ولار ءوز ءومىرىن اسكەري ءتارتىپ پەن سپورتسىز ەلەستەتە المايدى. فيزيكا مەن ماتەماتيكانى جاقسى كورەدى. سمارتفون ۇستامايدى. كوڭىلدىلەر مەن تاپقىرلار كلۋبىندا ونەر كورسەتەدى. گيتارا تارتادى. ماقاتاەۆ ولەڭدەرىن وقيدى. ءبىز ەلورداداعى ساعادات نۇرماعامبەتوۆ اتىنداعى «جاس ۇلان» رەسپۋبليكالىق مەكتەبىنىڭ تاربيەلەنۋشىلەرى تۋرالى ايتىپ وتىرمىز.
«اۋىلداعى قۇرداستارىم دا وزگەرگەنىمدى بايقاپتى»
ەلباسىنىڭ باستاماسىمەن 1999 جىلى ىرگەسى قالانعان بۇل وقۋ ورداسىندا بۇگىندە 397 شاكىرت ءبىلىم الادى. ونىڭ 191-ءى التىن ۇياسىنان بيىل تۇلەپ ۇشقالى تۇر. سولاردىڭ ءبىرى – بەكبولات عايىپ. ءوزى قوستاناي وبلىسى جانگەلدين اۋدانى ارالباي اۋىلىنىڭ تۋماسى ەكەن.
– بۇل مەكتەپكە 2014 جىلى 6-سىنىپتى بىتىرگەن سوڭ كەلدىم. 2012 جىلى «جاس ۇلان» تۋرالى فيلم شىققان ەدى, سونى كورگەن سوڭ بىردەن ىشتەي وسى سالانى تاڭداۋعا بەل بۋدىم. شىنىمدى ايتسام, وسىندا تۇسكەنگە دەيىن اسكەري ءومىردى تەك تەلەديداردان كورگەندەي ەتىپ ەلەستەتەتىنمىن. سويتسەم, فورما كيىپ, شەپتە جۇرەتىن جاس سولداتتىڭ ارقايسىسىنىڭ ارتىندا كۇن سايىنعى ەڭبەك پەن ءتوزىم جاتىر ەكەن عوي. مۇندا كەلگەلى بوس ۋاقىت دەگەندى مۇلدە ۇمىتتىق. ءار مينۋتىمىز ەسەپتەۋلى. تاڭعى 6.20-دا ويانعاننان باستاپ تۇنگى 10-عا دەيىن نە ىستەيتىنىمىز كۇن تارتىبىندە بەكىتىلگەن. وسىنىڭ اسەرى بولار, از ۋاقىتتا بارىنشا كوپ ءىس تىندىرىپ تاستاۋعا تىرىساسىڭ. بويىمداعى بۇل وزگەرىستى اۋىلداعى قۇرداستارىم دا بايقاپتى. دەمالىس كەزىندە بۇرىنعى سىنىپتاستارىممەن كەزدەسكەندە, «بەكبولات, سەن پىسىق بولىپ كەتىپسىڭ» دەگەن ماقتاۋدى ءجيى ەستيمىن, – دەپ جىميدى ول.
جاسۇلاندىقتار «ءبىرىمىز ءبارىمىز ءۇشىن, ءبارىمىز ءبىرىمىز ءۇشىن» دەگەن قاعيدانى ارقاشان ۇستانادى. ونى ءبىز بەكبولاتتىڭ مىنا سوزىنەن اڭعاردىق:
– ءبىز تازالىق ماقساتىندا كۇن سايىن فورمامىزعا جاعا تىگەمىز. بىردە ارامىزداعى ءبىر بالا جاعاسىن تىگۋگە ۇلگەرمەي قالدى. سول ءۇشىن كومانديرىمىز بارلىق بالانىڭ جاعاسىن جىرتقىزىپ, قايتا تىككىزگەن-تۇعىن. وسى وقيعادان سوڭ, ءبىرىمىز قانداي دا تاپسىرمانى ورىنداۋعا ۇلگەرمەي جاتساق, ەكىنشىمىز وعان كومەكتەسىپ, بىرلەسە جاساۋدى ادەتكە اينالدىردىق.
«سپورتشىنىڭ تاماعىن جەيمىز»
ال نۇرجانات مۇحامەدتىڭ «جاسۇلاندىق» اتانعانىنا ەكى جىلدان اسىپتى. اقمولا وبلىسى بۇلاندى اۋىلى ماكينسك كەنتىنەن كەلگەن بوزبالانىڭ بالا كۇننەن بەرگى ارمانى وسى اسكەري سالا ەكەن.
– كىشكەنتاي كەزىمدە سولداتتاردى قاز-قاتار ساپقا تۇرعىزىپ قويىپ, بۇيرىق بەرەتىنمىن. جانسىز ويىنشىق ءمىز باقپاي تۇرادى, ونى ءوزىم قولىممەن بۇرىپ, قيمىلعا كەلتىرەمىن. سوندايدا «شىركىن, شىنايى ساربازدارعا وسىلايشا بۇيرىق بەرەتىن كۇن قاشان تۋار ەكەن؟!» دەپ ارماندايتىنمىن. وسە كەلە «جاس ۇلان» مەكتەبىنىڭ بار ەكەنىن ءبىلىپ, دايىندالا باستادىم. 2017 جىلى وسى وقۋ ورنىنا تۇسۋگە تىلەك بىلدىرگەن 880 ۇمىتكەردىڭ ىشىندە مەن دە بار ەدىم. سولاردىڭ اراسىنان 110 بالا وقۋعا قابىلداندىق, – دەيدى نۇرجانات.
العاشىندا ول اسكەري مەكتەپتە بەرىلەتىن تاماققا ونشا ۇيرەنە الماعانىن مويىندادى:
– باستاپقى كۇندەرى انامنىڭ اسىن اڭساپ, ۇيگە قايتقىم كەلەتىن. كەيىن بىرتە-بىرتە ۇيرەنە باستادىم. قازىر قاراسام, مۇنداعى تاماق دالادا جەيتىن اسىمىزدا بىرنەشە ەسە پايدالى ەكەن. كوبىنەسە تۇزى از ءارى سۋعا قايناتىلعان نەمەسە بۋعا بۇقتىرىلعان تاماقتى جەيمىز. «اسكەري ادام – ەكىنشى سپورتشى» دەپ مۇعالىمدەرىمىز ءجيى ايتىپ وتىرادى.
نۇرجاناتتىڭ سۇيىكتى كىتابى ءابدىجاميل نۇرپەيىسوۆتىڭ «قان مەن تەر» رومانى مەن مۇقاعالي ماقاتاەۆتىڭ ولەڭدەرى ەكەن. اڭگىمەمىز بىتكەن سوڭ, اقيىق اقىننىڭ ءبىر ولەڭىن ناقىشىنا كەلتىرە وقىپ بەردى.
«سمارتفون ۇستايمىن دەپ جازالانعانىم بار»
ءوزىن نۇربولات مولدابەك دەپ تانىستىرعان شاكىرت وسى مەكتەپتىڭ تاعى ءبىر ەرەكشەلىگى جايلى بايانداپ بەردى:
– مۇنداعى باستى ەرەجەلەردى ءبىرى – سمارتفون ۇستاۋعا مۇلدە بولمايدى. دەمالىستان كەلگەن كۇنى تەلەفونىمىزدى مىندەتتى تۇردە وتكىزەمىز. ءبىر كۇنى مەن ءسال پايدالانا تۇرماقشى بولىپ, وتكىزبەي قويعانمىن. سول كۇنى سمارتفون ۇستاپ جۇرگەنىمدى كورىپ قويىپ, كوماندير قاتاڭ ەسكەرتۋ بەرگەن. جازا رەتىندە تاۋلىكتىك كەزەكشىلىككە قالدىم, – دەدى ول.
تاراز قالاسىنان كەلگەن نۇربولات بوس ۋاقىتىندا گيتارادا وينايتىنىن ايتتى:
– گيتارا تارتۋدى وسىندا كەلگەن سوڭ جوعارى سىنىپتىڭ بالالارىنان ۇيرەندىم. مۇندا كەلگەن سوڭ ءبىراز ونەرىم اشىلدى دەسەم دە بولادى. كوڭىلدىلەر مەن تاپقىرلار كلۋبىندا ويناپ, پاۆلودارعا دەيىن بارىپ قايتتىم. بۇدان بولەك, حورعا دا قاتىستىم. سونىڭ ارقاسىندا 2015 جىلى قارۋلى كۇشتەر كۇنىنە ارنالعان سالتاناتتى كونتسەرتتە ەلباسىنىڭ الدىندا ونەر كورسەتتىم.
ۇلانداردىڭ كۇندەلىكتى ءومىرى دە كوڭىلدى وتەتىن سەكىلدى. اسىرەسە, ۇزاق دەمالىسقا شىعار الدىنداعى ءتۇندى ءوزارا «پاتشالار ءتۇنى» دەپ اتايدى ەكەن. ونىڭ «زاڭى» بويىنشا, ءبىرىنشى ۇيىقتاپ قالعان بالالاردىڭ بەتىنە, شاشىنا, اياق كيىمىنىڭ ىشىنە ءتىس پاستاسىن جاعىپ كەتەدى ەكەن. بۇل ازىلگە ەشكىم رەنجىمەيدى.
مەكتەپكە قالاي قابىلدانادى؟
ال ەندى «جاس ۇلان» مەكتەبىنە قالاي تۇسۋگە بولاتىنىنا توقتالايىق. اتالعان ءبىلىم ورداسىنداعى پسيحولوگيا قىزمەتىنىڭ باسشىسى, مايور سەرىك اپيشەۆتىڭ ايتۋىنشا, بۇرىندارى مۇندا 7-سىنىپتان باستاپ قابىلدانسا, ەندى تەك 9-سىنىپتى بىتىرگەن جەتكىنشەكتەر عانا تۇسە الادى ەكەن.
– ەمتيحاندار بەس كەزەڭنەن تۇرادى. ونىڭ ءبىرىنشىسى – كاسىبي پسيحولوگيالىق ىرىكتەۋ. وندا بالالاردىڭ ىنتاسىن, كۇيزەلىسكە توزىمدىلىگىن, سىني جانە لوگيكالىق تۇرعىدا ويلاۋ دەڭگەيىن تەكسەرەمىز. ودان سۇرىنبەي وتكەندەرى ماتەماتيكا جانە قازاق (ورىس) ءتىلى بويىنشا تەست تاپسىرادى. كەلەسى كەزەڭدە ۇمىتكەرلەردى مەديتسينالىق تەكسەرىس كۇتەدى. ەگەر دەنساۋلىعىندا ەش اقاۋ بولماسا, ءتورتىنشى كەزەڭگە جولداما الادى. وندا بەلگىلەنگەن نورماتيۆتەردى تاپسىرۋىنا قاراپ فيزيكالىق دايىندىعىن انىقتايمىز. اقتىق كەزەڭگە جەتكەندەرى بايقاۋدا ىرىكتەۋگە ءتۇسىپ, جوعارى كورسەتكىش يەلەرى وقۋعا قابىلدانادى. بۇل سىناقتاردىڭ بارلىعى ءار وقۋ جىلى باستالار الدىندا 5-20 تامىز ارالىعىندا جۇرگىزىلەدى, – دەيدى ول.
مەكتەپتىڭ ەرەجەسى بويىنشا العاشقى اسكەري دايارلىق جانە دەنە شىنىقتىرۋ پاندەرىنە باستى نازار اۋدارىلادى. سونىمەن بىرگە ۇبت كەزىندە تاپسىرىلاتىن پاندەر تەرەڭدەتىلىپ وقىتىلادى. وقۋ, تاماق جانە اسكەري فورما تەگىن. ۇزدىك تۇلەكتەرگە رەسەي جانە تۇركياداعى وقۋ ورىندارىنا تۇسۋگە مۇمكىندىكتەر بار.
