ەلوردا تاريحىندا 1998 جىل ەل استاناسى اتاۋىنىڭ وزگەرۋىمەن ەستە قالدى. وسى جىلدىڭ 6 مامىرىنداعى جارلىقپەن اقمولا استانا بولىپ وزگەردى. 1992 جىلى 6 شىلدەدە بۇل شاھار تسەلينوگراد اتاۋىنان قۇتىلىپ, ەجەلگى ەسىممەن قايتا قاۋىشقان بولاتىن. سونىمەن ەسىل بويىنداعى ەركە قالا ەلوردامىز – استانا. جاڭا اتاۋعا يە بولعان جاڭا استانانىڭ حالىقارالىق تۇساۋكەسەرى دە سول جىلى جادىراعان جازدا, 10 ماۋسىم كۇنى ءوتتى. ياعني ەجەلگى اقمولا – جاڭا استانا الەم جۇرتشىلىعى الدىندا جاڭا ستاتۋسىن بەلگىلەدى.
1998 جىلدىڭ كۇزىندە اسا جاۋاپتى ساياسي ناۋقان – پرەزيدەنت سايلاۋى قارساڭىندا مينيستر التىنبەك سارسەنبايۇلىنىڭ بۇيرىعىمەن ەرجۇمان سمايىل ەل گازەتى – «ەگەمەن قازاقستاننىڭ» تىزگىنىن ۇستادى. مەن بۇل كەزدە مينيستر تاپسىرماسىمەن استاناداعى فيليال جۇمىسىن ۇيلەستىرۋ, رەداكتسيا عيماراتىن دايارلاۋ ماسەلەسىمەن بەل شەشە اينالىسۋ ءۇشىن جاڭا استاناعا قونىس اۋدارىپ جۇمىس جۇرگىزىپ جاتقان بولاتىنمىن. ەراعا باس رەداكتور مىندەتىنە كىرىسكەن كۇنى مەن ونىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى, ال «استانا اقشامى» گازەتىندە باسشىلىق قىزمەت اتقارىپ جۇرگەن ەلگە بەلگىلى جۋرناليست جانبولات اۋپباەۆ باس رەداكتوردىڭ ورىنباسارى بولىپ تاعايىندالدى.
ۇزاق جىلدار بويى ءبىرىنشى ورىنباسار قىزمەتىن ابىرويمەن اتقارعان تاجىريبەلى ماماننىڭ باس باسىلىم باسشىلىعىنا كەلۋىن جۇرتشىلىق پەن جۋرناليستىك ورتا «ەرەن ەڭبەگىنىڭ باعالانعانى» دەپ دۇرىس قابىلدادى. ەراعامدى ۇستازىم دەيمىز, ول كىسى ءبىزدى ءۇشىنشى كۋرستا جۇرگەنىمىزدە جۋرفاكتان شىعارما جازعىزىپ تاڭداپ العان ەدى. جۋرفاكتى ۇزدىك ءبىتىرىپ, قىزمەتىن وقىتۋشىلىقتان باستاعان ەراعاڭ ول كەزدە «لەنينشىل جاستا» ءبىرىنشى ورىنباسار بولاتىن. سول زامانداعى سەيداعاڭ جەتەكشىلىك ەتەتىن «لەنينشىل جاس» قاساڭ دا تۇيىق قوعامعا جىلىلىق دارىتىپ, قازاق رۋحىنا ولمەس نۇر سەبەلەپ تۇرعان ۇلت ءۇشىن اسا قىمبات باسىلىم ەدى. كەيىن سول ءوزى تاڭداعان توپتاعى ون شاقتى قىز-جىگىتتەن نۇرتورە ءجۇسىپ, بەيبىت ساپارالى ۇشەۋمىز عانا قالدىق. جازعى دەمالىستى №5 جاتاقحانادا گازەت جامىلىپ تۇنەپ ءجۇرىپ «لەنينشىل جاستا» وتكىزەتىنبىز. ءتىپتى ءبىر ايداي نۇرتورە ەكەۋمىز كوررەكتور بولعان جاعدايىمىز دا بار. ەراعاڭ ۇنەمى تىڭ تاقىرىپتار ۇسىنىپ, ماقالالارىمىز شىعىپ, كەيدە ماقتالىپ جاتاتىن. ەراعا قانشا كۇش سالسا دا, ءۇش جىل باۋىر باسقان رەداكتسياعا جۇمىسقا تۇرا الماي نۇرتورە ەكەۋمىز دە وڭىرلەرگە كەتتىك. 1984 جىلى جۋرفاكتى بىتىرگەن سوڭ جولدامامەن وڭتۇستىك وڭىرگە باردىم. 1990 جىلى شەراعانىڭ بۇيرىعىمەن «سق»-نىڭ وڭتۇستىكتەگى مەنشىكتى ءتىلشىسى قىزمەتىنە كىرىسكەنىمىزدە, ەراعاڭ وسىندا ءبولىم مەڭگەرۋشىسى ەكەن. سوندا التى جىلداي ەلگە كەتىپ حابار ۇزگەنىم بولماسا, جۋرناليستيكاداعى سانالى عۇمىرىم ەراعاڭنىڭ جانىندا ءوتىپتى.
ەراعاڭنىڭ ءجۇزى سۇستى, قاتال كورىنگەنىمەن, ءاربىر قىزمەتكەرگە دە, گازەتكە شىعاتىن ءار سويلەمگە دە وتە تالاپشىل بولعانىمەن, جۇرەگى جۇمساق. تەحنيكالىق قىزمەتكەرلەر اقمولادان دا تابىلادى, كوشكە قوسىپ قايتەمىز دەگەن باسشىلىق تاراپىنان ايتىلعان ۇسىنىستى قابىل الماي, ماشينيستكا-وپەراتور, كوررەكتور قىزداردىڭ ءبارىن ەلورداعا باستاپ كەلدى. كوشىپ كەلگەن بارشا قىزمەتكەرلەرمەن بىرگە ولار دا پاتەر الدى, ىلە-شالا تۇرمىسقا شىقتى, ءۇيلى-باراندى بولدى, ءوز باقىتىن جاڭا ەلوردادان تاپتى. بۇعان تىكەلەي سەبەپكەر بولعان – ەراعاڭ. ولار ءۇشىن ەراعاڭ اكەسىنەن دە ابىرويلى. جىلى ورىننان, تاۋ بوكتەرىنەن كەيىن قۇلا تۇزدەگى ىزعارلى استاناعا باۋىر باسا الماي, كوڭىلى قۇلازىپ, جۇرەگى مۇزداپ ورتا تابا الماي, دوستان, اعايىننان الىستا قالىپ, سىراحانا جاعالاپ كەتكەن جۋرناليستەرگە دە كەشىرىممەن قارادى, قاتاڭ جازالاي بەرسە ولاردىڭ تاعدىرى بۇزىلار ەدى. جالپى ول كىسى وبال مەن ساۋاپ دەگەنگە ەرەكشە ءمان بەرەتىن.
جۇرەگى جىلى ەراعاڭنىڭ باتىلدىعى, تاۋەكەلشىلدىلىگى, بىربەتكەيلىگى, ۇلتجاندىلىعى باس رەداكتور كەزىندە بايقالدى, ۇنەمى ورىنباسار بولىپ جۇرگەن سوڭ باسشىمدى ارانداتپايىن دەپ ءوزىن تۇساۋلاپ, شىدەرلەپ كەلگەن بە دەپ ويلايمىن. جازام دەگەن جۋرناليستكە ەركىندىك بەردى, قورعادى, باعالادى, اي سايىنعى «ەتجەڭدىنى» ورىنباسارلارىنا كەزەكپەن شىعارتىپ, تاقىرىپتارعا ءوزى ارالاسپايتىن, جۇمسارتپايتىن. ەرجۇمان سمايىل تىزگىنىن ۇستاعان كەزدە باس باسىلىم – «ەگەمەن قازاقستان» ءار سەنبى سايىن كىشى فورماتپەن ەركىندەۋ, وتكىر ۇلت ماسەلەسىن قوزعاپ شىعىپ ءجۇردى.
1999-2000 جىلدارى ەراعاڭنىڭ جانىندا ءجۇرىپ جانبولات اۋپباەۆ ەكەۋمىز كەزەكتەسە وتىرىپ وسىنداي ۇلت ءۇشىن قاجەت, كەلەلى, وتكىر تاقىرىپتاردى كوتەرۋگە ۇلەس قوسقانىمدى ۇلكەن ءبىر مەكتەپ سانايمىن. مينيستر التىنبەك سارسەنبايۇلى تۇسىندا ەرجۇمان سمايىلدىڭ ەرەكشە ەركىن, باتىل رەداكتورلىق قولتاڭباسى عالىمدار تاراپىنان زەرتتەلىپ, ءوزىنىڭ ءادىل باعاسىن الادى دەگەن سەنىمدەمىن. رەداكتور قانداي بولسا, گازەت سونداي. باسىلىمنىڭ باعىت-باعدارى, تاقىرىبى, ۇستانىمى باس رەداكتوردىڭ ءبىتىم-بولمىسىن ايقىن كورسەتەدى. وقىرماننان, حالىقتان ەشتەڭە جاسىرا المايسىڭ. ەرتەلى-كەش باعاسىن بەرەدى.
سونىمەن ۇلى كوش ارقاعا جول تارتقان 1998 جىلى ءبىزدىڭ مينيسترلىك العاشقىلار قاتارىندا ارقا توسىنە قونىس اۋدارىپ, بەيبىتشىلىك كوشەسىندەگى بۇرىنعى ساياسي اعارتۋ ءۇيىنىڭ كەلىستى عيماراتىن يەلەنىپ ۇلگەرگەن بولاتىن. سوندىقتان دا باس گازەتتىڭ جاڭا باسشىلىعىنىڭ مىندەتى الاتاۋ باۋرايىنا جارتى عاسىردان استام باۋىر باسقان ۇلكەن ۇجىمدى جاڭا استاناعا – ەسىل جاعاسىنا كوشىرۋ بولاتىن. بۇل ءوزى رەداكتسيادا عانا ەمەس, ەل ىشىندە جىلى ورنىمىزدى سۋىتىپ, اسەم الماتىنى تاستاپ, قاقاعان سۋىق جەل وتىندەگى اعاشى جوق جالاڭاش شاعىن شاھارعا قونىس اۋدارۋدىڭ نە قاجەتى بار ەدى ەكونوميكالىق داعدارىس كەزەڭىندە دەگەن اڭگىمە-پىكىردىڭ ءورىس الىپ تۇرعان كەزەڭى ەدى. «ولەتىن بالا مولاعا قاراي (اقمولا) جۇگىرەدى» دەگەن قاناتتى ءسوز دە شىققان وسى كەزدە. ارقاعا جول تارتقان ۇلى كوشتىڭ يدەولوگيالىق كۋراتورىنىڭ ءبىرى – مينيستر ا.سارسەنبايۇلى ۇجىمىمەن اقمولادا وتىرعان سوڭ وسى سالا مەكەمەلەرى دە كوشۋ جوسپارىن جاساي باستادى. الدى قوزعالدى. جارىق كورگەنىنە 80 جىل تولعان, سونىڭ 70 جىلىن الاتاۋ باۋرايىندا وتكەرگەن قارا شاڭىراق ۇجىمدى تاۋ ەتەگىندە تۋعان ەرجۇمان سمايىل باستاپ سارىارقاعا جول تارتتى. 1999 جىلدىڭ 19 اقپانىندا ارىپتەستەر مەن زيالى قاۋىم وكىلدەرى باس باسىلىم ۇجىمىن ءىى الماتى ۆوكزالىندا قيماي شىعارىپ سالدى. قار جوق, ىزعار بىلىنبەيدى. ەرتەڭىنە, ياعني 20 اقپان كۇنى باسىلىمنىڭ ارداگەر قىزمەتكەرى شەرحان مۇرتازا باستاعان ۇجىمدى اقمولا ۆوكزالىندا جۇرتشىلىق سالتاناتتى راسىممەن قارسى الدى. ارقانىڭ ايازى بۋىپ تۇرعان بولاتىن. حالىق اقىنى قونىسباي ءابىلوۆ دومبىراسىمەن ارناۋ ايتتى. اقپاننىڭ ايازىندا كىم كوسىلە قويسىن, اكىمدىك پەن زيالى قاۋىم وكىلدەرى قونىس قۇتتى بولسىن دەگەن تىلەكتى قىسقاشا قايىردى. جەرگىلىكتى ولكەتانۋشى كلارا امىرقىزى اپاي رەداكتسيانىڭ جاڭا عيماراتىنا كىرگەندە شاشۋ شاشتى. بۇل ەكىقاباتتى ەسكى عيماراتتى اقمولا وبلىسىنىڭ تسەلينوگراد اۋدانى اكىمدىگى باس گازەت ۇجىمىنا بوساتىپ بەردى. سودان جوندەۋ جۇرگىزىپ, سىرلاپ-ارلەپ قونىستاندىق. لومونوسوۆ كوشەسىندەگى №45 ءۇي جاڭا, قۇتتى مەكەنجايىمىزعا اينالدى. ەسكى ورتالىقتاعى وسى عيماراتقا قول جەتكىزگەنىمىزگە باسىلىم باسشىسى بولعان ءۋاليحان قاليجانۇلى زور ەڭبەك سىڭىرگەنىن اتاپ ايتۋ كەرەك.
«و, قادىرلى استانا! بۇل گازەت سەنىڭ تابالدىرىعىڭدى اتتاعالى تۇرعاندا جاسى سەكسەنگە اياق باستى. تورىڭە شىعار قادىرمەندى قارياڭدى! بالكىم, ونىمەن بىرگە قوينىڭا قىدىر قونعان شىعار. قۇرمەتتە ونى» دەگەن ەدى ەراعامەن بىرگە «ەگەمەننىڭ» كوشىن ەلورداعا باستاپ كەلگەن قايران شەراعا.
گازەت ارقا توسىنە ورنىقتى, باۋىر باستى, تامىرىن تەرەڭدەتتى, قۇلاشىن كەڭگە جايدى. كەيىننەن ەسكى عيمارات سىرىلىپ, ورنىنا 8 قاباتتى عيمارات پەن جاپسارلاسا ەكى جاتاقحانا سالىندى. ۇلكەن ۇجىم وسى ەسكى باراكتار قونىستانعان ايماقتىڭ وركەندەۋىنە دە وزىندىك ۇلەس قوسا باستادى. كەيىننەن لومونوسوۆ كوشەسى «ەگەمەن قازاقستان» بولىپ وزگەردى. وسىنىڭ بارىندە ەراعاڭنىڭ قولتاڭباسى بار.
وكىنىشكە قاراي, ۇزاق جىلعى ورىنباسارلىق قىزمەتىندە ەراعاڭ كوپ كوزگە تۇسكەن جوق, گازەتتىڭ قارا جۇمىسىن نارداي ءوزى كوتەرىپ, ۇيلەستىرۋشى, ءتىپتى ماكەتشى, تەح. رەداكتور, اۋدارماشى مىندەتتەرىن دە ءوزى قوسىپ اتقارىپ ىڭىرگە دەيىن جۇرەتىن, بار ۋاقىتى مەن دەنساۋلىعىن سارپ ەتتى, ءارى سۋبورديناتسيا شەڭبەرىنەن شىعۋدى دا ءجون كورمەگەن سياقتى. قاراپايىمدىلىعى عوي, جەتپىس جىلدىعىندا «استانا اقشامى» سۇحبات العاندا, رەداكتورلىق كەزەڭىن ەمەس, ءوزىنىڭ باسشىلارىن كوتەرمەلەپ اڭگىمە ەتىپتى.
باسشىلار دەگەننەن شىعادى, قارا شاڭىراق باسىلىمداعى 27 جىل عۇمىرىمدا مەن دە تالاي باسشىعا ورىنباسار بولىپ ۇلگەردىم. ارقايسىسى وزىنشە الەم, ارقيلى. الايدا ەراعاڭ ولاردىڭ ەشقايسىسىنا ۇقسامايدى, ومىرلىك ۇستانىمى مەن جۇمىس ءستيلى وزىنە عانا ءتان, قايتالانباس. ەراعاڭ وسىنىسىمەن ەرەكشە.
باس باسىلىمعا ءبىر ەمەس, ەكى رەت باسشى بولعان ەرەكشە قاراپايىم ەراعاڭ گالستۋك تاعىپ, ۇلكەن كابينەتتەردى جاعالاعان, اعا ساعالاعان, حاتشى جۇمساعان, قىسقاسى, بيلىك بۋىنا ەلتىپ, ودان ءلاززات العان كىسى ەمەس. ۇنەمى بىرتوعا, بىرسىدىرعى كۇيىنەن وزگەرگەن جوق. ءبىرشاما ۋاقىت قىزمەتتەن شەتتەتىلىپ, قاراپايىم جۇمىستا جۇرگەندە دە سىر بەرمەدى.
قازاقستان پرەزيدەنتىنىڭ بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارى سالاسىنداعى سىيلىعىنىڭ تۇڭعىش لاۋرەاتى, قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى, «ەگەمەن قازاقستاندى» باس رەداكتور جانە پرەزيدەنت (باسقارما توراعاسى) رەتىندە باسقارعان جالعىز تۇلعا ەرجۇمان سمايىل توقسانىنشى جىلداردىڭ سوڭىندا ءوزى تۋىپ-وسكەن كوركەم الاتاۋدى قيماي, ىزعارلى سارىارقاعا اياعى باسپاي, كوڭىلى تارتپاي وتىرعاندا تاعدىر وعان باس گازەتتىڭ تىزگىنىن ۇستاتتى, ءسويتىپ, كوشتى ءوزى باستادى. ارقا توسىندەگى شاھارعا باۋىر باستى. جاقان تاتەي ەكەۋى نەمەرەلەرىن وسىندا ءوسىرىپ, تاربيەلەدى, ءتىپتى, زەينەتكە شىققان جەتى جىل ىشىندە دە اسەم الاتاۋىنا قايتۋعا اسىققان جوق ەدى. تاعدىر ونى وسىدان بەس جىل بۇرىن ءبىر-اق كۇندە ءوزى تۋعان تاۋ باۋرايىنا جايعاستىردى.
ەركىن قىدىر,
قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى,
قازاقستان پرەزيدەنتى سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى
