Auylşaruaşylyq järmeŋkesın ötkızudı dästürge ainaldyrǧaly berı Astana tūrǧyndary auyldyŋ qūrt-maiy men dämı tıl üiıretın bal qymyzynan taryqpaityn boldy. Aptanyŋ ärbır jūma, senbı, jek-senbı künderı jappai järmeŋkege aǧylǧan jūrt qajettı azyq-tülıgın ädettegı naryq baǧasynan 10-15 paiyz arzanǧa satyp alyp jatyr.
Järmeŋkenıŋ körkın aşatyn arzan ärı sapaly azyq-tülıktıŋ basym bölıgı Aqmola, Qaraǧandy, Pavlodar jäne Jambyl sekıldı ırı azyq-tülık beldeuı sanalatyn oblystardan jetkızılgen. Sonymen qatar, «Kapital Natur produkt», «Nätije», «Milk proekt», «Dämdı et», «Qazger-Qūs», «Jas qanat» sekıldı jalpy sany 150-ge juyq üzdık tauar öndıruşı otandyq kompaniialardyŋ önımderın äldeqaida tömen baǧamen satyp aluǧa bolady.
«Duman» oiyn-sauyq ortalyǧynyŋ avtotūraq aumaǧynda ūiymdastyrylǧan järmeŋkege keluşılerdıŋ qarasy būl joly da köp körındı. Oqtyn-oqtyn tüiılıp kelıp, tögıp tūrǧan jaŋbyrǧa da qarap jatqan eşkım joq. Abyr-sabyr aǧylǧan jūrt järmeŋkenıŋ körıgın qyzdyryp jatty. Tauar jetkızuşılerdıŋ aituynşa, elorda tūrǧyndary tarapynan qūrt-ırımşık sekıldı aq taǧamdar men jemıs-jidek, kökönıs türlerıne sūranys joǧary eken. Baǧasy bırşama arzan bolǧandyqtan, süt pen et te ūzaq tūrmaidy. «Äp-sätte talap alyp ketedı» deidı satuşy Qalamqas Nūrǧalieva.
Ädette litrı 600-700 teŋgeden tüspeitın qymyzdy būl jerden 500 teŋgeden aluǧa bolady. Arnaiy dükender söresınen bolmasa, köp kezdese bermeitın sapaly süzbenıŋ kelısın – 600, sary maidy – 1400, qoi etın – 1200, jylqy etın de qalauyŋyzǧa qarai 1150-1250 teŋge aralyǧynda satyp alasyz. Aitpaqşy, baǧasy 450-ge deiın şaryqtap tūrǧan qanttyŋ kelısınıŋ būl järmeŋkede 270 teŋgeden satylyp jatqanyn körıp, taŋ qalyp jatqandardy da baiqadyq. «Qymbatşylyqqa qaramastan, järmeŋkedegı baǧalar bırşama tūraqty bolyp tūr. Taŋdau erkındıgı de mol. Sonymen qatar, osy maŋaida tūratyn tūrǧyndar üşın būl oryn baǧasy ǧana emes, uaqyt jaǧynan da ūtymdy bolyp tūr. Būryndary qalanyŋ şetındegı «Kök bazar» men «Şapaǧatqa» baratyn edık. Qazır yŋǧaily boldy, jaqyn jerden alyp ketıp jatyrmyz kerek-jaraǧymyzdy», – deidı Qūndyzai esımdı qala tūrǧyny.
Qymbatşylyq demekşı, soŋǧy bırneşe künnen berı Astanada azyq-tülık baǧasynyŋ qymbattauy baiqalyp otyrǧany belgılı. Osyǧan bailanysty azyq-tülik baǧasyn tūraqtandyru jönındegı jedel ştab qūrylyp, qymbatşylyqtyŋ aldyn alu turaly ıs-şaralar qolǧa alynyp jatyr. Astana qalasy äkiminiŋ orynbasary ärı azyq-tülik baǧasyn tūraqtandyru jönındegı jedel ştab basşysy Andrei Lukin baǧa naryǧyn tūraqtatu üşın, eŋ aldymen, järmeŋkeler jūmysyna nazar saludy tapsyrǧan bolatyn. «Äleumettik maŋyzdy azyq-tülik baǧasynyŋ qymbattauyna bailanysty Astana äkimdigi birqatar is-şaralardy qolǧa aldy. Äkimniŋ tapsyrmasymen qazir qalamyzda auylşaruaşylyǧy järmeŋkeleri ötkizilip jatyr. Järmeŋkeler apta saiyn emes, endı kündelikti ötkiziletın bolady. Büginge deiın Astanada 39 auylşaruaşylyǧy järmeŋkesi ūiymdastyryldy, onda 736 tonna önim naryqtaǧy baǧadan 10-15 paiyzǧa tömen baǧamen satylady», – dedi A.Lukin.
Sondai-aq, ol järmeŋkeler ötetin oryn sany köbeitilip, taǧy qosymşa 6 oryn ūiymdastyrylǧanyn atap öttı. «Järmeŋkelerde satylatyn azyq-tülik türi de köbeitılıp jatyr. Būdan bölek, baǧany tūraqtandyru maqsatynda öŋirlerden qosymşa azyq-tülik jetkizu mäselesı qarastyryluda. Astana äkimdigi qazirgi taŋda 8 öŋirmen kelisim jasasty. Köterme saudamen ainalysatyn käsipkerlermen de kezdesuler ötkızılıp, äleumettik maŋyzy bar azyq-tülik baǧasyn ösiruge jol bermeu jönindegi memorandumǧa qol qoiatyn boldyq», – dep atap ötti qala äkiminiŋ orynbasary.
Mūnymen qosa, elorda äkımdıgı qoldanystaǧy käsıporyndarǧa qoldau körsetu, azyq-tülık önımderın öndıru jäne saqtau boiynşa jaŋa käsıporyndar qūru, kökönıs saqtau qoimalaryn, qaita öŋdeu käsıporyndaryn, jylyjailardy damytu boiynşa jüielı şaralar qabyldanyp jatyr. Aldaǧy uaqytta qala aumaǧynda tamaq önımderın öndıru, qaita öŋdeu jäne saqtau maqsatynda taǧy 18 joba jüzege asyrylatyn bolady.
Bürkıt NŪRASYL
