ساۋلە قۇرمانوۆا, استانا قالاسى دەنساۋلىق ساقتاۋ باسقارماسى باسشىسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى:
قازاقستان حالقىنىڭ سالاۋاتتى ءومىر سالتىن قالىپتاستىرۋ ماقساتىندا قابىلدانعان «سالاماتتى قازاقستان» باعدارلاماسىنىڭ قابىلدانعانىنا ەكى جىلدىڭ ءجۇزى بولدى. البەتتە, مەملەكەت قارجىلاندىرىپ وتىرعان باعدارلاما رەتىندە ونىڭ ورىندالۋ بارىسى بارشاعا قىزىقتى بولار. وسى ورايدا دەنساۋلىق ساقتاۋ باسقارماسىنا بىرەر ساۋالىمىزدى جولداپ ەدىك.
– بۇگىنگى اڭگىمەگە ارقاۋ بولىپ وتىرعان باعدارلاما 2011-2015 جىلدارعا ارنالعانى كوپشىلىككە بەلگىلى. ەلوردادا ەكى جىل ىشىندە ورىندالعان باعدارلامانىڭ كورسەتكىشى جامان ەمەس. الدىمەن «سالاماتتى قازاقستان» باعدارلاماسىنىڭ كوزدەگەن ماقساتى نە دەگەن سۇراققا جاۋاپ بەرەيىن. قىسقاشا ايتساق, ونىڭ مىندەتى – مەديتسينالىق قىزمەتتىڭ ساپاسى مەن وعان حالىقتىڭ قولجەتىمدىلىگىن ارتتىرۋ, ارناۋلى مەديتسينالىق الەۋمەتتىك قىزمەتتەردى ەنگىزۋ جانە دەنساۋلىق
ساقتاۋ جۇيەسىن زاماناۋي جانە نارىقتىق تالاپتارعا بەيىمدەۋ.
– باعدارلامانىڭ ورىندالۋ بارىسىنداعى ناقتى كورسەتكىشتەر قانداي؟ ءبىر-ەكى مىسال كەلتىرە كەتسەڭىز…
– الدىمەن ايتايىن دەگەنىم, ءبىز دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنىڭ ءار تارماعىنا جەكە-جەكە تالداۋ جاساپ وتىرامىز. باعدارلامانى جۇزەگە اسىرۋدىڭ قازىرگى كورسەتكىشى مىناداي: ادامداردىڭ ءومىر ءسۇرۋ ۇزاقتىعى ارتىپ, بۇگىنگى تاڭدا 73,3 جاستى قۇرادى, نارەستەلەردىڭ شەتىنەۋى – 11%, انا ءولىمى – 77,5% , الەۋمەتتىك اۋرۋلار مەن جالپى ءولىم-ءجىتىم تومەندەدى. سونداي-اق, تۋبەركۋلەزبەن اۋىرۋ كورسەتكىشى 19,1% جانە سونىڭ سالدارىنان بولاتىن ءولىم كورسەتكىشى 22,8% كەمىدى. تاعى ءبىر تالداۋ قاتەرلى ىسىككە العاش رەت شالدىعۋ كورسەتكىشى – 3,2%, قان اينالىم جۇيەسى اۋرۋلارىنان ءولىم كورسەتكىشى – 22,6%-عا تومەندەدى, ال جەدەل ميوكارد ينفاركتىسىنەن ءولىم كورسەتكىشى
49%-عا ازايعانىن كورسەتتى.
– ايتىڭىزشى, باعدارلاما شەڭبەرىندە قانشا ەلوردالىق تۇرعىن تەكسەرۋدەن ءوتتى؟ جالپى, حالىقتىڭ بەلسەندىلىگى قانداي؟
– تۇسىنگەن ادامعا بۇل باعدارلامانىڭ ءتيىمدى تۇستارى كوپ. مىسالى, استانانىڭ ءاربىر تۇرعىنى دارىگەردى, ەمحانا مەن اۋرۋحانانى ءوز ەركىمەن تاڭداۋ قۇقىنا يە بولدى. جۇرەك جانە قان تامىرى اۋرۋلارىن وپەراتيۆتى جولمەن ەمدەۋ, جامباس جانە تىزە بۋىندارىن پروتەزدەۋدى استاناداعى رەسپۋبليكالىق مەديتسينالىق ورتالىقتارىمەن قوسا قالالىق دەنساۋلىق مەكەمەلەرى دە اتقارا الادى. الەۋمەتتىك قىزمەتكەرلەر ينستيتۋتىن ەنگىزۋ ارقىلى تۇرعىنداردىڭ اراسىندا(تازالىق, دۇرىس تاماقتانۋ, اۋرۋدىڭ الدىن الۋ) وڭتايلى جولعا قويىلدى.
ۇلتتىق سكرينينگتىك باعدارلاما اياسىندا الەۋمەتتىك اۋرۋلاردى جانە ولاردىڭ قاتەرلى فاكتورلارىن ەرتە انىقتاۋ ماقساتىندا قالا تۇرعىندارى اراسىندا 11 ءتۇرلى سكرينينگتىك زەرتتەۋلەر جۇرگىزىلىپ, مىندەتتى پروفيلاكتيكالىق باقىلاۋ ەنگىزىلدى. ماسەلەن, تەك 2012 جىلى 417 926 ادام سكرينينگتىك تەكسەرۋدەن ءوتتى. ولاردىڭ 4173-ءى قاتەرلى ىسىك الدى اۋرۋىنا, ال تاعى 39-ى قاتەرلى ىسىك دەرتىنە شالدىققانى انىقتالدى.
اينۇر شوشاەۆا
