەرىلەتىنىن اتاپ ءوتتى. وسى ورايدا ەلورداداعى يندۋستريالدى پارك جۇمىسىنا توقتالدى. نىسان بويىنشا وتە كوپ جۇمىس جاسالىپ, ينۆەستيتسيالار تارتىلعانىن, قازىرگى كەزدە پارك اۋماعى 95 پايىزعا تولعانىن, جاڭا ءوندىرىس وشاقتارىن اشۋ ءۇشىن ەكىنشى يندۋستريالدى پاركتى قۇرۋ ماسەلەسى قارالىپ جاتقانىن جەتكىزدى.
– جاڭا جوبالار ەكسپورتقا باعىتتالىپ, ولاردىڭ قوسىمشا قۇنى جوعارى بولۋى ءتيىس. بۇدان بۇرىن ىسكە قوسىلعان جوبالار جۇمىسىنا قاتىستى ماسەلەلەر بار. ولاردىڭ كوپشىلىگى, ءتىپتى, توقتاپ تۇر. يندۋستريالدى پاركتەگى 49 كاسىپورىننىڭ 10-ى مەملەكەتتىك تاپسىرىس بويىنشا, تاپسىرىستىڭ ءتۇسۋ مولشەرىنە سايكەس جۇمىس ىستەپ جاتىر. 2017-2018 جىلدارى ىسكە قوسىلعان 12 جوبا شامامەن العاندا 10 پايىزعا جۇمىس ىستەۋدە, – دەگەن ا. كولگىنوۆ ينۆەستيتسيالار جانە كاسىپكەرلىكتى دامىتۋ باسقارماسىنا يندۋستريالاندىرۋدىڭ ءار جوباسى بويىنشا ەگجەي-تەگجەيلى ساراپتامانى جاساپ, ولاردى جوبالىق قۋاتتىلىعىنا شىعارۋدىڭ جانە كاسىپورىندارعا جان ءبىتىرۋدىڭ جول كارتاسىن ازىرلەۋدى تاپسىردى.
ءتۋريزمنىڭ دامۋى زور الەۋەتكە يە
«قاراپايىم زاتتار ەكونوميكاسىنىڭ» الەۋەتىن بارىنشا پايدالانۋ كەرەكتىگىن ايتقان قالا باسشىسى وسى كۇندەرى قالادا ءتيىستى ەكى جوبا عانا ماقۇلدانعانىن, بۇل وتە تومەن كورسەتكىش ەكەنىن جەتكىزدى. وسى ماسەلە بويىنشا الدا «اتامەكەن» ۇلتتىق كاسىپكەرلىك پالاتاسىمەن بىرلەسىپ جۇمىس جۇرگىزىلەتىنىن ايتىپ, ينۆەستيتسيالار جانە كاسىپكەرلىكتى دامىتۋ باسقارماسىنا بۇل ماسەلەگە دە قاتىستى بىرقاتار مىندەتتەر جۇكتەدى.
– تۋريزم سالاسىنىڭ دامۋى زور الەۋەتكە يە. وندا ناتيجەلى جۇمىسپەن قامتۋ مەن قۇرىلىمدىق ءارتاراپتاندىرۋدىڭ مىندەتتەرى ءبىر مەزگىلدە شەشىلەدى. بىزگە مەديتسينالىق, ءبىلىم بەرۋ, مادەني, سپورتتىق جانە ىسكەرلىك ءتۋريزمدى دامىتۋدى ءارى قاراي جالعاستىرۋ كەرەك. ول ءۇشىن قالا ينفراقۇرىلىمى دايىن. ءتيىستى قوناقۇيلەر, عيماراتتار وزگە دە قۇرىلىستار بار. حالىقارالىق ءىس-شارالاردى وتكىزۋ بويىنشا تاجىريبەنى جيناقتادىق. الەمدىك ارەنادا تۋريزم ورتالىعى رەتىندە ەلوردانى ناسيحاتتاۋ وزەكتى مىندەت بولىپ وتىر, – دەدى ا. كولگىنوۆ.
كاسىپكەرلىك جوبالاردىڭ تيىمدىلىگى تەكسەرىلەدى
مەملەكەت باسشىسىنىڭ وتاندىق بيزنەسكە كەدەرگى كەلتىرۋ ءۇشىن جاۋاپكەرشىلىكتى قاتايتۋ, ءتىپتى قىلمىستىق جاۋاپكەرشىلىككە تارتۋ تۋرالى تاپسىرماسى تۋرالى ايتقان قالا اكىمى پرەزيدەنت بىرقاتار مەملەكەتتىك- جەكەمەنشىك ارىپتەستىك جوبالارىن جۇزەگە اسىرۋدى سىناعانىن ەسكە سالدى.
– قازىرگى كۇنگە قالا اكىمدىگى 12 جوبا بويىنشا 9 كەلىسىمشارتقا وتىردى. توعىز جوبا بويىنشا 37,5 ميلليارد تەڭگەگە مىندەتتەمەلەر قابىلداندى. بىزگە بارلىق مەملەكەتتىك-جەكەمەنشىك ارىپتەستىك جوبالارىن ساراپتاۋدان وتكىزۋ كەرەك. ولاردىڭ بيۋدجەتكە جانە الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق تيىمدىلىگى تەكسەرىلۋى قاجەت, – دەدى ا. كولگىنوۆ.
ەلوردا جاقىن ورنالاسقان اۋىل شارۋاشىلىعىمەن اينالىساتىن وڭىرلەر ءۇشىن ماڭىزدى ءرول اتقاراتىنىن ايتقان قالا باسشىسى ءىرى نارىق ايماقتار فەرمەلەرى ءۇشىن درايۆەر بولىپ وتىرعانىن ايتىپ ءوتتى. ءوز كەزەگىندە ەلوردا ءۇشىن ازىق-تۇلىك قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ, كولىكتىك-لوگيستيكالىق ينفراقۇرىلىمدى دامىتۋ, ازىق-تۇلىككە ينفلياتسيانى تومەن دەڭگەيدە ۇستاۋ ماڭىزدى بولىپ وتىرعانىن جەتكىزىپ, اۋىلشارۋاشىلىعى جارمەڭكەلەرىن ۇيىمداستىرۋ, مەردىگەرلەرسىز ساۋدا الاڭدارىن كەڭەيتۋ بويىنشا ءتيىستى تاپسىرمالاردى جۇكتەدى. بۇعان قوسا, جەردى ناتيجەلى پايدالانۋ تۋرالى, سۋ رەسۋرستارى بويىنشا ءسوز قوزعاپ, وسى ماسەلەگە جاۋاپتى ورىنباسارلارىنا تاپسىرما بەردى.
ASTANA LRT جوباسى نە بولادى؟
تۇراقتى ەكونوميكالىق ورتانى قالىپتاستىرۋ تۋرالى ايتقان قالا باسشىسى ينۆەستيتسيالاردى تارتۋ جۇمىسىن بەلسەندىرىپ, ءىرى ينۆەستيتسيالىق جوبالاردى اياقتاۋ ءۇشىن جاعدايلاردى تۋدىرۋدى تاپسىردى.
– ءار ينۆەستورمەن جەكە جۇمىس ىستەۋىمىز كەرەك. ماقۇلدانعان ينۆەستيتسيالىق جوبالار بويىنشا شەتەلدىك ينۆەستورلارعا ارنالعان جەر مەن قاجەتتى ينفراقۇرىلىمعا قاتىستى ماسەلەلەر شەشىلۋى ءتيىس. «ابۋ-دابي پلازا» جوباسى بويىنشا دا ينفراقۇرىلىمدىق ماسەلەلەر شەشىمىن تابۋى ءتيىس» دەدى قالا باسشىسى.
تاعى ءبىر تۇيتكىل تۋدىرعان اstana LRT جوباسىنا توقتالعان ا. كولگىنوۆ مەملەكەت باسشىسى جوبانىڭ قىمباتتىلىعى, جەڭىل رەلستى جەلىنى سالۋ تيىمدىلىگى ماسەلەلەرىن قوزعاپ, ماماندار مەن ساۋلەتشىلەردىڭ پىكىرلەرى ەسەپكە الىنباعانىن ايتقانىن ەسكە سالدى.
– وسى ماسەلە بويىنشا قازىر ۇكىمەتپەن بىرىگىپ جۇمىس ىستەپ جاتىرمىز. جوبا قۇنىن وڭتايلاندىرۋعا قاتىستى بەلسەندى جۇمىسقا كىرىستىك. «استانا» بانكىندە جاتىپ قالعان لرت-نىڭ بۇكىل قارجىسى مەملەكەتكە قايتارىلۋى ءتيىس, – دەدى بۇل تۋرالى ا. كولگىنوۆ.
تۇرعىنداردى الەۋمەتتىك قولداۋ توقتامايدى
تۇرعىنداردى الەۋمەتتىك جاعىنان قولداۋعا توقتالعان قالا باسشىسى ەلوردادا اتاۋلى الەۋمەتتىك كومەك جاڭا فورمات بويىنشا 5209 وتباسىعا, سونىڭ ىشىندە 31254 ادامعا تولەنگەنىن ايتتى. بۇعان بولىنگەن 944,8 ملن تەڭگە يەلەرىن تاپتى.
ەلوردا اكىمىنىڭ ايتۋىنشا, وسى جىلدىڭ باسىنان 9200-دەن استام جاڭا, تۇراقتى جۇمىس ورنى قۇرىلدى. «ەڭبەك» مەملەكەتتىك باعدارلاماسى ارقىلى 11 مىڭنان استام ادامدى جۇمىسسىزدىقتان ارىلتۋ جوسپاردا بار.
ومىرلىك قيىن جاعدايلارعا تاپ بولعان ازاماتتاردى انىقتاۋ ماقساتىندا 1 ساۋىردەن باستاپ استانانىڭ ءاربىر تۇرعىنىنا الەۋمەتتىك كارتا ازىرلەنۋدە. اسىرەسە الەۋمەتتىك از قامتىلعان, كوپبالالى وتباسىلاردى, جالعىزباستى انالاردى جانە مۇگەدەك بالا تاربيەلەپ وتىرعان وتباسىلارعا ەرەكشە كوڭىل اۋدارۋىمىز قاجەت.
– زەرتتەۋ قورىتىندىسى كورسەتكەندەي, نەگىزگى الەۋمەتتىك ماسەلە تۇرعىن ۇيمەن قامتۋعا تىرەلىپ تۇر. باسپانا كەزەگىنە 46829 ادام تىركەلدى. ولاردىڭ ىشىندە كوپبالالى وتباسىلاردىڭ سانى – 3501. «نۇرلى جەر» مەملەكەتتىك باعدارلاماسى بويىنشا 24 كوپبالالى وتباسى باسپانامەن قامتىلدى. بيىل كوممۋنالدىق تۇرعىن ءۇي قورىنان 1634 پاتەر بولەمىز. ونىڭ 731-ءى ارەندالىق ءۇي, سونىڭ ىشىندە 233-ءى كوپبالالى وتباسىنا تيەسىلى, – دەدى قالا باسشىسى.
ونىڭ ايتۋىنشا, بيىل بارلىعى 1500 تۇرعىن ءۇي سەرتيكاتىن بەرۋ جوسپارلانۋدا. ونىڭ 1 مىڭى كوپبالالى, تولىق ەمەس, مۇگەدەك بالالارى بار وتباسىلارعا, 500 سەرتيفيكات ءبىلىم, دەنساۋلىق ساقتاۋ جانە پوليتسيا دەپارتامەنتىڭ قىزمەتكەرلەرىنە بەرىلەدى. «باقىتتى وتباسى» باعدارلاماسى جۇزەگە اسا باستايدى.
– مەملەكەت باسشىسى مۇگەدەكتىگى بار ازاماتتاردى قولداۋ جۇيەسىن كۇشەيتۋدى تاپسىردى. جاسىراتىنى جوق, ەلوردادا مۇمكىندىگى شەكتەۋلى ازاماتتاردىڭ قوعامعا بەيىمدەلىپ, الەۋمەتتەنۋى ماسەلەسىندە كەمشىن تۇستار ءالى دە جەتكىلىكتى. ءىس-شارالار جوسپارىنا سايكەس, مۇمكىندىگى شەكتەۋلى جاندار ءۇشىن قوعامدىق كولىكتەردە, عيماراتتار مەن نىسانداردا جايلى جاعداي جاساۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلۋدە. ينكليۋزيۆتى ءبىلىم بەرۋ ماسەلەسىنە ەرەكشە كوڭىل اۋدارۋ قاجەت, – دەدى ا. كولگىنوۆ.
جاس جۇمىسشى وتباسىلارعا باسپانا بەرىلەدى
جاستار جىلىنىڭ اياسىندا قالادا 136 جوبا جانە 600 ءىس-شارانى قامتيتىن قالالىق جول كارتاسى جۇزەگە اسىرىلۋدا. جاستاردى الەۋمەتتىك تۇرعىدا قولداۋعا باعىتتالعان شارالار بەلسەندى جۇرگىزىلىپ, جىلدىڭ اياعىنا دەيىن 350 جۇمىسشى جاس وتباسىنا باسپانا بەرۋ جوسپارلانىپ وتىر. بۇل ماقساتقا رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتە قارجى قاراستىرىلعان.
– جاستار جىلىنىڭ يگىلىگىن ەڭ الدىمەن جاستار كورۋ كەرەك. دايىن اسقا تىك قاسىق دەمەي, ءوز جۇمىسىن تابۋعا كومەك كورسەتۋ قاجەت. جاستار جىلى ۆولونتەرلار جىلىمەن جالعاساتىن بولادى. وعان قازىردىڭ وزىندە دايىندالىپ, قالاداعى ۆولونتەرلىك قىزمەتتى دامىتۋ شارالارىن قاراستىرامىز. بۇل رەتتە, تەك مادەني جانە سپورتتىق شارالارمەن عانا شەكتەلىپ قالماۋىمىز قاجەت. جاستاردىڭ پوتەنتسيالىن دامىتۋ جانە قوعامداعى بار پروبلەمالاردى شەشۋ بويىنشا ەگجەي-تەگجەي جوسپارىمىز بولۋ كەرەك, – دەدى بۇل تۋرالى قالا باسشىسى.
سونداي-اق, ا. كولگىنوۆ ەڭبەك قاتىناستارى, تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسى, ەكولوگيا, ءبىلىم جانە دەنساۋلىق ساقتاۋ سالالارىن نىعايتۋ جوسپارلارىنا توقتالدى. اكىمنىڭ بايانداماسىنان كەيىن قالالىق قوعامدىق كەڭەس توراعاسى سانسىزباي ەسىلوۆ باستاعان بىرقاتار ادامدار اكىمگە ءوز ۇسىنىستارىن جەتكىزدى. قالا باسشىسى ولاردى مۇقيات تىڭداپ, بارلىق ۇسىنىستار قابىلداناتىنىن ايتتى.
