ءتورت قاباتتى ساۋلەتتى ءبىلىم شاڭىراعىنىڭ تابالدىرىعىن اتتاماس بۇرىن كەيىپكەرىمىزگە قوياتىن سۇراقتارىمىزدى تاعى دا ءبىر وي ەلەگىنەن وتكىزىپ الدىق. «شاكىرت تاربيەلەۋدە جيىرما جىلدان استام تاجىريبەسى بار, ءوز ماماندىعىنىڭ بىلگىرى. كەشەگى نارىق القىمنان الىپ, قيىنشىلىق جان-جاقتان قىسقاندا كاسىبىنە ادالدىق تانىتقان جانداردىڭ ءبىرى. شىنىندا دا, ەڭبەگى ەلگە ايگىلەۋگە تۇرارلىق ازامات ەكەن».
وسىنداي ويمەن قالاداعى №30 مەكتەپتىڭ ەسىگىن اشتىق. ىزدەگەن ادامىمىز – ادەبيەت ءپانىنىڭ مۇعالىمى ەركىن نۇرمانوۆ ەدى. «جولى بولار جىگىتتىڭ…» دەگەندەي, ءوزى دە الدىمىزدان شىقتى. قىرىقتى القىمداعان جىگىتپەن اماندىق-ساۋلىقتان كەيىن ءوزى جايىندا سۇراعانىمىزدا ارىپتەستەرى ول تۋرالى تولعانا جونەلدى.
– شىنى كەرەك, مەن ءوزىم تۋرالى ايتۋعا جوقپىن. «مەكتەپتە وقىدىم, ينستيتۋت ءبىتىرىپ كەلىپ, شاكىرت تاربيەلەپ جاتىرمىن» دەگەننەن ارتىق نە ايتامىن. ودان دا مەن سىزگە مەنى وسى ماماندىققا باۋلىعان العاشقى ۇستازىم حاقىندا ايتايىن. ول كىسى قازىر قۇرمەتتى ەڭبەك دەمالىسىندا. سوعان دەيىن قىرىق جىل ءومىرىن جاس ۇرپاققا ساپالى ءبىلىم, سانالى تاربيە بەرۋگە ارنادى. ماعان ءبىلىم ءنارىن ءسىڭىرىپ, قيىندىعى مەن قىزىعى قاتار جۇرەتىن ۇستازدىقتى تاڭداۋىما بىردەن-ءبىر سەبەپشى بولعان ادام ول – ءنۇردىلدا ەلەمەسوۆ دەگەن اعاي ەدى, – دەپ باستادى اڭگىمەسىن ەركىن. – ءبارى دە كۇنى كەشەگىدەي كوز الدىمدا. ءبىز وقىعان مەكتەپ اۋىلدىڭ قاق ورتاسىندا بولاتىن. ءاپ دەگەندە نۇرەكەڭ بىرنەشە ءبۇلدىرشىندى ەرتىپ ءجۇرىپ ءبىلىم ۇياسىنىڭ اينالاسىنا تال وتىرعىزدى. ءۇزىلىستى كوبىنە سول تالداردىڭ سايالى كولەڭكەسىندە وتكىزەتىنبىز.
ءبىر كۇنى ءنۇردىلدا اعاي مەكتەپكە قۋانىپ كەلدى. كەلگەن ساتتە: «ءسۇيىنشى, بالالار, ءسۇيىنشى! سەندەر ەندى جاڭا مەكتەپتە وقيتىن بولاسىڭدار. بولمەلەرى كەڭ دە جارىق, بارلىق جاعداي جاسالعان. سەن, ەركەش, بۇگىننەن باستاپ ادەبيەت ۇيىرمەسىنە باراسىڭ. سەنىڭ كوركەم ادەبيەتكە قىزىعۋشىلىعىڭ بار ەكەنىن مەن كوپتەن بايقاپ ءجۇرمىن. جالقاۋلىعىڭ مەن ەركەلىگىڭدى قويىپ, ساباقتان كەيىن ءبىر-ەكى ساعات ۇيىرمەگە قاتىس» دەدى.
بىراق, مەن قىرسىققاندا سول كۇنى اعاي ۇيىمداستىرعان ۇيىرمەگە بارماي قالدىم. ول ەرىنبەي مەنى ىزدەپ ۇيگە كەلدى. ماڭدايىمنان سيپاپ تۇرىپ, جىلى سوزدەرىنە وراپ, الىپ كەتتى. سودان بەرى مەن ول كىسىگە شەكسىز قارىزدار ەكەندىگىمدى سەزەمىن. اياۋلى ۇستازىمدى ءجيى ساعىنامىن. ونىڭ ايتقان اعالىق اقىلدارى, جاناشىرلىق سوزدەرى ۇنەمى قۇلاعىمدا جاڭعىرادى, – دەيدى وتكەن كۇندەرگە وي جۇگىرتىپ.
ول ەسىلىپ سويلەپ وتىر. ۇستازدىڭ ۇستاز تۋرالى تولعانعانىنان ارتىق نە بار؟! ىشتەگى سىرلارىن بۇكپەسىز اقتارادى. ستۋدەنت كەزىندە مۇعالىمىمەن جازىسقان حاتتارىن ءالى كۇنگە كوزدىڭ قاراشىعىنداي ساقتاپ جۇرگەندىگىن ايتتى.
– ادامدار تۋعان جەردەن ۇزاپ شىقپاسا, تۋعان توپىراقتىڭ, ونداعى ىستىق جانداردىڭ جۇرەگىنە جاقىن ەكەنىن بىلە بەرمەيدى عوي دەيمىن. تۋعان جەردە دۇنيەگە كەلدىڭ, ەر جەتتىڭ, سوسىن ءار تالى مەن ءار تاسىنا عاشىق كوزبەن قاراپ تۇرىپ, قولىڭدى بۇلعاپ تۇڭعىش ساپارعا اتتاناسىڭ. سودان باستاپ ارمان جەتەگىندە كەتەدى ەكەنسىڭ. ءومىردىڭ تاپ وسىنداي زاڭدىلىعى بولعانى قانداي جاقسى دەيمىن ىشتەي. ۇلكەن قالادا ءجۇرىپ, اۋىلدى اڭساعان كەزىمدە وسىنداي ساعىنىشتار اقىرى ماعان ۇستازىما حات جازعىزدى.
جۇرەكتى تەپكىلەپ, ۋاقىتى جەتىپ جازعان حاتىما جاۋاپ تا الدىم. «ءيا, كوپ قاتەلىك جىبەردىم» دەپ كەشىرىم سۇراپسىڭ. نەسىنە كەشىرىم سۇرايسىڭ. تۇسىنەمىن, ءبارىن بالالىقپەن ىستەدىڭ. ونداي بالالىق كىمنىڭ باسىندا بولمايدى؟! قايتا بارلىعىن دا ۋاقىتىندا تۇزەدىڭ عوي» دەپتى حاتىما جاۋابىندا.
تاعى دا كوز الدىما وتكەن كۇندەر ورالادى. سەگىزىنشى سىنىپتى بىتىرگەن جىلى اۋىلداس بالالارمەن بىرگە كاسىپتىك-تەحنيكالىق ۋچيليششەگە بارماق بولىپ قۇجات تاپسىردىم. سونداعى ويىم – تراكتورشى بولۋ.
ەرتەڭىنە ۇيگە ءنۇردىلدا اعاي كەلدى.
– ءحالىڭ قالاي, مەحانيزاتور؟ – دەپ ەسىكتەن ازىلدەي كىردى.
– جاقسى, اعاي, – دەدىم.
– جاي كەلگەنىم جوق, سەنىڭ مەكتەپتە وقىمايمىن دەگەنىڭدى ەستىپ, وزىڭە ۇرسايىن دەپ كەلدىم.
– ؟
– ون بەستەسىڭ. سىنعا تۇسەتىن شاعىڭ. قازىر سەن الاپات تەڭىز تولقىنىنىڭ جالىندا جۇرگەنىڭدى بىلەسىڭ بە؟ بىلمەسەڭ, ءبىل. سان-ساققا تارتقان الدامشى جولدار كوپ. سونىڭ اراسىنان ءوز سوقپاعىڭدى تاڭداي ءبىلۋ وڭاي ەمەس. ءومىر سەنى بيىگىنە ءوزى جەتەلەمەيدى. اڭعالدىعىڭدى كوتەرمەيدى. تراكتورلىق وقۋدىڭ ساعان كۇنى قاراپ قالعان جوق. ودان دا مەكتەپتى جاقسىلاپ ءتامامداپ, جوعارى وقۋ ورنىنا ءتۇس, – دەپ ارقامنان قاقتى.
مىنە, قازىر مۇعالىم بولىپ, شاكىرت تاربيەلەپ جۇرگەنىم سول تۇڭعىش ۇستازىم ءنۇردىلدا اعايدىڭ ارقاسى ەكەنىن مەن ءبىر ساتتە ەستەن شىعارمايمىن. وعان دەگەن جۇرەك ءسوزىمدى وسىلاي جەتكىزسەم دەيمىن, – دەپ اياقتادى ول اڭگىمەسىن.
كاسىبي مەرەكەسى قارساڭىندا ءبىر ۇستاز تۋرالى سىر تارقاتپاق بولىپ بارىپ, شاكىرتتەرىنىڭ ىستىق ىقىلاسىنا بولەنگەن ەكىنشى ۇستاز حاقىندا دا جىلى-جىلى سوزدەرگە قانىقتىق. بارلىق مەيىرىمدەرىڭمەن شۋاق شاشىپ جۇرەتىن ادام جانىنىڭ زەرگەرلەرى, سىزدەر جايىندا قانداي ماراپات ايتىلسا دا ارتىقتىق ەتپەيدى-اۋ!
ساعي ورال
