ەلوردا ايتۋلى وقيعانىڭ قارساڭىندا تۇر. كەشە ەلوردادا وسى قۇرىلتاي اياسىنداعى «ۇلى دالا سازى» ەتنوفەستيۆالى باستالدى. الداعى 14-15 قىركۇيەك كۇندەرى تاۋەلسىزدىك سارايىندا الەمدىك جانە ءداستۇرلى دىندەر كوشباسشىلارىنىڭ VII قۇرىلتايى وتەدى. حالىقارالىق باسقوسۋعا الەمنىڭ 50 مەملەكەتىنەن 100-دەن اسا دەلەگاتسيا كەلەدى. ءدىني فورۋمعا قاتىسۋشىلاردىڭ اراسىندا ريم پاپاسى فرانتسيسك, ءال-ازحاردىڭ جوعارعى يمامى شەيح احمەد ات-تاەيب, ءيزرايلدىڭ اشكەنازي ءراۆۆينى دەۆيد لاۋ جانە باسقا دا مارتەبەلى مەيماندار بار. ريم پاپاسى 14 قىركۇيەك كۇنى ساعات 16.45-تە ەكسپو حالىقارالىق كورمە ورتالىعىنداعى «نۇر الەم» پاۆيلونى الدىنداعى الاڭدا قاسيەتتى ۋاعىزىن وتكىزەدى. ءدىني مەسساعا قازاقستان, وزبەكستان, قىرعىزستان, رەسەي, موڭعوليا جانە وزگە ەلدەردەن 3 مىڭعا جۋىق ادام قاتىسادى.
[smartslider3 slider=3945]2022 جىلعى 14-15 قىركۇيەك كۇندەرى ەلوردامىزداعى تاۋەلسىزدىك سارايىندا مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ قاتىسۋىمەن الەمدىك جانە ءداستۇرلى دىندەر ليدەرلەرىنىڭ VII سەزى وتەدى. VII سەزدىڭ نەگىزگى تاقىرىبى «الەمدىك جانە ءداستۇرلى دىندەر ليدەرلەرىنىڭ پاندەميادان كەيىنگى كەزەڭدەگى ادامزاتتىڭ رۋحاني جانە الەۋمەتتىك دامۋىنداعى ءرولى» دەپ ايقىندالعان. بۇل جولعى ءدىني فورۋمنىڭ بۇرىنعىلاردان ءبىر وزگەشەلىگى – «بەيبىتشىلىك پەن بىرلىكتىڭ ەلشىلەرى» دەگەن ۇرانمەن ريم پاپاسى فرانتسيسكتىڭ قازاقستانعا كەلۋى. ريم پاپالارى تاريحىندا 2-كاتوليكتەر كوسەمىنىڭ قازاق ەلىنىڭ توپىراعىنا اياق باسۋى الدىندا تاريحتا از-كەم شەگىنىس جاساپ, وتكەن كۇندەرگە كوز جۇگىرتىپ كورەيىك.
ريم پاپاسىنىڭ قازاقستانعا العاش كەلۋى
وسىدان تۋرا 21 جىل بۇرىن, 2001 جىلدىڭ 22 قىركۇيەكتە ۆاتيكاننىڭ سول كەزدەگى بيلەۋشىسى – يوانن پاۆەل II تۇڭعىش پرەزيدەنتىمىز نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ شاقىرۋىمەن استاناعا كەلدى. كاتوليك شىركەۋىنىڭ باسشىسى ەلىمىزگە تابانى تيىسىمەن قازاق توپىراعىن ءسۇيدى. سالتاناتتى قارسى الۋ راسىمىنەن كەيىن ەلورداداعى «وتان-انا» ەسكەرتكىشىنىڭ جانىنداعى الاڭدا اشىق اسپان استىندا قاسيەتتى ۋاعىزىن وتكىزدى. 23 قىركۇيەكتە استانالىقتار مەن قالا قوناقتارى قاسيەتتى اكەيدى كورۋگە الاڭعا قاراي اعىلدى. ول جەردە 20 مىڭعا جۋىق ادام جينالدى. سول وقيعانى ءوز كوزىمەن كورگەن جانداردىڭ ءبىرى ەدىم. ۋاعىز وتەتىن جەردە – «وتان-انا» ەسكەرتكىشىنىڭ الدىنا قازاقتىڭ كيىز ءۇيىن ساحنا رەتىندە تىگىلىپتى.
باق وكىلدەرى ساحنا-كيىز ۇيگە قاراما-قارسى جەردەن سالىنعان باقىلاۋ نۇكتەسىنەن الاڭداعى وقيعانى تاماشالادىق. ريم پاپاسى مىنگەن پاپاموبيل الاڭدى ءبىر اينالىپ شىعىپ, تورگە جاقىن جەرگە توقتادى. قاسيەتتى اكەي ءوزىنىڭ ورنىنا جايعاسقان سوڭ, ۋاعىز باستالدى. اۋەلەگەن ادەمى اۋەنگە جينالعان جۇرت تۇگەل قوسىلدى. راسىمگە كەلگەندەر اۋليە اكەيدى ۇيىپ تىڭدادى. ءتىپتى, 3,5 ساعاتقا سوزىلعان ۋاعىز اياقتالسا دا, الاڭنان ەشكىم كەتپەدى. پاپا ەڭ الدىمەن, قازاقشا ودان كەيىن ورىسشا, نەمىسشە جانە پولياك تىلدەرىندە سويلەدى.
ابايدىڭ قارا سوزدەرىنە قىزىققان پاپا
ريم پاپاسى يوانن پاۆەل II بۇكىل دەرلىك ەۋروپالىق تىلدەردى مەڭگەرگەنى ءمالىم. ويتكەنى ول ءاربىر ەلگە كەلگەندە ۋاعىزدارىن سول حالىقتىڭ تىلىندە وقيتىن. قازاقستانعا دەيىن 126 مەملەكەتتىڭ ءدامىن تاتىپ, سۋىن ىشكەن پاپا ورتا ازيادا العاش رەت بىزگە كەلدى. سول ساپاردا كاتوليكتەر كوسەمىنىڭ قازاقشا ۇيرەنىپ, قازاق تىلىندە قۇتتىقتاۋ ءسوز سويلەگەنىن ءوز قۇلاعىمىزبەن ەستىدىك. دەمەك, ول – ءار ەلگە باراتىن ساپارىنا ەرەكشە ىقىلاسپەن دايىندالادى دەگەن ءسوز. 81 جاستاعى پونتيفيكتىڭ كۇللى الەمگە قازاقتى تانىتقان ۇلى ويشىلىمىز اباي قۇنانبايۇلىنىڭ قارا سوزدەرىن مىسالعا كەلتىرىپ, جەر بەتىندەگى بارلىق ۇلتتار مەن دىندەردى ءوزارا تۇسىنىستىك پەن بەيبىتشىلىككە ۇندەگەنى كوپشىلىكتى تاڭ قالدىردى. ۇلى ابايدان كەيىن ول قوجا احمەت ءياساۋيدىڭ دانالىق سوزدەرىن وقىدى. سويلەگەن سوزىندە بالاساعۇن, مەركى, قۇلان, تاراز, وتىرار, تۇركىستان سياقتى قاسيەتتى جەرلەرگە قاتتى قىزىعاتىنىن جاسىرماي ايتتى.
الداعى جۇما كۇنى, ياعني, 16 قىركۇيەكتە ەلوردا تۇرعىندارى مەن قوناقتارى ەلىمىزدىڭ ەڭ ۇلكەن مەشىتىندە يسلام الەمىنىڭ ەڭ تانىمال, بەدەلدى تۇلعالارىنىڭ ءبىرى –احمەد ات-تايەبتىڭ قاسيەتتى جۇمادا ايتاتىن ۋاعىزىن تىڭداي الادى
21 جىل بۇرىن بولعان ساپارىندا قاسيەتتى تاقتىڭ بيلەۋشىسى قازاقستانعا ەكى ءتۇرلى ماقساتپەن كەلدى. ءبىرىنشى ماقساتى – ەلىمىزدەگى كاتوليكتەردىڭ ءدىني بوستاندىعىنا كەپىلدىك الىپ بەرۋ ەدى. رەسمي ۆاتيكان بۇل كەلىسىمدى كونكوردات دەپ اتادى. نازار اۋداراتىن جايتتىڭ ءبىرى, تمد كولەمىندە جانە ورتالىق ازيا ەلدەرى اراسىندا قازاقستان قاسيەتتى تاقپەن ءبىرىنشى بولىپ كەلىسىمگە قول قويىپ, ەڭ سەنىمدى سەرىكتەستەرى قاتارىنا كىردى.
ەكىنشى ماقساتى – پاستورلىق ساپارى. بۇل ءسوزدى شىركەۋ ءباسپاسوز ورتالىعىنىڭ جۋرناليستەرگە بەرگەن جاۋاپتارىنان اۋدارىپ الدىق. قاسيەتتى اپوستول پەتردىڭ مۇراگەرى ەلىمىزدەگى كاتوليكتەردىڭ رۋحىن كوتەرىپ قانا قويماي, مۇسىلمان باۋىرلارىنا دا ءوزىن سىيلاتا الاتىنىن دالەلدەدى. دالەلدەگەنى سول, ءۇش كۇندە پاپا ەلوردانىڭ كورنەكتى جەرلەرىندە 2 ۋاعىز, 10 شاقتى كەزدەسۋلەر وتكىزدى. شەيىت بولعانداردىڭ رۋحىنا تاعزىم ەتتى. ادىلەتسىزدىكتەن قاسىرەت شەككەندەر مەن ازاپتالعاندارعا ارناپ دۇعا وقىدى. سول وقيعالاردىڭ بارىندە جانىندا وزىمەن ىلەسىپ كەلگەن 50 ءجۋرناليسى بىرگە ءجۇردى. سول جولى ريم پاپاسىنىڭ قازاقستانعا ساپارىنان 300-گە تارتا شەتەلدىك جۋرناليست اقپارات تاراتتى.
ريم پاپاسى فرانتسيسك كىم؟
ەندى ريم پاپاسى فرانتسيسك تۋرالى از-كەم دەرەك كەلتىرەيىك. 2013 جىلى 13 ناۋرىزدا ريم پاپاسى بولىپ سايلانعان حورحە ماريو بەرگولو اۋليە فرانتسيسكتىڭ قۇرمەتىنە فرانتسيسك (لات. Franciscus) ەسىمىن الدى. بۇل اتاۋ پاپالار تاريحىندا ءبىرىنشى رەت قولدانىلدى. فرانتسيسك يەزۋيت وردەنىن ۇسىنعان العاشقى پاپا جانە جاڭا الەمنەن شىققان العاشقى پاپا. فرانتسيسك 1936 جىلدىڭ 17 جەلتوقسانىندا بۋەنوس-ايرەس قالاسىندا يتالياندىق ەميگرانت وتباسىندا دۇنيەگە كەلگەن. بەس بالانىڭ ىشىندەگى كەنجەسى. حيميك-تەحنولوگ ماماندىعىنا وقىپ, ديپلوم العان. بۋەنوس-ايرەستەگى ۆيليا-دەۆوتو سەمينارياسىندا ءبىلىم العان. 1958 جىلدىڭ 11 ناۋرىزىندا يەزۋيتتەر وردەنىنە كىرەدى. نوۆيتسياتتى چيليدە (گۋمانيتارلىق عىلىمدار) وتەدى, وسىدان كەيىن ءبىلىمىن بۋەنوس-ايرەستەگى اۋليە يوسيف اتىنداعى كوللەدجدە جالعاستىرادى. وسى جەردە فيلوسوفيا بويىنشا ليتسەنتسيات دارەجەسىنە يە بولادى. بۋەنوس-ايرەستەگى ءۇش كاتوليكتىك كوللەدجدەردە ادەبيەت, فيلوسوفيا جانە تەوگوليا پاندەرىندە ساباق جۇرگىزەدى. يسپان تىلىنەن بولەك يتاليان جانە نەمىس تىلدەرىندە ەركىن سويلەيدى.
فرانتسيسك قاتارداعى ءدىن قىزمەتكەرىنەن ريم پاپاسىنا دەيىنگى ۇلكەن ءومىر, تاجىريبە جولىن ءجۇرىپ ءوتتى. ريم پاپاسى ءوزىنىڭ ءبىر سوزىندە: «جاماعاتتى شىركەۋگە شاقىرۋ سياقتى قابىلەتىم بار ەكەندىگىن بىلمەگەن كۇندەرى ارگەنتيناداعى تۇنگى كلۋبتاردا «ۇرداجىق» قىزمەتىن اتقارعانمىن, سونداي-اق ەدەن جۋشى مەن لابورانت تا بولعان كۇندەرىم بار» دەپ اعىنان جارىلدى. يەزۋيتتىك, ەپيسكوپتىق, كاردينالدىق قىزمەت ساتىلارى ارقىلى جوعارى ورلەپ, حالىقارالىق بەدەلى وسە بەردى. ريم پاپاسى فرانتسيسك 2013 جىلدىڭ 19 ناۋرىزىندا تاققا وتىردى. ول قاسيەتتى تاقتى باسقارۋ تاريحىندا بىرنەشە رەفورمالار ەنگىزدى. 2018 جىلدىڭ تامىزىندا ءولىم جازاسىنا قارسى بولدى. نيۋ-يورك گۋبەرناتورى (اقش-تا حالقى سانى بويىنشا 4-ورىندا) ەندريۋ كۋومو پاپامەن بىرىگىپ, شتاتتا ءولىم جازاسىن جويۋ تۋرالى زاڭ جوباسىن ەنگىزدى.
فرانتسيسك ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىسقا قاتىسقان XII پي پونتيفيكاتىنىڭ قۇجاتتارىن ەرتە قۇپياسىزداندىردى. كاردينال بەرگولو ءوزىنىڭ ءدىنباسىلارىن ابورت پەن ەۆتانازياعا قارسى سويلەۋگە شاقىردى. ول 2010 جىلى ارگەنتينا ۇكىمەتى ءبىر جىنىستى نەكەگە رۇقسات بەرۋ تۋرالى زاڭ شىعارعانىنا ءۇزىلدى-كەسىلدى قارسى بولدى. بەرگولو نەكەسىز تۋىلعان بالالاردى شومىلدىرۋ راسىمىنەن باس تارتقان ءدىني قىزمەتكەرلەردى سىناي وتىرىپ, نەكەسى قيىلماعان انالاردىڭ تۇسىك جاساتۋدان گورى بالانى دۇنيەگە اكەلۋى ءۇشىن دۇرىس ساياسات جۇرگىزدى, شىركەۋ ولاردان قاشپاۋى كەرەك دەپ سەندىردى. «فوربس» جۋرنالى جاريالاعان الەمدەگى ەڭ بەدەلدى ادامدار تىزىمىندە 2018 جىلى ريم پاپاسى فرانتسيسك 6-ورىندا تۇر. 2014 جانە 2015 جىلدارى ول رەيتينگتىڭ 4-ساتىسىندا بولعان.
سەزد بارىسىندا ريم پاپاسىنىڭ رەسمي ساپارى 14 قىركۇيەك كۇنى ەكسپو اۋماعىندا كەڭ اۋقىمدى ءدىني مەسسامەن جالعاسادى – ريم-كاتوليك شىركەۋىنىڭ لاتىن عۇرپىنداعى نەگىزگى ليتۋرگيالىق قىزمەتى وتەدى. مەسساعا كەز كەلگەن ءدىن مەن كونفەسسيانىڭ وكىلدەرى قاتىسا الاتىنى اتاپ ءوتىلدى
سەزدەر تاريحى – ديالوگ تۇعىرى
الەمدىك جانە ءدىستۇرلى دىندەر كوشباسشىلارىنىڭ العاشقى سەزى 2003 جىلى 23-24 قىركۇيەكتە استانادا ءوتتى. سول جولعى القالى جيىنعا قاتىسۋشىلار قۇرىلتايدى 3 جىلدا 1 رەت وتكىزۋگە شەشىم قابىلدادى. العاشقى باسقوسۋعا الەمدەگى 18 ءدىننىڭ 120-دەن اسا دەلەگاتسياسى كەلدى. 2006 جىلى قىركۇيەك ايىندا «ءدىن, قوعام جانە حالىقارالىق قاۋىپسىزدىك» دەگەن اتاۋمەن وتكەن جيىنعا دۇنيە ءجۇزىنىڭ 20-دان اسا ەلىنىڭ ءدىنباسىلارى مەن ارنايى شاقىرىلعان قوناقتار قاتىستى. وسى سەزدە ەلوردامىزدا حالىقارالىق مادەنيەتتەر مەن دىندەر ورتالىعىن قۇرۋ تۋرالى باستاما قولداۋ تاپتى. 2009 جىلى كۇزدە استانادا وتكەن ءۇشىنشى سەزگە الەمنىڭ 40 مەملەكەتىنەن 80-گە جۋىق دەلەگاتسيا كەلدى. بۇل جاھاندىق ماسەلەلەردى تالقىلايتىن الاڭدى كۇللى الەم مويىنداپ, سەزدىڭ حالىقارالىق بەدەلىنىڭ وسكەنىن كورسەتتى. 2012 جىلى 30-31 مامىردا باس قالامىزدا «ادامزات تاڭداۋى – بەيبىتشىلىك پەن كەلىسىم» دەگەن اتاۋمەن الەمدىك جانە ءداستۇرلى دىندەر كوشباسشىلارى تاعى باس قوستى. بۇل سەزدىڭ ءبىر ەرەكشەلىگى, ءدىن كوشباسشىلارى كەڭەسىنىڭ العاشقى وتىرىسى ءوتتى. قالىپتاسقان ۇردىسپەن جيىنعا قاتىسۋشىلاردىڭ ۇندەۋى جاريالاندى. ءدىن كوشباسشىلارى بارشا ادامزاتتى ورتاق پلانەتامىزدىڭ بولاشاعى ءۇشىن ءوزارا ءىس-قيمىلعا, ادىلەتتىلىك پەن جاسامپازدىققا شاقىردى. ءۇش جىلدان كەيىن بەسىنشى سەزد تاعى دا قازاقستاننىڭ استاناسىندا جالاۋىن جەلبىرەتتى. 2015 جىلدىڭ 10-11 ماۋسىمىندا ەلوردامىزعا 44 ەلدەن كەلگەن 112 دەلەگاتسيا وكىلدەرى الەمدەگى تاتۋلىق پەن قاۋىپسىزدىك ماسەلەلەرىن اشىق تالقىلادى. دىنارالىق سامميتتە «ءدىني كوشباسشىلار مەن ساياسي قايراتكەرلەر بەيبىتشىلىك پەن دامۋ جولىندا» دەگەن تاقىرىپ كەڭىنەن تالقىلاندى. ال التىنشى سەزد 2018 جىلى 10-11 قىركۇيەكتە ءوتتى. سەزگە قاتىسۋشىلار تاۋەلسىزدىك سارايىنىڭ جانىنداعى «بەيبىتشىلىك قابىرعاسى» ماڭىندا ورتاق دۇعا جاساۋ راسىمىنە قاتىستى. ءارتۇرلى ءدىن وكىلدەرى جەر بەتىندەگى بەيبىتشىلىك پەن اماندىق ءۇشىن دۇعا جاسادى. سەزد قورىتىندىسى بويىنشا قابىلدانعان دەكلاراتسيادا الەمدىك باق وكىلدەرىن تەرروريزم مەن ءدىندى تەڭدەستىرۋدەن باس تارتۋعا, بەيبىتشىلىكتىڭ قۇندىلىعىن, بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىندا, الەۋمەتتىك جەلىلەر مەن قوعامدىق جيىنداردا ءوزارا تۇسىنىستىك پەن سىيلاستىقتى ىلگەرىلەتۋگە ۇندەدى. سوڭىنان 7-سەزدى 2021 جىلى ەلوردادا وتكىزۋ تۋرالى شەشىم قابىلداندى. الايدا پاندەميانىڭ الەمدە ەتەك الۋىنان باسقوسۋدى وتكىزۋ كەيىنگە شەگەرىلدى.
بۇل سەزد بۇرىنعىدان وزگەرەك…
VII سەزدىڭ قارساڭىندا, 13 قىركۇيەك كۇنى بەيبىتشىلىك جانە كەلىسىم سارايىندا قازاقستان رەسپۋبليكاسى پارلامەنتى سەناتىنىڭ سپيكەرى, الەمدىك جانە ءداستۇرلى دىندەر ليدەرلەرىنىڭ سەزى حاتشىلىعىنىڭ باسشىسى ماۋلەن اشىمباەۆتىڭ توراعالىعىمەن سەزد حاتشىلىعىنىڭ XX وتىرىسى وتەدى. سەزد شەڭبەرىندە 14 جانە 15 قىركۇيەك كۇندەرى فورۋمنىڭ سەكتسيالىق وتىرىستارى فورماتىنا ەنگىزىلگەن بىرقاتار وزەكتى تاقىرىپتىق بلوكتاردى قاراۋ جوسپارلانۋدا.
14 قىركۇيەك كۇنى تاۋەلسىزدىك سارايىندا الەمدىك جانە ءداستۇرلى دىندەر ليدەرلەرى VII سەزىنىڭ پلەنارلىق وتىرىسى وتەدى. ەرتەڭىنە, ياعني, 15 قىركۇيەك كۇنى VII سەزدىڭ سەكتسيالىق وتىرىستارى جانە جابىلۋ ءراسىمى بولادى. سەزد جۇمىسىنا الەمنىڭ 50 ەلىنەن 108-دەن استام دەلەگاتسيا, ونىڭ ىشىندە يسلام, حريستيان, بۋدديزم, يۋدايزم, يندۋيزم, داوسيزم, زورواستريزم, سينتويزم, سونداي-اق ساياسات جانە قوعام قايراتكەرلەرى, حالىقارالىق ۇيىمداردىڭ وكىلدەرى, ساراپشىلار قوعامداستىعى قاتىسادى دەپ كۇتىلۋدە. سونىمەن قاتار, ءدىني فورۋمعا قازاقستاندىق جانە شەتەلدىك باق وكىلدەرى كوپ كەلەدى. رەسمي مالىمەت بويىنشا قازىردىڭ 188 شەتەلدىك جۋرناليست تىركەلگەن, ونىڭ ىشىندە Euronews, BBC, CNN, Bloomberg, Al Jazeera جانە ت.ب. بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىنىڭ وكىلدەرى بار.
الداعى ءدىني فورۋمنىڭ ەرەكشەلىگى – ريم پاپاسى فرانتسيسك, ءال-ازحاردىڭ جوعارعى يمامى شەيح احمەد ات-تايەب, ءيزرايلدىڭ اشكەنازي ءراۆۆينى داۆيد لاۋ جانە باسقا دا مارتەبەلى مەيمانداردىڭ ەلورداعا ساپارىندا دەۋگە نەگىز بار.
قمدب-نىڭ ءباسپاسوز حاتشىسى اعابەك قوناربايۇلى 16 قىركۇيەكتە ەلورداداعى رەسپۋبليكالىق باس مەشىتتە ءال-ازھار شەيحى, جوعارعى يمام احمەد ات-تايەبتىڭ جۇما ۋاعىزىن ايتاتىنىن حابارلادى. بۇل – ەلىمىزدەگى مۇسىلماندار ءۇشىن ايتۋلى وقيعا ەكەنى ءسوزسىز. سەبەبى جوعارى يمام جەتەكشىلەرىنىڭ ەڭ جوعارى اتاعى.
احمەد ات-تايەب تۋرالى ا.قوناربايۇلى بىلاي دەپ جازدى: «تاريحقا كوز سالساق, 1679-2022 جىلدار ارالىعىندا 50 ءدىن قايراتكەرى ءال-ازھاردىڭ جوعارعى يمامى بولدى. العاشقىلارى مۇحاممەد ءال-حاراشي, يبراگيم ءال-بارماۋي, مۇحاممەد ان-ناشارتي بولسا, 1980 جىلداردان باستاپ مۇحاممەد ءابدىراحمان بيسار, دجاد ءال-حاك, مۋحامماد سايد تانتاۋي جانە احمەد ات-تايىپ بۇل اتاققا يە بولدى. سونداي-اق شەيح احمەد ات-تايەب – پايعامبارىمىزدىڭ (وعان اللانىڭ سالاۋاتى مەن سالەمى بولسىن) ۇرپاعى. ءدىن قايراتكەرى ساڭلاق ساحابا ءالي يبن ءابۋ ءتالىپ پەن فاتيما انامىزدىڭ ۇلى حاساننان (اللا بارشاسىنا رازى بولسىن) تارايدى. ول 2010 جىلى تاريحي تۇرعىدان يسلام الەمىنىڭ نەگىزگى ءبىلىم, عىلىم جانە رۋحاني ورتالىقتارىنىڭ ءبىرى – ءال-ازھاردىڭ جوعارعى يمامى اتاندى. ءارى ول بۇرىن ۋنيۆەرسيتەتتى ءوزى دە باسقارعان, سونىمەن قاتار مىسىردىڭ باس ءمۇفتيى بولعان».
الداعى جۇما كۇنى, ياعني, 16 قىركۇيەكتە ەلوردا تۇرعىندارى مەن قوناقتارى ەلىمىزدىڭ ەڭ ۇلكەن مەشىتىندە يسلام الەمىنىڭ ەڭ تانىمال, بەدەلدى تۇلعالارىنىڭ ءبىرى – احمەد ات-تايەبتىڭ قاسيەتتى جۇمادا ايتاتىن ۋاعىزىن تىڭداي الادى.
سەزد بارىسىندا ريم پاپاسىنىڭ رەسمي ساپارى 14 قىركۇيەك كۇنى ەكسپو اۋماعىندا كەڭ اۋقىمدى ءدىني مەسسامەن جالعاسادى – ريم-كاتوليك شىركەۋىنىڭ لاتىن عۇرپىنداعى نەگىزگى ليتۋرگيالىق قىزمەتى وتەدى. مەسساعا كەز كەلگەن ءدىن مەن كونفەسسيانىڭ وكىلدەرى قاتىسا الاتىنى اتاپ ءوتىلدى. الەمدىك جانە ءداستۇرلى دىندەر ليدەرلەرىنىڭ الداعى VII سەزى اياسىندا دا بىرقاتار ارنايى شارالار وتەدى. سونىڭ ءبىرى – كوپۇلتتى وركەستر قۇرۋ بولىپ تابىلاتىن «Music of the World» («الەم مۋزىكاسى») مۋزىكالىق جوباسى. ونىڭ ميسسياسى – سان الۋان ۇلتتار بىرلىك پەن كەلىسىمدە ءومىر ءسۇرىپ جاتقان ەلىمىزدىڭ حالقىنىڭ الۋان تۇرلىلىگىنىڭ قۇندىلىعىن تاعى ءبىر رەت كورسەتۋ. بۇل باستاما گيننەستىڭ رەكوردتار كىتابىنا الەمدىك رەكورد رەتىندە جازىلدى.
سونىمەن قاتار, ەلوردادا تابيعي جانە دەمالىس ساياباعى قۇرىلادى. ساياباقتى سالۋعا قازاقستاننىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىنەن كەلگەن ساۋلەتشىلەر, ۋربانيستەر جانە لاندشافتى ديزاينەرلەر اراسىندا بايقاۋ ۇيىمداستىرىلدى.
قوناقتاردى كۇتىپ الۋ جانە كەرەك تىلگە اۋدارمامەن كومەكتەسۋ ءۇشىن 100-دەن استام ەرىكتىلەردەن تۇراتىن ارنايى توپ قۇرىلعان. بۇل توپتىڭ بارلىق مۇشەلەرى اعىلشىن تىلىندە سويلەيدى, ال كەيبىرەۋلەرى اراب, تۇرىك, قىتاي, پارسى جانە ت.ب. تىلدەردى بىلەدى. جالپى سەزد جۇمىسىنا 500-دەن استام ەرىكتى جۇمىلدىرىلادى.
