باس قالا تورىندەگى كونگرەسس-حوللدا استانا قالاسى اكىمدىگىنىڭ قولداۋىمەن تاۋەلسىزدىكتىڭ 25 جىلدىعى مەن ەلوردا كۇنىنە ارنالعان «باعانالى وردام –
باستى وردام» اتتى رەسپۋبليكالىق ايتىس ءوتتى.
استانا كۇنى مەن ازاتتىق تويىنا ارنالعان ايتىسقا شاشاسىنا شاڭ تيمەس جۇيرىكتىگىمەن تانىلعان ون ءتورت اقىن قاتىستى. اۋىزدىعىمەن الىسقان ارعىماقتار سەكىلدى اقىنداردىڭ ءاپ دەگەننەن شابىتتارى اشىلىپ, كەڭ كوسىلىپ سالا بەردى.
ساحناعا العاشقى جۇپ بولىپ «التىن دومبىرانىڭ» تۇڭعىش يەگەرى, سىر بويىنان كەلگەن اقىن مۇحتار نيازوۆ پەن اتىراۋلىق سىرلىبەك ءسارسەنباەۆ شىقتى. ارينە, «الدىمەن ءسوز باستاۋ قيىن» دەمەكشى, ايتىستىڭ شىمىلدىعىن تۇرگەن ەكى اقىنعا العاشقى جۇپ وڭاي تيگەن جوق. ونى مۇحتار نيازوۆ ادەمى ءورىپ جەتكىزدى. سىرلىبەك – ايتىسقا كەيىن قوسىلعان جاس اقىنداردىڭ ءبىرى. سوندىقتان با, ونىڭ تاجىريبەسىزدىگى بايقالىپ تۇردى. سوندا دا بۇگىندە كوپشىلىكتى الاڭداتىپ وتىرعان ەلدىك ماسەلەلەردى تۇيدەك-تۇيدەگىمەن ايتىپ, جۇرتشىلىقتى جەلپىندىرىپ وتىردى. ودان مۇحتار دا قالىسپادى. ۇتقىر شۋماقتارى مەن وتكىر ويلارىنىڭ ورنەگىمەن قارسىلاسىنان وق بويى وزىق تۇردى.
ەكىنشى جۇپ بولىپ ساحناعا ارقالىقتان كەلگەن ارقالى اقىن ايبەك قاليەۆ پەن جەتىسۋدىڭ جۇيرىگى بولاتبەك ورازبەك كوتەرىلدى. تالاي جىلدان بەرى اتامۇرا ونەرىمىزدىڭ باعىن جاندىرىپ, حالىقتىڭ ارداقتىسىنا اينالعان ايبەك جىر تىزگىنىن قولىنا الىپ, دارىندى ءىنىسىنىڭ ونەرىن دارىپتەپ, كوتەرمەلەدى. بولاتبەكتىڭ ءتورت اياعىن تەڭ باسقان شۋماقتارىنان ونىڭ ايتىستا ىسىلىپ قالعاندىعى كورىندى. اعاسىنىڭ قولپاشىنا ماساتتانباي, ونىمەن تەڭ دارەجەدە ونەر كورسەتتى. اسىرەسە, ايبەك بۇگىندە قوعامدا ۇلكەن ماسەلەگە اينالىپ وتىرعان جەر-انامىزدىڭ جاعدايى تۋرالى باياعى شەشەن بابالارىمىز سەكىلدى تەبىرەنىپ كوسىلدى. جالىن اتقان وتتى جىرلارىمەن كەسەك-كەسەك تۋرادى. وعان كوپشىلىك تە ءدان ريزا بولىپ, ءدۇر كوتەرىلىپ كەتتى. بولاتبەك تە قارسىلاسىنىڭ ىعىندا قالماي, ول دا وزىنشە ءۇن قوسىپ, وتكىر ءماسەلەلەردى توتەسىنەن قويىپ, قىناپتان سۋىرىلعان قىلىشتاي جارقىلداپ وتىردى. ايتىستىڭ كوركىن قىزدىرعان ەكى اقىنعا قازىلار القاسى جوعارى باعا بەردى.
ءۇشىنشى جۇپقا ماڭعىستاۋلىق جانار ايلاشەۆا مەن الماتىدان كەلگەن حازىرەت بەردىحان شىقتى. وسى ەكى اقىنعا الدىڭعى جۇپتان كەيىن ءسوز قاعىستىرۋ وڭاي تيگەن جوق. ايبەك پەن بولاتبەكتىڭ ايتىسىندا جەلپىنىپ قالعان اعايىننىڭ دۋىلى ءالى باسىلماعان ەدى. حازىرەتتىڭ جاس بولسا دا, تالانتتى اقىن ەكەندىگى بىردەن بايقالدى. قازاقى قارا ءسوزدىڭ قۇنارىندا قانىپ وسكەندىگى جۇپ-جۇمىر شۋماقتارىنان كورىندى. ادەمى قىز بەن جىگىتتىڭ ايتىسىن جاندىرا ما دەپ ويلاپ ەدىك, وعان قارسىلاسى, ايتىسقا ەندى شىعىپ تۇرعان جاناردىڭ قارىمى جەتپەي جاتتى. سولاي بولسا دا, حازىرەت «جەڭگەسىن» ادەمى ءازىلدەرىمەن جەتەلەپ وتىردى.
ودان كەيىن ايتىستىڭ بۇگىنگى «ساراسى» اتانعان سارا توقتامىسوۆا مەن قاراعاندىلىق ءومىرجان كوپبوسىنۇلىنىڭ جىر دوداسى ايتىستىڭ كورىگىن قىزدىردى. ەكەۋى دە جىپ-جىلى شۋماقتارىمەن حالىقتىڭ كوڭىلىن ءتاتتى سەزىمگە بولەدى.
ال, ەلوردالىق مەيىربەك سۇلتانحان مەن قاراعاندىلىق ديدار قاميەۆ ەلدىڭ ەسىنەن كەتپەيتىندەي شىرايلى ايتىس جاسادى. ازاتتىقتى دا ارقالى جىرعا قوستى. ەلوردانى دا ەرەكشە شابىتپەن ولەڭگە بولەدى. ۇلتتىق ماسەلەلەردىڭ دە وزەگىن تابا ءبىلدى. استانانىڭ اينالاسىنداعى اۋىلداردىڭ دا جاعدايىن ءسوز ەتتى. دامير الاشتىڭ ارداقتى تۇلعاسى ءاليحان بوكەيحانوۆ تۋرالى تولعانىپ ايتتى. جىر بايگەسىن ادەمى ازىلمەن ارلەدى. قىسقاسى, ەكى اقىن دا ءبىر-بىرىمەن ۇزەڭگى قاعىستىرىپ جۇرگەن جۇيرىكتەر ەكەندىگىن تانىتتى. مەيىرحاننىڭ تابىل دوسىموۆتىڭ «قازاق ەدىم دەگەنشە» ءانىنىڭ ماقامىنا سالىپ جەتكىزگەن جىرلارى جۇرتشىلىقتىڭ جۇرەگىنەن جول تاپتى.
ساحناعا سوڭعى جۇپ بولىپ شىققان اقجايىقتان كەلگەن ارۋ جانسايا مۋسينا مەن ەلوردالىق ەركەبۇلان قاينازاروۆ تاماشا قىز بەن جىگىتتىڭ ايتىسىنىڭ ۇلگىسىن كورسەتتى. ادەمى ءازىلدىڭ دە جالاۋى جەلبىرەدى. ەركەبۇلاننىڭ شىمشىپ ايتقان سوزدەرىنە جانسايا قولما-قول جاۋاپ بەرىپ, كورەرمەندى كۇلكىگە كومدى. ءاسىرەسە, جانسايا قينالماي, ەركىن ايتىسادى ەكەن. ايتىسكەر اقىن شورابەك ايداروۆتىڭ ماقامى دا وزىنە بەك جاراسادى. ەركەبۇلاندى «ەكوش» دەپ ەركەلەتىپ الىپ, تاسقىن سۋدان قالعان تاستاي «تاۋدان دومالاتىپ» جىبەرەدى. ءبىر سوزبەن ايتقاندا, ەكەۋى دە جاراسىمدى جۇپ بولدى.
جالپى, ايتىس جوعارعى دەڭگەيدە ءوتتى دەۋگە بولادى. اقىندار دا بۋىرقانىپ كەلگەن ەكەن, ءوز ويلارىن ىرىكپەي, اق جاڭبىرشا توكتى. ءبىر بايقاعانىمىز, بۇگىندە ايتىس پۋبليتسيستيكاعا اينالىپ بارا جاتقانداي كورىندى. مەرزىمدى باسىلىمدا جازىلىپ, ايتىلىپ جۇرگەن ماسەلەلەردىڭ بارلىعى دا اقىندار جىرىنا ارقاۋ بولدى.
سونىمەن, ساحناعا قازىلار القاسىنىڭ توراعاسى امانجول التاەۆ باستاعان ازاماتتار شىعىپ, تاۋەلسىزدىكتىڭ 25 جىلدىعى مەن استانا كۇنىنە ارنالعان «باعانالى وردام – باستى وردام» اتتى رەسپۋبليكالىق ايتىستىڭ قورىتىندىسىن جاريالادى. جىر بايگەسىندە ءۇشىنشى ورىنعا ءتورت اقىن لايىق دەپ تانىلدى. ولار: مۇحتار نيازوۆ, بولاتبەك ورازبەك, جانسايا مۋسينا
جانە سارا توقتامىسوۆا. وسى ءتورت اقىنعا دا 400 مىڭ تەڭگەدەن جۇلدە بەرىلدى. ەكىنشى ورىندى مەيىربەك سۇلتانحان مەن ايبەك قاليەۆ يەلەندى. قوس اقىنعا 500 مىڭ تەڭگەدەن تابىستالدى. ءبىرىنشى ورىندى ءومىرجان كوپبوسىنۇلى جەڭىپ الدى. ول 1 ملن تەڭگەنى قانجىعاسىنا بايلادى.
باس جۇلدە ەلوردالىق اقىن ەركەبۇلان قاينازارعا بۇيىردى. وعان 2 ملن تەڭگە جۇلدە تابىس ەتىلدى. ايتىسقا قاتىسقان باسقا اقىندارعا دا 200 مىڭ تەڭگەدەن ىنتالاندىرۋ سىيلىعى بەرىلدى.
ازامات ەسەنجول
