19 قىركۇيەكتە قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ رەسمي تۇردە مەملەكەت باسشىسى قىزمەتىنە كىرىسكەنىنە 100 كۇن تولدى. تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ ەكىنشى پرەزيدەنتى وسى ۋاقىت ىشىندە حالىقتىڭ سەنىمى مەن ءۇمىتىن وياتا الدى ما؟ حالىقتىڭ سۇرانىسىنا جاۋاپ بەرەتىن, قوعامدىق پىكىرگە قۇلاق اساتىن مەملەكەت قانداي بولۋ كەرەك؟ ءبىز بۇگىن ساراپشىلار قاۋىمداستىعىنىڭ قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ 100 كۇندىك قىزمەتىنە باعا بەرگەن پىكىرلەرىن جاريالاپ وتىرمىز.
كەشە قر پرەزيدەنتى جانىنداعى ورتالىق كوممۋنيكاتسيالار قىزمەتىنىڭ الاڭىندا ەۋرازيالىق ينتەگراتسيا ينستيتۋتىنىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن «ق.توقاەۆتىڭ پرەزيدەنتتىگى: العاشقى 100 كۇن – ماقساتتار, قادامدار, تاكتيكا» اتتى دوڭگەلەك ۇستەل ءوتتى. رەسەيلىك جانە وتاندىق ساراپشىلار قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ 100 كۇندىك قىزمەتىنە تالداۋ جاساپ, وزدەرىنىڭ وي-پىكىرلەرىمەن ءبولىستى.
باسقوسۋعا ساياسي عىلىمدار كانديداتى ەدۋارد سولوۆەۆ (رەسەي فەدەراتسياسى), الەۋمەتتانۋ عىلىمدارىنىڭ دوكتورى, پروفەسسور زارەما شاۋكەنوۆا, ساياسي عىلىمدار كانديداتى اندرەي چەبوتارەۆ, ساياساتتانۋشى مارات شيبۇتوۆ, ساياسي عىلىمدار دوكتورى, پروفەسسور ناتاليا كالاشنيكوۆا, تاريح عىلىمدارىنىڭ دوكتورى ساتتار ءماجيتوۆ, ساياساتتانۋشى تالعات قاليەۆ, ساياسي عىلىمدار دوكتورى, پروفەسسور روزا نۇرتازينا جانە ت.ب. تانىمال ساراپشى-ماماندار قاتىستى. وسى جيىندا ايتىلعان پىكىر-پايىم, وي-كوزقاراستارعا تالداۋ جاسادىق.
پرەزيدەنتتىڭ ەرىك-جىگەرى انىق بايقالدى
مودەراتور قىزمەتىن اتقارعان, ساياسي عىلىمدار كانديداتى, بەلگىلى ساياساتتانۋشى ەرلان سايروۆتىڭ پىكىرىنشە, ق.توقاەۆتىڭ پرەزيدەنتتىگىنىڭ 100 كۇنىندە ەلىمىزدەگى ساياسي جۇيە ەۆوليۋتسيالىق تۇرعىدا باسقا ءبىر ساپالى دەڭگەيگە كوشۋگە قابىلەتتىلىگىن كورسەتتى. ەرلان بياحمەتۇلى قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ الەۋمەتتىڭ «قىزۋى» ۇدەپ, حالىق ادىلەتتىلىكتى اشىق تالاپ ەتكەن كەزىندە بيلىككە كەلگەنىنە ەكپىن ءتۇسىردى.
بۇقارا دا, بيلىك تە الەۋمەتتىك ساۋىعۋعا مۇددەلى بولدى. حالىققا ءۇمىت سىيلايتىن شاق تۋدى. مۇنداي كەزدە ءبىرىنشى باسشىنىڭ پرەزيدەنت, شەنەۋنىك ەمەس, حالىقپەن تەڭ قۇقىلى ازامات رەتىندە ەل الدىنا شىعۋ مىندەتى تۇردى. ادال, ءادىل ديالوگقا نەگىزدەلگەن جاڭا فورمات قالىپتاستىرۋ قاجەتتىلىگى تۋىندادى. ەكىنشى پرەزيدەنت وسىنداي ۇدەدەن شىعا ءبىلدى. مەنىڭشە, قوعامدىق سانانىڭ تۇراقتالۋىنا كوپ جاعدايدا قاسىم-جومارت كەمەلۇلىنىڭ ەرىك-جىگەرىنىڭ ىقپالى زور بولدى. ەڭ باستىسى, بيلىك حالىقتىڭ سۇرانىسى مەن قاجەتتىلىكتەرىنە قۇلاق استى. دەمەك, 100 كۇن ىشىندە بۇقارا مەن بيلىكتىڭ اراسىندا دۇرىس ديالوگ كەزەڭى, بارلىق تاراپتاردىڭ مۇددەسىن ەسكەرۋگە نەگىزدەلگەن ديالوگتىڭ جاڭا ۆەكتورى قالىپتاسىپ ۇلگەردى, – دەپ ءسوزىن تۇيىندەدى ە.سايروۆ.
ەلمەن ءتىل تابىسا بىلەتىن ساياساتكەر
رەسەيلىك ساراپشى ەدۋارد سولوۆەۆ ق.توقاەۆتىڭ 100 كۇندىك پرەزيدەنتتىك قىزمەتىندەگى ساياسي تاكتيكاسىن جاھاندىق كولەمدە تالدادى. الەمدىك ساياساتتاعى تۇيتكىلدى ماسەلەنىڭ ءبىرى – ساياسي كوممۋنيكاتسياعا تولىق تۇسىنىك بەردى.
بۇل – الەمدىك ساياساتتا كۇن تارتىبىندە تۇرعان پروبلەما. دەموكراتياسى دامىعان, تۇراقتىلىق ورناعان باتىس ەلدەرىنىڭ وزىندە حالىقتىڭ نارازىلىعى ءورشىپ بارادى. اعىلشىن ءتىلدى ساياساتتانۋشى ي.كراستوۆتىڭ «ۇكىمەتتى اۋىستىرۋعا بولعانىمەن, ساياساتتى وزگەرتۋ مۇمكىن ەمەس» دەگەن ءسوزى بار. سوڭعى جىلدارى كەيبىر ەلدەردەگى حالىقتىڭ جينالىپ قالعان اشۋ-ىزاسى ساياسي كوممۋنيكاتسيا داعدارىسىن تۋعىزدى. مىسالى, فرانتسياداعى «سارى جەيدە» كيگەندەر نارازىلىقتىڭ سيمۆولى ەمەس. بۇل – بيلىككە قوردالانعان پروبلەمالاردى جەتكىزۋ, ويتكەنى «سارى جەيدە» دەگەننىڭ ءوزى جامانشىلىقتى بىلدىرەتىن ۇعىم. فرانتسيادا ادامدار جول اپاتىنا ۇشىراعاندا «سارى جەيدە» كيەدى. بۇدان نە بايقايمىز؟ قاراپايىم ادامداردىڭ بيلىككە ءوزىنىڭ ءۇنىن جەتكىزگىسى كەلەتىنىن كورەمىز, – دەدى ساياساتتانۋشى.
ەدۋارد گەننادەۆيچتىڭ پايىمداۋىنشا, وسى تۇرعىدا ق.توقاەۆ الەمدىك بەتالىستاردى دا, ءوزى باسقاراتىن مەملەكەتتىڭ الدىندا تۇرعان تۇيتكىلدى ماسەلەلەردى تولىق تۇسىنەتىن ۇلكەن ساياساتكەر ەكەنىن دالەلدەدى. ەلدىڭ قوعامدىق-ساياسي ومىرىنە وزگەرىس ەنگىزبەي, الداعى ۋاقىتتا تابىستى ەكونوميكالىق رەفورمالار جۇرگىزۋ مۇمكىن ەمەستىگىن وزىنە باعدار ەتىپ الدى. ق.توقاەۆتىڭ تاكتيكاسىنىڭ نەگىزگى وزەگى – وسى. ەڭ باستىسى, ەل باسقارۋدا ەكى نەگىزگى باعىتتى تەمىرقازىق ەتتى. ءبىرى – ەلدەگى ساياسي جۇيەنى جەتىلدىرۋ. ياعني, كوپپارتيالىقتى, ساياسي باسەكەلەستىكتى, پىكىر الۋاندىعىن دامىتۋدا ناقتى لوگيكا بار. ەكىنشىسى – حالىقپەن ءتيىمدى قارىم-قاتىناس ورناتۋ, بۇل – بۇكىلالەمدىك ءۇردىس.
توقاەۆتىڭ ترەندتەرى
قازاقستاندىق ستراتەگيالىق زەرتتەۋلەر ينستيتۋتىنىڭ ديرەكتورى, پروفەسسور زارەما شاۋكەنوۆا پرەزيدەنتتىڭ 100 كۇن ىشىندەگى قىزمەتىنە تالداۋ جاساي كەلە نەگىزگى ساياسي ترەندتەرىن انىقتاپ بەردى. حالىقتىڭ سوزىنە قۇلاق اساتىن بيلىكتىڭ ەكى بەلگىسى بار: ءبىرى – ۇلتتىق قوعامدىق سەنىم كەڭەسى, ەكىنشىسى – پرەزيدەنتتىڭ ۆيرتۋالدى قابىلداۋى. ايتپاقشى, 100 كۇندە قاسىم-جومارت كەمەلۇلى تۆيتتەردەگى پاراقشاسىندا 400-دەن استام, ينستاگرامدا 16 جازبا جاريالاعان.
ساراپشى ق.توقاەۆتىڭ ەل باسقارۋ ستيلىندە مىناداي ترەندتەردىڭ انىقتالعانىن تىزبەلەپ بەردى: مامىلەگەر, رەفورماتور, سەنىمگە لايىقتى باسشى, كوممۋنيكاتور, ادىلدىك جولىنداعى كۇرەسكەر. بىرىنشىدەن, پرەزيدەنت – قيىن جاعدايلاردا تەز شەشىم قابىلداي بىلەتىن جانە ەلدىڭ الدىندا جۇرەتىن ءتيىمدى داعدارىس مەنەدجەرى. بۇعان ارىستاعى اپات كەزىندە بۇكىل قازاقستاندىقتاردىڭ كوزى جەتتى. ەكىنشىدەن, پرەزيدەنتتىڭ باستامالارى مەن تاپسىرمالارى ونىڭ مەملەكەتتىك ساياساتتاعى جاعىمدى وزگەرىستەرگە دايىن ەكەنىن كورسەتەدى. ءۇشىنشى قاسيەتى – ساياسي تاجىريبەسىنىڭ مولدىعى, عىلىمي-ساراپتامالىق قابىلەتىنىڭ بولۋى جۇرتتىڭ مەملەكەت باسشىسىنا دەگەن سەنىمىن ارتتىرا تۇسەدى. ءتورتىنشى قاسيەتى – قوعامنىڭ وي-پىكىرىنە ۇنەمى اشىق, قولجەتىمدى كوشباسشى. مىسالى, الەۋمەتتىك جەلىلەر ارقىلى پرەزيدەنت حالىقتى ەل ومىرىندەگى ايتۋلى جاڭالىقتارمەن جەدەل حاباردار ەتىپ وتىرادى. بەسىنشىدەن, ازاماتتاردىڭ مۇددەلەرىنىڭ تەڭگەرىمىن ساقتاي بىلەتىن, ۇلتتىق بايلىعىمىزدىڭ ءادىل بولىنۋىنە جاقتاساتىن تورەشى.
حالىقتىڭ سوزىنە قۇلاق اساتىن مەملەكەت
ساياساتتانۋشى تالعات قاليەۆ ءوز سوزىندە قاراپايىم حالىقتىڭ سوزىنە قۇلاق اساتىن مەملەكەتتىڭ تۇجىرىمداماسى بۇگىنگى تاڭداعى الەۋمەتتىك ساۋالدارعا تولىق جاۋاپ بەرەتىنىنە توقتالدى. بۇعان دەيىنگى كوپتەگەن الەۋمەتتىك داعدارىستاردىڭ بيلىك پەن بۇقارانىڭ اراسىنداعى اشىق بايلانىستىڭ جوقتىعىنان, شەنەۋنىكتەردىڭ ءوز حالقىنىڭ سوزىنە قۇلاق اسپاۋىنان بولعانىن جاسىرمادى. بۇگىنگى بيلىك حالىقتىڭ تاراپىنان جاسالاتىن كوڭىل تولماۋشىلىققا عانا ەمەس, ايتىلعان ماسەلەنىڭ سەبەپتەرىن دە انىقتاپ, شەشۋ جولدارىن تابۋعا ۇمتىلىپ وتىر. ماسەلەن, پرەزيدەنت اكىمشىلىگىندەگى جۇرتتىڭ ساۋالدارىن قابىلدايتىن بولىمگە 4 مىڭ ارىز-شاعىم ءتۇسىپتى. دەمەك, حالىقتىڭ پرەزيدەنتكە دەگەن سەنىمى مەن ءۇمىتى بارىنەن دە ماڭىزدى, قۇندى.
تالعات قاليەۆ بۇعان دەيىن بولىپ كەلگەن عالامتورداعى قولجەتىمدىلىك ماسەلەسىنىڭ وڭ شەشىلگەنىن مىسالعا كەلتىردى. «شەنەۋنىكتەر بۇرىنعىداي باسپاسوزدەن قاشپاي, وزەكتى ماسەلەلەر بويىنشا جەدەل تۇسىندىرەتىن جاعدايعا جەتتىك. ويتكەنى پرەزيدەنتتىڭ ءوزى الەۋمەتتىك جەلىلەردە ەرەكشە بەلسەندىلىك تانىتىپ, شەنەۋنىكتەردەن دە سونى تالاپ ەتۋدە. جولداۋداعى جەرگىلىكتى بيلىككە دەگەن حالىقتىڭ كوزقاراسىن زەرتتەۋ جوباسى كوڭىلدەن شىقتى. بۇلاردىڭ ءبارى – پرەزيدەنتتىڭ حالىقشىلدىعىن, ونىڭ ساياساتىنىڭ ادىلدىگىن كورسەتەدى» دەدى ساراپشى.
