Qalabasy esep bergen brifing aldynda elordada jüzege asyp jatqan ılkımdı jobalardyŋ körmesı öttı. «Qazmedia» ortalyǧynyŋ dälızınde ötken auqymdy şara bas şahardyŋ bügıngı häm erteŋgı beinesın aişyqtaidy. Däl ortaǧa qoiylǧan qalanyŋ bas jospary maketınen Astananyŋ är saraiyn, ǧimaratyn alaqandaǧydai köresız. Sol qaptaldaǧy tört teleekran bügıngı tynys-tırşılıgımızden syr tartady. Onyŋ qasyndaǧy multimediialyq taqtadan arnaiy avtobusqa mınıp, bolaşaqtaǧy elordany aralai alasyz. Ary qarai şahardyŋ är salasyndaǧy jetıstıkterımız tızbektele beredı…
[wppa type=»slideonly» album=»24″ size=»auto»][/wppa]«EKSPO»-ny ılgerıletetın üş baǧyt
Äŋgımenı «EKSPO-2017» halyqaralyq körmesınen bastasaq. Öitkenı, būl auqymdy şara qazırden Astananyŋ atyn älem elderıne tanytyp tūr. Endeşe, būǧan daiyndyq jūmystary da ülken jauapkerşılıktı talap etedı. «EKSPO»-nyŋ keşegı körmeden körınıs tabuynyŋ da sebebı sol.
Halyqaralyq körmenıŋ kelbetın aişyqtaǧan taqtaişalardan ūqqanymyzdy bylai tarqatsaq… Bes million adamnyŋ basyn qosyp, «Bolaşaqtyŋ energiiasymen» tanystyratyn körme negızınen «Astana mobility», «Welkome to Astana», «Astana Green City» baǧdarlamalary boiynşa jüzege asatyn körınedı. Mūnyŋ alǧaşqysy qalanyŋ kölık infraqūrylymyn jäne logistikasynyŋ sapasyn jaqsartuǧa, jaŋartuǧa baǧyttalǧan. Iаǧni, joba aiasynda qoǧamdyq kölıkterdıŋ basymdyǧyn arttyryp, intellektualdyq kölık jüiesın jasau közdelgen.
Būl şaranyŋ alǧaşqy qadamdary bastalyp ketkenın künı keşe süiınşılegenbız. Janarmaidyŋ ekologiialyq türın paidalanatyn «Astana Ekotaksi» avtomobilderı adam ömırınıŋ qauıpsızdıgın basty nazarda ūstaidy. Elbasy Nūrsūltan Nazarbaevtyŋ özı tūsauyn kesken taksoparktıŋ enşısındegı 56 kölık qala tūrǧyndaryna qyzmet ete bastady. Olardyŋ qataryna jaqyn arada 44 kölık qosylmaq.
Halyqaralyq körmenı ūiymdastyrudyŋ «Welkome to Astana» atty kelesı baǧyty qonaqjailyq institutyn damytuǧa arnalǧan. Būl qyzmet körsetu nysandarynyŋ sapasyn standarttaudy, qonaq üi qyzmetkerlerıne aǧylşyn tılın üiretudı jäne erıktılerdı tartudy közdeidı. «Siti-Pass» jüiesı arqyly ekskursiialyq baǧdarlamalar äzırleudı de qamtymaq. Sala mamandarynyŋ sözıne sensek, atalǧan baǧyttyŋ alǧaşqy kezeŋı boiynşa elordalyq qonaqüilerdıŋ qory daiyndalu üstınde.
Üş jobanyŋ soŋǧysy jylu joǧaltudy joiudy qolǧa almaq. Iаǧni, ekologiialyq energiia közderıne köşu jolynda qala ǧimarattaryn jaŋartyp, jaryqtandyrudy oŋtailandyrady, qatty tūrmystyq şyǧyndardy paidaǧa jaratady. Joba aiasynda Astanadaǧy 121 tūrǧyn üi tehnikalyq tekseruden ötken. Kelesı jyly taǧy 300 nysandy qadaǧalau josparda bar eken. Ūiymdastyruşylar būl jobaǧa «Astana-AEK» aksionerlık qoǧamy, «Astana su arnasy» mekemesı jäne «Astana-Teplotranzit» käsıporny myqtap küş salatynyn jetkızdı.
«Aqyldy qalanyŋ» aişyqtary
«EKSPO-2017» körmesıne daiyndyq barysynda qolǧa alynǧan ırı jobalardyŋ bırı – «Smart-Astana». Europalyq «aqyldy» qalalardyŋ damu modelınen alynǧan bastama elordalyqtardyŋ ömır süru deŋgeiın jeŋıldetuge arnalǧan. Aqyldy qala, aqyldy ekonomika, aqyldy basqaru, aqyldy ömır, aqyldy ǧimarattar syndy sipattamalardan tūratyn jobanyŋ bırınşı kezeŋı aiaqtaluǧa taiau. Irgelı ıstıŋ de keleşektegı körınısterı atalǧan körmeden tabylady.
«Bız būl ıske täjıribesı mol «PrisewaterhouseCoopers» keŋesşı-kompaniiasyn tartyp otyrmyz. Bügınde kompaniia älemnıŋ «aqyldy qalalar» reitingıne Astanany engızu üşın joba körsetkışterınıŋ, smart bastamalardyŋ «Jol kartasyn» äzırleude. Dese de, bastama aiasynda bırşama ıster qolǧa alyna bastady. Mäselen, «Wi-Fi» tegın internet jüiesı elordanyŋ 36 qoǧamdyq jäne adam köp jüretın nüktesıne ornatyldy» deidı «AstanaInnovations» AQ basqarma töraǧasy Saiat Nüsıpov.
Apatty üi ielerı aulaqta qalmaidy
Astana äkımdıgı ūiymdastyrǧan körme köp saladan maǧlūmat beredı. Solardyŋ bırı apattyq tūrǧyn üilerdı būzu jönındegı pilottyq jobaǧa arnalǧan. Köŋılge tüigenımız, atam zamanǧy, jerge qazyqtai qadalǧan jataǧan üiler būzylyp qana qoimaidy eken, ornyna ūşar basyna köz salsaŋyz, börıgıŋızdı domalatyp tüsırerdei zäulım nysandar boi köteredı. Naqty sandarǧa jügınsek, «Elorda-damu» jauapkerşılıgı şekteulı serıktestıgı bügınde 314 päterlı üş tūrǧyn üidı paidalanuǧa bergen. Onyŋ 90 päterıne Nūrǧisa Tılendiev daŋǧylyndaǧy apatty üilerdıŋ ielerı qonys teuıptı. Saraişyq köşesınde boi kötergen 99 päterlık keşenge segız apatty üidegı otbasy köştı. Ahmet Jūbanov pen Jänıbek Tarhan köşelerınıŋ boiyndaǧy 7 myŋ şarşy metrdı qūraityn keşen qaita investisiialanbaq. Būlarǧa qosa, 1368 päterlı tört joba merzımınen būryn jüzege asa bastady.
Tūrǧyn üi basqarmasynyŋ mamandary kelesı jyly 79 myŋ şarşy metrdı qūraityn keşen salynatynyn aitady. Onyŋ 24 myŋ şarşy metrıne apatty üilerdıŋ ielerı qonystanbaq. «2017 jylǧa deiın 228 apatty üi būzylady. Būl – 3519 otbasy jaily baspanamen qamtylady degen söz. Al, 2020 jylǧa taman 250 şarşy metrdegı apatty keşenderdegı otbasylar jaŋa üilerge jaiǧasady» deidı basqarma basşylyǧy.
İndustriialyq parktıŋ igılıkterı
Astana äkımdıgınıŋ körmesı №1 İndustriialyq parkke de keŋ oryn berıptı. Ondaǧy syzbalar men sandar, suretter büi deidı: 600 gektarǧa taqau alyp parkte biylǧy jyldyŋ özınde16 milliard teŋge şamasyndaǧy qarajatqa segız käsıporyn ıske qosylǧan. Atap aitsaq, «Qazaqstan ASELSAN injenering» JŞS-nyŋ elektrondy-optikalyq aspaptar şaǧaratyn zauyty, «Tau-ken altyn» JŞS-nyŋ affinajdy zauyty, «Qoljetımdı baspana-2020» baǧdarlamasynyŋ ılgerıleuıne septıgı tietın, ırı paneldı qūrylys materialdaryn öndıretın zauyt, «Stekliannyi dom» JŞS-nyŋ şyny būiymdaryn jasau jäne öŋdeu zauyty, «Avalon-K» mekemesınıŋ jihaz daiyndaityn zauyty, «Astanapromnyŋ» öndırıstık-tehnologiialyq keşenı jäne «Speselektra» JŞS-nyŋ transformatorlyq stansa jiyntyǧyn şaǧaratyn zauyt. Būl nysandardyŋ ıske qosyluy jūmysşylar sanyn 1718-den 2500-ge deiın arttyrǧanyn aitu kerek.
«Däl qazırgı uaqytta 15 zauyttyŋ ırgetasy qalana bastasa, 15 nysan jobalau satysynda. Atalǧan jobalar 2016 jyldyŋ soŋyna deiın ıske kırıspek. Ol kezde jūmys oryndarynyŋ sany 8 myŋǧa deiın köbeiedı. Iske qosylǧan jäne jüzege asyrylyp jatqan 49 industrialdy-innovasiialyq jobanyŋ investisiialyq kölemı 181 milliard teŋgeden asyp jyǧylady» deidı mamandar.
P.S. Körmeden tüigenımız köp, taŋ qaldyratyn mälımetter de jeterlık. Qalǧanyn qysqa–qysqa qaiyrsaq, aldaǧy jyldary «Mäŋgılık el» saltanat qaqpasynyŋ maŋy adam tanymastai özgeredı eken, «Myŋjyldyqtar» alleiasy Astanadaǧy basty demalys aimaǧyna ainalatyn syŋaily, Botanikalyq baq ta keremetterdıŋ qataryn tolyqtyratyn türı bar, Astanalyq parktıŋ keleşektegı kelbetı mülde bölek…
Aita beretın edık, ǧajaiyptardyŋ şetı körınbeidı. Äiteuır, bolaşaqtyŋ säuletın bederlegen qūjattar kökeidegı senımdı ūlǧaityp, Astana aişyqtaryna süisındıre berdı.
Ashat RAIQŪL
