كەڭەستىك يدەولوگيانىڭ كەسىرىنەن قالىڭ جۇرتشىلىققا كەڭ تاراماعان ونەردىڭ ءبىر ءتۇرى – بليۋز. ونى كسرو -دا «بۋرجۋازيالىق» دەسە, ەۋروپادا «قارا تۇستىلەردىڭ» ءان سالۋ مانەرى دەپ سانالدى. شىنىندا دا, ءبليۋزدىڭ قالىپتاسۋىندا افروامەريكاندىقتاردىڭ ۇلەسى زور. اقش-تىڭ وڭتۇستىك شىعىسىنداعى ماقتا پلانتاتسيالارىندا تەر توككەن نەگرلەردىڭ اندەرى مەن سازدى اسپاپتاردا ويناۋ شەبەرلىگى ءبليۋزدىڭ نەگىزىن قالاپ, ءحىح عاسىردىڭ باسىندا ەۋروپاعا تاراي باستادى.
كارى قۇرلىقتى جاۋلاپ العان جاڭا مۋزىكا اعىمىنا اعىلشىن اقسۇيەكتەرى دە قارسى تۇرا المادى. قوعامدا قالىپتاسقان داستۇرگە قارسىلىق رەتىندە پايدا بولعان بريتان ءبليۋزىنىڭ وزىندىك تاريحى بار. العاشقى بريتان بليۋز توپتارىن ۇيىمداستىرۋشى -»Blues Incorporated» وسى ونەردىڭ كوشىن باستادى. ال, تانىمال انشىلەر الەكسيس كورنەر مەن سيريل دەيۆيس «ريتم-ەند-بليۋز» دەپ اتالاتىن ءبليۋزدىڭ جاڭا باعىتىنىڭ نەگىزىن قالادى. اتى الەمگە تانىمال ەريك كلەپتون, ميك دجاگگەر, دجەك بريۋس ي دجيندجەر بەيكەر سەكىلدى جۇلدىزداردىڭ باعى وسى كەزەڭدە جانعان ەدى. «Rolling Stones», «Animals» ي «Yardbirds» توبى دا وسى جۇلدىزدار قاتارىندا جارقىرادى. مىنە, وسىلايشا بريتان بليۋزى وزىندىك سيپاتىمەن ساز الەمىنەن ويىپ تۇرىپ ورىن الدى.
جاقىندا ۇلىبريتانيانىڭ ەڭ ۇزدىك بليۋز ورىنداۋشىلارىنىڭ ءبىرى دانا گيللەسپي مەن LONDON BLUES توبى استانادا ونەر كورسەتتى.
حالىقارالىق بليۋز ونەرىنىڭ ءتىرى اڭىزىنا اينالعان دانا گيللەسپيدى بليۋز ەلشىسى دەپ تە ايتادى. دانا ءوزى جايىندا «مەنىڭ ويىمشا, ءبليۋزدى اقىل توقتاتىپ, كەمەلىنە كەلگەن كەزدە ورىنداۋ كەرەك. ادام تاعدىرىنىڭ دراماسىن جەتكىزۋ ءۇشىن سول ءومىردى ءسۇرىپ, بەلەستەرىنەن اسۋ كەرەك. سوندا سۇلۋ ساز جۇرەكتى تەربەپ, سەزىمدى قوزعايدى» دەيدى. 1949 جىلى انگليادا اتاقتى مۋزىكانت دجون بيركس گيللەسپيدىڭ وتباسىندا دۇنيەگە كەلگەن دانا 45 جىلدىق ونەر جولىندا 65-تەن استام البوم شىعاردى.
-مەن امەريكالىق فولك بليۋز فەستيۆالىنەن كەلگەندە العاش رەت ءبليۋزدى تىڭدادىم. ول كەزدە 15 جاستا بولاتىنمىن جانە ومىرىمدە وسىعان جەتەر ەشتەڭە ەستىمەپپىن. بليۋز -مەنىڭ العاشقى ماحابباتىم,-دەيدى ءانشى. العاشقى اسەرىنىڭ كۇشتىلىگىنەن دە بولار, دانا العاشقى البومىن 15 جاسىندا جازدى.
اتاقتى ءانشىنىڭ لوندوندىق ۆەستەندەگى شوۋ, ەدينبۋرگ فەستيۆالى, بۇكىل ەۋروپا, تاياۋ شىعىس, ينديا فەستيۆالدارىنىڭ سىيلىقتارى بار. 1992-1996 جىلدارى بريتاندىق بليۋز اسسوتسياتسياسى مەن «Bluepraint magazine» جۋرنالى «بريتاندىق ەڭ ۇزدىك بليۋز ورىنداۋشىسى» دەپ باعالايدى. كاريب ارالدارىنداعى مۋستيك مۋزىكالىق فەستيۆالدى دانا گيللەسپي مەن بەزيل چارلز وسىدان ون بەس جىل بۇرىن ۇيىمداستىرعان بولاتىن. قايىرىمدىلىق ماقساتتاعى بليۋز فەستيۆالى بۇگىندە وركەن جايدى.
دانا مۋزىكا فەستيۆالدەرىنە قاتىسىپ قانا قويماي, بليۋزكلۋبتاردا ونەر كورسەتىپ, راديوشوۋ جۇرگىزەدى. بىرنەشە رەت كينوعا ءتۇستى. ول «يسۋس حريستوس – سۋپەر جۇلدىز» روك-وپەراسىنداعى ماريا ماگدالەنا ارياسىنىڭ العاشقى ورىنداۋشىسى. اتاقتى بليۋز-ءانشى دانا ءۇندى مۋزىكاسىنىڭ دا ناسيحاتشىسى.ول ءبىر سۇحباتىندا بىلاي دەگەن ەدى: «مەنىڭ جاس كەزىمدە ءۇندى مۋزىكاسىنىڭ ءبىزدىڭ ەلدە كوپ تارالماعان كەزى بولاتىن. وزگە مادەنيەتكە جاتىرقاي قارايتىن ەۋروپالىقتارعا شىعىس مادەنيەتىنىڭ جاۋھارىن جەتكىزۋدىڭ قاجەتتىلىگىن سەزىندىم». دانا گيللەسپيدىڭ وزگە ەۋروپالىق بليۋز ورىنداۋشىلارىنان ارتىقشىلىعى ءۇندىنىڭ حادجانىن ارانجيروۆكا جاساپ ايتىپ ءجۇر.ول شىعارماشىلىعىندا رۋحاني ۇندەستىككە باسىمدىق بەرەدى.
دانا گيللەسپي ەۋروپادان الىپ كەلگەن ىستىق سالەمىن ءوزىنىڭ «Salaam Aleikum» انىمەن جەتكىزدى. سول كۇنى بەيبىتشىلىك پەن كەلىسىم سارايىنىڭ ساحنا تورىندە ءبليۋزدىڭ سىرشىل اۋەندەرى ورىندالدى. ادامزاتتىڭ رۋحاني قازىناسىن بايىتىپ, جاراتقانعا ءبىر تابان جاقىنداتاتىن ءبىر قۇدىرەت -ونەر بولسا, دانا گيللەسپي بار تالانتىمەن استانالىق تىڭدارمانداردى ءتانتى ەتتى.
ايگۇل ۋايسوۆا
