مەملەكەت باسشىسى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ بەس ينستيتۋتسيونالدىق رەفورماسىنا سايكەس قولعا الىنعان «100 ناقتى قادام» ۇلت جوسپارى اياسىندا جۇرگىزىلىپ جاتقان مۇلىكتى زاڭداستىرۋ اكتسياسىنىڭ اياقتالۋىنا نەبارى 137 كۇن قالدى. سول سەبەپتى ەل ازاماتتارى وسى ناۋقاندى زاڭدى تۇرعىدا بارىنشا پايدالانىپ قالۋعا تىرىسىپ جاتىر.
رەسمي ورگانداردىڭ مالىمەتىنە سۇيەنسەك, جاپپاي جاريالاۋ اكتسياسى جاقىنداعان سايىن كولەڭكەدەگى قارجىسىن جارىققا شىعارۋعا نيەت تانىتۋشىلاردىڭ سانى كۇرت ارتقان. ارنايى كوميسسيالارعا كەلىپ تۇسكەن 100 مىڭنان استام ءوتىنىشتىڭ دەنى سوڭعى ءۇش-ءتورت ايدىڭ ەنشىسىندە. جيعان-تەرگەنىن بارىنشا جاسىرىپ ۇستايتىن بايلار دا كوشتەن قالماي, دۋباي سەكىلدى ءىرى قالالارداعى 100 ملن تۇراتىن پاتەرلەرى مەن ەڭ ارزانى 200 ملن دوللار تۇراتىن ۆيللالارىن زاڭداستىرۋعا كوشكەن. «بۇعان دەيىن الەمنىڭ 8 ەلىندە 33 نىسان كورسەتىلسە, بۇگىنگى تاڭدا 16 ەلدە 100 نىسان جارىققا شىقتى. ال ەل اۋماعىندا زاڭداستىرىلعان مۇلىكتىڭ سانى 95 672-ءنى قۇراپ وتىر. جالپى العاندا, سوماسى 2,1 تريلليون تەڭگەنىڭ مۇلكى مەن قارجىسى زاڭداستىرىلدى. «ۋاقىت وتكەن سايىن بۇل كورسەتكىش ۇلعايىپ كەلەدى. بيىلعى اكتسياعا ۇلگەرمەي قالعان ازاماتتاردىڭ مۇلكى نەمەسە قارجىسى انىقتالسا, اكىمشىلىك جانە قىلمىستىق جاۋاپكەرشىلىككە تارتىلۋى مۇمكىن. ازاماتتاردىڭ بەلسەندىلىگىنە وسى جاعدايلار دا اسەر ەتىپ وتىر» دەيدى قارجى مينيسترلىگى مەملەكەتتىك كىرىستەر كوميتەتىنىڭ دەپارتامەنت ديرەكتورى ەرجان ءبىرجانوۆ.
ەلوردالىقتاردىڭ دا بەتالىسى جامان ەمەس. استانا قالالىق قارجى باسقارماسىنىڭ مالىمەتىنشە, جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگاندارىنا جالپى سوماسى 95,5 ملرد تەڭگەنى قۇرايتىن بارلىعى 7405 ءوتىنىش كەلىپ تۇسكەن. سونىڭ ىشىندە 59,0 ملرد تەڭگە سوماسىن قۇرايتىن 9330 تۇرعىن ءۇي نىسانى, 36,6 ملرد تەڭگە سوماسىنداعى 9900 تۇرعىن ءۇي ەمەس نىسان, 22,4 ملرد تەڭگەنىڭ 1038 كوممەرتسيالىق نىسانى بولىپ وتىر. بۇگىندە 31,8 ملرد تەڭگەنىڭ 6826 نىسانى زاڭداستىرىلعان. «بۇعان قوسا, استانا قالاسى بويىنشا مەملەكەتتىك كىرىستەر دەپارتامەنتى ورگاندارىنا جالپى سوماسى 998,8 ملن تەڭگەنى قۇرايتىن 8 نىسان بويىنشا 3 ارنايى دەكلاراتسيا تاپسىرىلدى. ال شەت مەملەكەتتەردەگى نىسانداردى جاريا ەتۋ بويىنشا ءتيىستى مەكەمەگە سوماسى 440,8 ملن تەڭگە بولاتىن 10 نىسان بويىنشا 8 ارنايى دەكلاراتسيا وتكىزىلگەن» دەيدى دەيدى الماتى اۋداندىق مۇلىكتى زاڭداستىرۋ جونىندەگى كوميسسياسىنىڭ حاتشىسى ەرنار قوشانوۆ.
قارجىنى زاڭداستىرۋ بويىنشا دا جۇمىس بەلسەندى جۇرگىزىلىپ جاتىر. بۇل سالاداعى ۇسىنىلعان 284 ارنايى دەكلاراتسيانىڭ قۇنى 416,3 ملرد تەڭگەنى قۇرايدى. سونداي-اق, 8,1 ملن تەڭگەنىڭ باعالى قاعازدارى دا زاڭداستىرىلعانىن اتاپ وتكەن ءجون.
جالپى مۇنداي اكتسيا ەلىمىزدە وسىمەن ءۇشىنشى رەت وتكىزىلىپ وتىر. ونىڭ العاشقىسى 2001 جىلدىڭ 14 شىلدە مەن 14 تامىز ارالىعىندا جۇرگىزىلگەن بولاتىن. ءبىر رەتتىك زاڭداستىرۋ ناۋقانى رەتىندە وتكىزىلگەن بۇل شاراعا 3 مىڭعا جۋىق ادام ءوتىنىش بەرىپ, بارلىعى 480 ملن دوللار كولەمىندەگى قاراجات زاڭداستىرىلدى. 2006-2007 جىلدارى ارالىعىندا ەكىنشى رەت وتكىزىلگەن زاڭداستىرۋدا تەك اقشا عانا ەمەس, سونىمەن قاتار جىلجىمايتىن جانە جىلجىمالى مۇلىكتەرگە دە مۇمكىندىك بەرىلدى. ناۋقان ءبىر جىلدان استام ۋاقىتقا سوزىلىپ, جالپى كولەمى 844,7 ملرد تەڭگەنىڭ مۇلكى زاڭداستىرىلعان بولاتىن.
بۇركىت نۇراسىل
