ەل-جۇرتقا بىلدىرمەي, ءبىرىنشى ايەلىنەن جاسىرىپ, ەكىنشى ايەلگە ۇيلەنۋگە بولا ما؟ ەگەر كۋاگەرلەرى جەتكىلىكتى بولسا, نەكە قيدىرۋعا شاريعاتتا رۇقسات بار ما؟
بۇل – قازىرگى كەزدە ءدىني سايتتارعا ءبىر كۇندە بىرنەشە رەت قايتالانىپ قويىلاتىن سۇراقتاردىڭ ءبىرى. نەگىزىندە, وسى ىسپەتتەس سۇراقتىڭ استارىندا ءبىر تەرىس پيعىلدىڭ تۇرعانى سەزىلەدى. ءسىرا, بۇل – ەر كىسىلەردىڭ شاھاۋي قاجەتتىلىكتەرىن ورىنداۋ ءۇشىن باسقادان جاسىرۋ, بىلدىرمەۋ ماقساتىندا تۋىندايتىن سۇراق. ونىڭ ورنىنا «يسلامدا ەكى نەمەسە ودان كوپ ايەل الۋدىڭ قانداي شارتتارى بار؟» دەگەن سۇراق قويىلسا, وندا اڭگىمە باسقا. قازىرگى تاڭدا وسى ماسەلەدە «دىندە بار ەكەن, رۇقسات بەرىلگەن ەكەن, سۇننەت ەكەن, سۇننەت امالدى ورىنداۋ ءۇشىن ۇيلەنسەم» دەگەن ءتۇرلى اڭگىمەلەر ايتىلىپ, ءدىن ادامدارىنان سوزىنە قۋاتتاۋ تىلەپ جاتقاندار كوپ. دىندە رۇقسات بار ەكەنى راس. بىراق, «شارتتارى قانداي؟ قانداي جاعدايدا رۇقسات بەرەدى؟ نە ءۇشىن رۇقسات بەرگەن؟» دەگەن سياقتى ساۋالداردىڭ انىق-قانىعىنا جەتۋگە ەشكىمنىڭ ءداتى بارا بەرمەيدى. «سۇرايتىن بولسام موينىما جاۋاپكەرشىلىك جۇكتەلەدى, جۇك ارتىلادى» دەپ, مۇنداي سۇراق قويعاندى قۇپ كورمەيدى. سونىمەن قاتار, «باسقا ايەلمەن نەكەلەسكەنىمدى ءبىرىنشى ايەلىم مەن اتا-انام بىلمەسە بولا ما؟» دەگەن ماعىناداعى سۇراقتار دا قايتا-قايتا قويىلىپ جاتادى.
يسلامدا ەكى نەمەسە ودان كوپ ايەلگە ۇيلەنۋشىلەرگە قويىلاتىن نەگىزگى شارتتىڭ ءبىرى – ادىلدىك جاساۋ. ياعني, ەكى ايەلى بار ادام ەكەۋىنە بارلىق جاعىنان تەڭدەي قاراۋى ءتيىس. ءۇي-جاي ءماسەلەسىندە, كيىم-كەشەك ماسەلەسىندە, ازىق-تۇلىك ماسەلەسىندە, دەم الۋ, ەمدەلۋ, كۇندەلىكتى ۇيگە جۇمسالاتىن قاراجاتتا جانە وتباسىعا كوڭىل ءبولۋ ماسەلەسىندە دە بولە-جارماۋى كەرەك. اللا تاعالا قۇراندا «ەگەر ءادىلەتسىزدىك جاساپ قويۋدان قورىقساڭدار, بىرەۋمەن شەكتەلىڭدەر» دەگەن. وكىنىشكە قاراي, قازىرگى قوعامدا قوس-قوستاپ ايەل الۋشىلار كوپ, بىراق, ولاردىڭ ىشىندە وسى شارتتارعا امال جاساپ جاتقاندارى جوقتىڭ قاسى.
كوپ ەر ازاماتتار ەكىنشى ايەلگە ءۇيلەنىپ الىپ العان سوڭ, ءبىرىنشى ايەلىنەن تايساقتاپ, وعان مۇلدەم ءبىلدىرمەيدى. ال ايەلى قوي اۋزىنا ءشوپ الماس مومىن بولسا, ونى باسىنىپ بالا-شاعاسىمەن تاستاپ, جاس ايەلىمەن بىرگە تۇرادى. ءبىرىنشىسىن ادام سانامايتىن, تالاق قىلىپ تاستاپ كەتەتىن جاعدايلار ءجيى كەزدەسىپ جاتادى. ياكي, بۇل جەردە وتباسى بەرەكەسى شايقالاتىندىقتان, يسلام مۇندايدى قۇپتامايدى.
ال الگىندەي نەكەلەسۋ جايىندا قويىلعان سۇراقتاردىڭ تۇپكى پيعىلىندا ءبىر قاراۋلىق جاتسا دا, شارتتارىمەن عانا شەكتەلىپ جاۋاپ بەرە كەتەيىك. نەكە دۇرىس بولۋى ءۇشىن مىناداي ءۇش پارىز بار. ءبىرىنشىسى – ءماھر. ياعني, ەر كىسى وزىنە ايەلدىككە رازى بولىپ جاتقان ايەلگە ءماھر بەرۋى پارىز. ەكىنشىسى, ەڭ كەمىندە ەكى ەر كىسى نەمەسە ءبىر ەر, ەكى ايەل ادام كۋاگەرلىك جاساۋى پارىز. ءۇشىنشىسى, ەكەۋارا كەلىسىمدەرى بولىپ, شىنايى وتباسى قۇرۋعا دەگەن نيەتتەرىن انىق تۇردە بايانداۋى پارىز. نەكەدەگى اۋىزشا ايتىلعان كەلىسىمدى وزدەرى جانە كۋاگەرلەرى انىق ەستۋى ءتيىس. وسى ءۇش پارىزدىڭ ورىندالۋىمەن نەكە دۇرىس بولىپ ەسەپتەلەدى.
ەگەر كۋاگەرلەرگە «مەنىڭ ۇيلەنگەنىمدى ەشكىمگە ايتپا» دەپ شارت قوسسا, عۇلامالار بۇل ماسەلەدە يحتيلاف جاساعان. ءبىر توبى «بۇل سىر بولعان نەكە ەسەپكە الىنادى» دەسە, ەكىنشى ءبىر توبى نەكەنىڭ ەسەپكە الىنبايتىندىعىن ايتادى.
دەگەنمەن, ايەل دە – بىرەۋدىڭ ايالاپ وسىرگەن قىزى, ونىڭ دا اتا-اناسى بار. ەشكىم ءوز قىزىنىڭ اتا-اناسىنا ءبىلدىرمەي وتباسى قۇرعانىن قالامايدى. قىزىنىڭ ادال جارىن كورگىسى كەلەدى, باقىتتى بولعانىن قالايدى. سوندىقتان, جاسىرىن نەكە – تەك ءناپساني قالاۋ عانا. شىن ەر ازامات اتا-اناسىنىڭ الدىنان ءوتىپ, ريزالىعىن الىپ بارىپ نەكە قيدىرادى. سەبەبى, اتا-انا رازى بولمايىنشا, ۇرپاعى جانناتقا كىرە المايتىندىعى پايعامبار (س.ا.س.) حاديستەرىندە ايتىلادى.
«اتا-انانىڭ رازىلىعى – اللانىڭ رازىلىعى» ەكەنىن ەستەن شىعارمايىق!
جاندوس ايتباي,
«نۇر استانا» مەشىتىنىڭ نايب يمامى
