ەلىمىزدە ابدەن توزىعى جەتكەن ەسكى اۆتوكولىكتەردىڭ كوزىن جوياتىن ارنايى جوبا اقىرى ىسكە اسىرىلاتىن بولدى. ەسكى-قۇسقى «سالدىرلاقتار» مەن ىستەن شىققان كولىكتەردى قابىلداۋ جانە ءəرى قاراي پايداعا اسىرۋ جۇمىستارىنا جاۋاپتانىپ وتىرعان «وپەراتور روپ» كومپانياسىنىڭ باسقارۋشى ديرەكتورى رۋستام تەمىربەك توزىعى جەتكەن كولىكتەردى وتكىزۋ ناۋقانى 21 قاراشادان باستالاتىنىن ءمالىم ەتتى.
قابىلداۋ قاراشادا باستالادى
«جوبانى 21 قاراشادان باستاپ ىسكە قوسۋعا ءازىرمىز. قازىرگى ۋاقىتتا ەسكى تەحنيكالاردى جويۋعا ارنالعان ارنايى زاۋىتتىڭ قۇرىلىسىن باستاۋدى كوزدەپ وتىرمىز. ول كەشەن تولىقتاي زامان تالابىنا ساي بولۋى ءتيىس. جالپى, وسى باعدارلاما ارقىلى قورشاعان ورتاعا زيان كەلتىرەتىن ءارى تەحنيكالىق تۇرعىدا قاۋىپتى بولىپ وتىرعان كولىكتەردەن قۇتىلۋعا مۇمكىندىك بار. قاراشا ايىنىڭ سوڭىنا قاراي قولدانىستان شىققان كولىك قۇرالىن كادەگە جاراتۋ بويىنشا قىزمەت كورسەتۋگە بايلانىستى بايقاۋ جاريالاناتىن بولادى. جالپى جىل سوڭىنا دەيىن ەلىمىزدىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىنەن 10 مىڭ كولىك ساتىپ الۋ جوسپارلانىپ وتىر» دەيدى باسقارۋشى ديرەكتور رۋستام تەمىربەك.
جاڭا باعدارلاماعا سايكەس, جويۋعا تاپسىرىلاتىن كولىكتەر ەكى سانات بويىنشا قابىلدانادى. وپەراتوردىڭ ارنايى بەكەتى نەمەسە باعدارلاماعا قاتىساتىن ديلەرلىك ورتالىقتارىنا تاپسىراتىن ەسكى كولىگىڭىزدىڭ باس-اياعى ءبۇتىن, ياعني راما (شاسسي), موتور, قوزعالتقىش قورابى (كوروبكا پەرەداچ), دوڭگەلەكتەر, اككۋمۋلياتور, ورىندىق جانە الدىڭعى پانەلى سەكىلدى بولشەكتەرى تۇگەل بولسا, 150 مىڭ تەڭگە الاسىز. اپاتتى جاعدايداعى نەمەسە كولىك شاناعى, ەسىگى, قوزعالتقىشى, بەرىلىس قورابى مىندەتتى تۇردە بار, بىراق جۇرمەيتىن كولىكتەرگە 48 مىڭ تەڭگە بەرىلەدى. الايدا كولىكتىڭ شىعارىلعان جىلىنا ەشقانداي دا شەكتەۋ بولمايدى. جوبانى ىسكە اسىرۋ ءۇشىن 2016 جىلعا جالپى اقشا سوماسى – 1 ميلليارد 250 مىڭ تەڭگە. اقشا قولما-قول تولەنەدى. رۋستام تەمىربەكتىڭ ايتۋىنشا, ەسكى كولىكتى قابىلداۋ ورتالىقتارى رەسپۋبليكانىڭ 17 قالاسىندا جۇزەگە اسىرىلادى.
ەسكى – جاڭانىڭ جارناسى
باعدارلاماعا قاتىسۋ ءۇشىن زاڭدى تۇلعالاردان ءوتىنىش, ءىىم ورگاندارىنداعى كادەگە جاراتۋعا بايلانىستى كولىك قۇجاتىن تىركەۋدەن شىعارۋ تۋرالى انىقتاماسى, جەكە كۋالىك كوشىرمەسى نەمەسە سەنىمدى وكىل كۋالىگىنىڭ كوشىرمەسى, ەسەپ ايىرىسۋ شوتى, قولدانىستان شىققان كولىك قۇرالىن كادەگە جاراتۋعا وتكىزۋ تۋرالى شارت تالاپ ەتىلەدى. سونداي-اق, توزىعى جەتكەن تەحنيكانى جاڭاسىنا اۋىستىرۋ ءۇشىن ارنايى سەرتيفيكاتتار دا تابىستالادى. وسى سەرتيفيكات ارقىلى وتاندىق جاڭا كولىك الۋ ءۇشىن 315 مىڭ تەڭگە كولەمىندە جەڭىلدىك جاسالادى.
تاعى ءبىر ايتا كەتەرلىگى, جوبا جوسپار بويىنشا مەرزىمى ءوتىپ, جارامسىز كۇيگە تۇسكەن ەسكى كولىگىن ارناۋلى ورىندارعا اپارىپ تاپسىرعاندارعا شامامەن 300-350 مىڭ تەڭگە ارالىعىندا سەرتيفيكات ءتۇرىندەگى وتەماقى بەرىلۋى ءتيىس بولعان-دى. «تاپسىرىلعان كولىكتەردىڭ قۇنى جازىلعان بۇل سەرتيفيكاتپەن كەز كەلگەن اۆتوكولىك سالونىنا باراسىز دا قالاعان تۇلپارىڭىز ءۇشىن العاشقى جارنا رەتىندە تولەم جاساي الاسىز. قالعان سوماسىن قولما-قول ساناپ بەرىپ نەمەسە ءارتۇرلى مەرزىمگە نەسيەگە راسىمدەپ الۋعا بولادى. سونداي-اق, جاڭا كولىك ساتىپ الاردا باستاپقى جارنا رەتىندە ءبىر ەمەس, بىرنەشە سەرتيفيكاتتىڭ باسىن بىرىكتىرۋگە مۇمكىندىك بار» دەپ اتاپ وتكەن بولاتىن قازاقستاندىق اۆتوبيزنەس قاۋىمداستىعىنىڭ پرەزيدەنتى اندرەي لاۆرەنتەۆ. دەگەنمەن مۇنداي سەرتيفيكاتتاردىڭ قاشاننان باستاپ بەرىلە باستايتىنى ءالى بەلگىسىز.
ەكولوگيالىق تۇرعىدا ءتيىمدءى
مامانداردىڭ ايتۋىنشا, بۇل جوبانىڭ ءتيىمدى تۇستارى كوپ. ەڭ الدىمەن ەكولوگيالىق ماسەلەمىز شەشىلەدى. ويتكەنى سوڭعى ۋاقىتتا سىرتتان كەلەتىن ەسكى كولىكتەردىڭ سانى كۇرت ارتىپ, ناتيجەسىندە ەلىمىز ەسكى كولىكتەر «قويماسىنا» اينالۋعا شاق قالعانى بەلگىلى. تەك سوڭعى 3 جىلدىڭ ىشىندە قازاقستانعا شەتەلدەن 1 جارىم ميلليوننان استام اۆتوكولىك اكەلىنگەن ەكەن. 2016 جىلعى
1 قىركۇيەكتەگى جاعداي بويىنشا ەلىمىزدە 6 ميلليوننان استام جەڭىل كولىك تىركەلىپتى. بۇل كولىكتەردىڭ 4 ميلليونعا جۋىعى ءالى قولدانىستا ءجۇر. الايدا سول كولىكتەردىڭ جارتىسىنان كوبى, ياعني 60 پايىزعا جۋىعى (10 جىلدان اسىپ كەتكەن) ەسكىرگەن. كەرەك بولسا, شىعارىلعانىنا 20-25, تىپتەن 30 جىل بولعان كولىكتەر اينالىمدا ءجۇر. وسىنداي ەسكى كولىكتەردىڭ كەسىرىنەن ەلىمىزدە اۋاعا جىلىنا شامامەن 200 مىڭ توننادان استام ۋلى گاز تارالادى. رەسمي مالىمەتتەرگە سايكەس, رەسپۋبليكا بويىنشا 2016 جىلدىڭ 3 ايىندا 3570 جول-كولىك وقيعاسى تىركەلگەن. بۇل وقيعالاردىڭ كوبى سول ەسكى كولىكتەرگە قاتىستى.
وتاندىق كولىك كوبەيەدى
ەكولوگيالىق ماسەلەنى ايتپاعان كۇننىڭ وزىندە جەر قويناۋىنداعى قازبا بايلىقتاردى ۇنەمدەپ پايدالانۋعا مۇمكىندىك بەرمەك. ويتكەنى ءبىر بويىندا مەتالل اتاۋلىنىڭ سان ءتۇرىن جيناقتاپ الاتىن ءبىر كولىكتى قايتا بالقىتىپ, شيكىزاتقا اينالدىرۋدىڭ پايداسى دا شاش ەتەكتەن. شىنىسى مەن رەزەڭكەسى, ءارتۇرلى حيميالىق قۇرامداعى پلاستماسسالارى تاعى بار. ەلىمىزدە قورشاعان ورتاعا وراسان كولەمدە زيان كەلتىرىپ جاتقان 4625 قوقىس پوليگونىنىڭ جۇمىسى رەتتەلىپ, ەڭسەسى كوتەرىلەدى. سونىمەن قاتار, ۋتيليزاتسياعا تاپسىرىلعان ەسكى كولىكتىڭ ءوزى عانا ەمەس, ىشىندەگى حيميالىق سۇيىقتىقتار, قوزعالتقىش مايلارى دا بەلگىلى ەرەجەگە سايكەس جويىلاتىن بولادى.
«بۇل – ءوز كەزەگىندە تۇتىنۋشىلاردىڭ قاۋىپسىزدىگى ءۇشىن جاسالىپ وتىرعان شارا. سونداي-اق, وتاندىق اۆتوونەركاسىپتى دامىتۋدىڭ ءبىر جولى. وكىنىشكە قاراي, ءبىزدىڭ ەلدە ەسكى اۆتوكولىكتەردىڭ كوزىن جويۋ ءادىسى ءالى ەنگىزىلمەگەن. ماسەلەن, گەرمانيادا ەسكى كولىكتىڭ كوزى جويىلمايىنشا, ەسەپتەن شىعارىلمايدى. ال بىزدە كەرىسىنشە. ەسەپتەن شىعارادى. ال ەسكى قاڭقامەن نە ىستەسەڭ سونى ىستە دەگەن تۇسىنىك قالىپتاسقان. الداعى ۋاقىتتا ەل اۋماعىندا ءۇش زاۋىت سالىنادى دەپ جوسپارلانىپ وتىر. ءبىرىنشىسى استانا مەن قاراعاندى اۋماعىندا, ەكىنشىسى الماتىدا, ال ءۇشىنشى زاۋىت شىمكەنتتە. العاشقى زاۋىت كەلەسى جارتى جىلدىڭ ىشىندە اشىلادى دەپ كۇتىلىپ وتىر» دەيدى يندۋستريا جانە جاڭا تەحنولوگيالار ءمينيسترىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى البەرت راۋ.
بۇركىت نۇراسىل
